Hoe ‘samenwerkende’ gewassen duurzame landbouw kunnen stimuleren
Een groeiende bevolking betekent dat meer monden moeten worden gevoed en dit vereist een hogere landbouwproductiviteit. Volgens schattingen van de Verenigde Naties zou de wereldbevolking in 2050 bijna 9,7 miljard kunnen bedragen. Om deze mensen te voeden, zou de landbouwproductie met 60 % moeten groeien. Dit is niet gewoon een kwestie van meer voedsel verbouwen. “Voorop staat de vraag hoe klimaatverandering de komende jaren van invloed zal zijn op gewassen en groeiseizoenen”, vertelt Alison Karley, agro-ecologisch onderzoeker aan het James Hutton Institute. “Daarnaast moeten boeren nieuwe manieren ontwikkelen om meer gewassen te verbouwen op een duurzamere manier. Dit betekent dat ze minder meststoffen en bestrijdingsmiddelen moeten gebruiken en meer gebruik moeten maken van gewasdiversiteit.” Dit lijkt op het eerste gezicht een onmogelijke opgave, maar er is één door de EU gefinancierd project dat bij het zoeken naar een mogelijke oplossing voor een teambenadering kiest. Via het project DIVERSify (Designing InnoVative plant teams for Ecosystem Resilience and agricultural Sustainability) heeft een groep internationale onderzoekers, boeren en andere belanghebbenden nieuwe manieren ontwikkeld om de productiviteit te optimaliseren met behulp van zogenaamde plantenteams. “In plaats van één type gewas te planten, kiest men bij het verbouwen van ‘plantenteams’ voor gewasdiversificatie”, aldus Karley, die als projectcoördinator fungeert. “We wilden aantonen hoe het gebruik van een mengsel van compatibele gewassen niet alleen de productiviteit verhoogt, maar ook de behoefte aan chemicaliën verkleint en op die manier bijdraagt aan een duurzamere landbouw.”
De voordelen van gewasmengsels
Onderzoekers concentreerden zich in eerste instantie op de mogelijke voordelen die plantenteams voor de landbouw kunnen hebben. Door hun directe samenwerking met boeren in Europa en Afrika, konden ze beste praktijken en uitdagingen bij het verbouwen van plantenteams in kaart brengen en op verschillende locaties gewasmengsels testen. Karley hierover: Onze tests toonden aan dat mengsels onkruidgroei tegengaan, minder meststoffen nodig hebben en vaak minder plagen en ziekten hebben. Dit draagt allemaal bij aan een betere gewasproductie zonder dat chemicaliën nodig zijn”. “Mengsels vergroten ook de habitatdiversiteit en bieden het broodnodige voedsel en onderdak voor bestuivers en de natuurlijke vijanden van plagen, die essentieel zijn voor het functioneren van een agro-ecosysteem.” Het project concludeerde bovendien dat plantenteams, vanwege een efficiënter gebruik van middelen, meer opbrengst kunnen genereren dan wanneer elk gewas afzonderlijk wordt geteeld.
Overstappen op plantenteams
Verandering is nooit gemakkelijk, zelfs niet als er duidelijke voordelen zijn, en plantenteams brengen een heel ander type teelt met zich mee. Om ervoor te zorgen dat boeren de voordelen en de noodzaak zien van de overstap naar plantenteams, heeft het project een aantal nuttige instrumenten ontwikkeld. Boeren kunnen bijvoorbeeld het instrument CropMIXER raadplegen voor advies over gewascombinaties, beheer en input, en de gids InfoHub voor nadere technische informatie. Het project faciliteerde ook een netwerk waar boeren en andere belanghebbenden informatie kunnen uitwisselen en van elkaar kunnen leren. “Een aantal pionierende boeren, die al gebruik maken van plantenteams, hebben hun kennis en ervaringen gedeeld. Daarmee hebben zij anderen overgehaald deze nieuwe ideeën uit te proberen”, aldus Karley.
De weg bereiden voor toekomstig onderzoek
Het project DIVERSify is erin geslaagd het enorme potentieel van het telen met plantenteams aan te tonen. “Ons onderzoek laat zien dat telen met optimale plantenteams het gewas en het landbouwsysteem diversifieert, wat leidt tot hogere productiviteit, meer agrobiodiversiteit en duurzamere landbouw”, zo concludeert Karley. “Ons werk bereidt de weg voor toekomstig onderzoek naar duurzame teelt en voedselproductie.” Het project DIVERSify is inmiddels afgerond, maar onderzoekers bouwen nog steeds voort op de activiteiten en resultaten van het project. Partners doen momenteel onderzoek naar het veredelen van plantenteams en werken samen met boeren aan het opbouwen van waardeketens rondom producten van plantenteams.
Keywords
DIVERSify, duurzame landbouw, gewasdiversiteit, boeren, bestrijdingsmiddelen, landbouwproductiviteit, klimaatverandering, agro-ecologie, plantenteams
