Peulvruchten aan de bak: hoe boeren aan de groeiende consumentenvraag naar peulvruchten kunnen voldoen
Groene linzen uit Le Puy, Griekse ‘Fava Santorini’-bonen: peulvruchten zijn in trek in Europa en daar zijn goede redenen voor. Vanwege zorgen over onze gezondheid, klimaatverandering, de bescherming van natuurlijke hulpbronnen en dierenwelzijn groeit de vraag naar plantaardige eiwitten als alternatief voor vlees. Zaaddragende peulvruchten, waaronder sojabonen en peulvruchten als erwten, veldbonen, linzen en kikkererwten, zijn een belangrijke bron van plantaardige eiwitten voor menselijke consumptie. In vergelijking met andere regio’s blijft de omvang van deze markt in de EU echter klein. Het door de EU gefinancierde project LEGVALUE (Fostering sustainable legume-based farming systems and agri-feed and food chains in the EU) helpt boeren deze trend optimaal te benutten door informatie bijeen te brengen die nodig is om deze nieuwe kansen te grijpen en boeren in staat te stellen weloverwogen besluiten te nemen over de vraag of, en zo ja hoe, zij peulvruchten op hun bedrijf kunnen introduceren. “Wij delen kennis en knowhow om de ontwikkeling van de productie en het gebruik van peulvruchten in Europa te stimuleren”, aldus Frédéric Muel, onderzoeksmanager bij Terres Inovia, het landbouwinstituut dat het project coördineerde. “Ons hoofddoel is boeren te helpen peulvruchten binnen hun teeltsysteem rendabel te maken.”
Lokale smaken
In het kader van het project zijn uiteenlopende belanghebbenden bijeengebracht die samen een compleet beeld moeten kunnen geven van alle aspecten die voor boeren relevant zijn. Het gaat onder meer om inzichten over waar peulvruchten het best kunnen worden geteeld, welke milieueffecten moeten worden aangepakt en welke kwaliteitseisen bestaan, en om informatie over waardeketens, prijsvormingsmechanismen en marktontwikkelingen. Er zijn drie verschillende niveaus die in aanmerking moeten worden genomen: hoe kunnen peulvruchten in het teeltsysteem worden geïntroduceerd, hoe kan de waardeketen worden georganiseerd en hoe kan het nieuwe aanbod op de markt worden gepositioneerd. “Een goede drijfveer op dit moment is dat consumenten om meer lokaal voedsel vragen. Dit kan ons helpen om een waardeketen op lokaal niveau te organiseren, wat voor boeren rendabeler is”, merkt Muel op. De marktprijzen voor zaaddragende peulvruchten zijn vaak gekoppeld aan de markt voor diervoeders, waar de winstmarges lager zijn. Een concrete aanbeveling aan boeren op dit punt is de prijs voorafgaand aan het zaaien contractueel vast te leggen: “We moeten streven naar een eerlijke verdeling van de toegevoegde waarde in de hele waardeketen.”
Besluitvormingsondersteuning
Een van de belangrijkste resultaten van LEGVALUE is het prototype van een systeem voor besluitvormingsondersteuning dat volgend jaar in Frankrijk wordt gelanceerd. Boeren krijgen dan, na het invoeren van informatie over hun lokale geografische context, advies op maat over de optimale peulvruchtensoorten voor hun landbouwsystemen. Het systeem, dat via de website van LEGVALUE beschikbaar wordt gesteld, zal voortdurend worden bijgewerkt met aanvullende gegevens vanwege eventuele uitbreiding ervan naar andere Europese landen. Het meest uitdagende aspect van het project was de ontwikkeling van een uitgebreide gegevensbank die de voordelen kwantificeert die op bedrijfsniveau voor verschillende soorten peulvruchten haalbaar zijn. “We vergelijken de waarde van verschillende gewassen op bedrijfsniveau bijvoorbeeld nog steeds alleen op basis van de marge. Peulvruchten kunnen echter ook de opbrengst van het volgende gewas helpen verhogen”, aldus Muel. Door een gebrek aan beschikbaar onderzoek en gegevens is deze analyse nog niet afgerond. Momenteel werkt het team met andere partners samen aan de oprichting van een Europees Legume Innovation Network, dat op de resultaten van LEGVALUE zal voortbouwen en kennisuitwisseling over dit onderwerp zal faciliteren. Het project doet ook beleidsaanbevelingen om bij te dragen tot de ontwikkeling van duurzamere voedselsystemen in Europa.
Keywords
LEGVALUE, plantaardige eiwitten, peulvruchten, linzen, kikkererwten, sojabonen, boeren, besluitvormingsondersteuning, waardeketen, markt, rendabel
