Agro-ecologie: Transitie naar duurzame klimaat- en ecosysteemvriendelijke landbouw- en voedselsystemen
Agro-ecologie is een holistische benadering die duurzame landbouwproductie ondersteunt en tegelijkertijd zorgt voor een robuust beheer van het milieu. Binnen de agro-ecologie wordt gewerkt met natuur- en ecosysteemservices, waarmee de veerkracht en diversiteit van boerderijen worden verhoogd, en die mogelijkheden bevatten voor het stimuleren van een volledige transformatie van landbouw- en voedselsystemen. Agro-ecologie heeft gevolgen voor een breed scala aan landbouwpraktijken, van gebruikte rassen en variëteiten tot bodembeheerpraktijken en strategieën voor gewasdiversificatie, integratie in waardeketens en zakelijke modellen die lokaal aangepaste praktijken ondersteunen en meer marktmogelijkheden bieden voor landbouwers en consumenten. Voorbeelden van landbouwpraktijken waarbij gebruik wordt gemaakt van agro-ecologische principes, zijn biologische landbouw, boslandbouw en gemengde landbouw. Agro-ecologie heeft de mogelijkheid een fundamentele tool te worden voor de EU in haar pogingen een duurzame landbouwsector te stimuleren, waarin de grenzen van de planeet worden gerespecteerd en waarmee kan worden gereageerd op zowel de veranderende behoeften van de maatschappij op het gebied van duurzame en gezonde diëten als op milieu- en klimaatkwesties in verband met primaire productie. Door onderzoek en innovatie op dit gebied ontstaan mogelijkheden in landbouwsystemen, waardoor met behulp van ecosysteemservices kan worden geprofiteerd van duurzame en veerkrachtige systemen voor landgebruik zonder de winstgevendheid van de landbouwactiviteit in gevaar te brengen. Agro-ecologie is geïdentificeerd als een praktijk die kan worden ondersteund via de ecoregelingen onder de eerste pijler van het Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB). Het is bovendien geselecteerd als een van de praktijken voor duurzame landbouw die kunnen helpen de doelstellingen te behalen van de Europese Green Deal en de bijbehorende strategieën Van boerderij tot bord en Biodiversiteit. Onder Horizon 2020 heeft de EU verschillende onderzoeksprojecten gefinancierd die zijn gericht op het bevorderen van agro-ecologisch onderzoek. Deze projecten dragen bij aan een toenemend inzicht in de praktische implementatie van praktijken voor milieuvriendelijke landbouw en landbouw die weinig productiemiddelen vergt, in combinatie met voordelen voor milieu, klimaat en samenleving. Deze vooruitgang wordt verder gestimuleerd in Horizon Europe, in het kader waarvan de Commissie een Europees-kandidaatpartnerschap heeft voorgesteld betreffende ‘Accelerating farming systems transition: agroecology living labs and research infrastructures’ (‘Transitie van landbouwsystemen versnellen: agro-ecologische livinglabs en onderzoeksinfrastructuren’). Indien dit succesvol is, zou het overkoepelende doel van dit kandidaatpartnerschap bestaan uit het aanboren van de mogelijkheden van agro-ecologie en van lokale innovatie om de transitie naar duurzame, klimaat- en ecosysteemvriendelijke landbouwsystemen in Europa te versnellen. Naast informatievoorziening over de definitie van aanstaande onderzoeks- en innovatieacties onder Horizon Europe en het helpen creëren van synergieën tussen Horizon 2020-projecten en het voorgestelde Europese kandidaatpartnerschap betreffende agro-ecologie, heeft dit CORDIS Results Pack over Agro-ecologie als doel informatie te voorstrekken over belangrijke doorlopende processen zoals de hervorming van het GLB, waar dit kan voorzien in nuttige kennis over de voorbereiding en evaluatie van de strategische GLB-plannen en het ontwerp van ecoregelingen. Daarnaast heeft de EU onlangs haar nieuwe Actieplan voor de ontwikkeling van biologische productie aangenomen, wat in belangrijke mate mogelijk wordt gemaakt door onderzoek naar agro-ecologie. Uiteindelijk wordt gepoogd met het Results Pack belanghebbenden te stimuleren samen te werken om dit veelbelovende nieuwe onderzoeksgebied op te schalen, door te laten zien wat er al is bereikt middels door de EU gefinancierde onderzoeks- en innovatieacties. Projecten die in dit Results Pack worden uitgelicht, zijn voorbeelden van het brede scala aan door de EU gefinancierde onderzoeks- en innovatieactiviteiten die op dit gebied worden uitgevoerd, evenals de verschillende manieren waarop agro-ecologie duurzame landbouw en milieubescherming kan ondersteunen. Uit DIVERSify, Diverfarming en DiverIMPACTS blijkt hoe het verhogen van de gewasdiversiteit op boerderijen kan zorgen voor een toenemende economische en voedselzekerheid, betere bescherming tegen plagen, een grotere biodiversiteit en duurzamere productie dan korte wisselteelt en monoculturen. De toenemende vraag naar peulvruchten in Europa en de rol van peulvruchtgewassen in gediversifieerde en biologische landbouw worden aangekaart via projecten als TRUE, LEGVALUE en Legumes Translated. De behoefte aan een betere toegang tot biologisch diervoerder en zaaigoed zijn de focus van de projecten OK-Net EcoFeed en LIVESEED. En onderzoek dat wordt uitgevoerd in het kader van LIFT en UNISECO en door projecten die worden gefinancierd onder CORE Organic Cofund, tonen de verschillende manieren waarop landbouwers, de industrie en beleidsmakers de groei en ontwikkeling van agro-ecologische landbouw kunnen stimuleren.