Kooperatif mahsulleri, sürdürülebilir tarımı nasıl canlandırabilir?
Artan nüfus, besleyecek daha fazla insan anlamına gelirken, tarımsal verimliliğin de artırılması gerektiğine işaret eden bir durumdur. Adresinde yer alan bilgilere göre Birleşmiş Milletler tahmini, 2050 yılına geldiğimizde dünya nüfusu yaklaşık 9,7 milyara ulaşmış olabilir. Bu insanların beslenmesi, tarımsal üretimde % 60 oranında bir artış anlamına geliyor. Bu yalnızca daha fazla gıda üretme ile ilgili bir durum değil. James Hutton Institute - James Hutton Enstitüsü bünyesinde bir agroekoloji araştırmacısı olan Alison Karley, “Her şeyden önce, iklim değişikliğinin önümüzdeki yıllarda mahsulleri ve bunların büyüme mevsimlerini nasıl etkileyeceği sorusunu kendimize sormamız gerekiyor. Çiftçilerin daha fazla mahsulü daha sürdürülebilir bir şekilde yetiştirmek için yeni yollar geliştirmeleri gerekiyor, bu da daha az gübre ve daha az pestisit kullanımı ile mahsul çeşitliliğine daha fazla önem verilmesi anlamına geliyor.” diye belirtiyor. İlk bakışta bu “imkânsız bir görev” gibi görünse de, AB destekli projede, olası bir çözüm bulmaya yönelik olarak grup yaklaşımı benimseniyor. Uluslararası araştırmacılardan, çiftçilerden ve diğer paydaşlardan oluşan grup, DIVERSify (Designing InnoVative plant teams for Ecosystem Resilience and agricultural Sustainability) projesi aracılığıyla bitki gruplarını kullanarak verimliliği iyileştirmenin yeni yollarını geliştirmiştir. Proje koordinatörü olarak görev yapan Karley, “Tek bir tür mahsul ekmek yerine, mahsul çeşitlendirmesini destekleyen tarımsal bir yaklaşım olan bitki grubu ekimi yöntemini tercih ediyoruz. Amacımız, birbiriyle uyumlu mahsul karışımlarını kullanmanın yalnızca verimliliği nasıl artırdığını değil, aynı zamanda kimyasallara olan ihtiyacı nasıl azalttığını ve bunun da daha sürdürülebilir bir tarımı desteklediğini göstermek.” diye açıklıyor.
Karışım kullanmanın avantajları
İlk etapta araştırmacılar, bitki gruplarının tarım açısından sağlayabileceği potansiyel avantajları anlamaya odaklanmıştır. Avrupa ve Afrika’da bulunan çiftçilerle doğrudan çalışarak, bitki grubu ekim süreci ile ilgili en iyi uygulamaları ve zorlukları belirleyip, farklı bölgelerde mahsul karışımlarını kullanmayı denemişlerdir. Karley, “Yaptığımız denemeler, bu karışımların yabani otları ortadan kaldırdığını, daha az gübre gerektirdiğini ve genellikle daha düşük seviyede bitki zararlısı ve hastalığa yol açtığını göstermiş olup, bunların tamamı mahsul üretiminin kimyasallara ihtiyaç duymadan iyileştirilmesine katkıda bulunur. Bu karışımlar aynı zamanda, bir agroekosistemin işleyebilmesi için gerekli olan tozlayıcılar ve aynı zamanda bitki zararlılarının doğal düşmanları için ihtiyaç duyulan kaynakları sağlayarak, habitat çeşitliliğini de artırıyor.” şeklinde ifade ediyor. Bu proje aynı zamanda, daha verimli kaynak kullanımı nedeniyle, her bir mahsulün ayrı ayrı yetiştirilmesine kıyasla bitki gruplarının çok daha fazla verim elde etme potansiyeline sahip olduğunu ortaya koymuştur.
Bitki gruplarına geçiş süreci
Bu avantajlara rağmen değişim kolay değildir, çünkü bitki grupları çok farklı bir ekim yönteminin temsilcisidir. Çiftçilerin bitki gruplarına geçiş yapmanın avantajlarını ve gerekliliğini anlamalarına yardımcı olmak amacıyla, proje kapsamında bazı faydalı araçlar geliştirilmiştir. Örneğin, çiftçiler, mahsul karışımları, yönetimi ve girdileri hakkında tavsiyeler almak için CropMIXER aracını kullanabilir, daha fazla teknik bilgi almak için ise InfoHub kılavuzundan yararlanabilirler. Projede aynı zamanda çiftçilerin ile diğer paydaşların bilgi paylaşabilecekleri ve birbirlerinden bir şeyler öğrenebilecekleri bir ağ oluşturulmuştur. Karley, “Halihazırda bitki gruplarını kullanan bazı öncü çiftçiler, bilgi ve deneyimlerini paylaşmış ve başkalarının da bu yeni kavramları denemeleri konusunda son derece etkili olmuşlardır.” diye belirtiyor.
Gelecekteki araştırmalara ışık tutuluyor
DIVERSify projesi, bitki grubu ekiminin büyük potansiyelini ortaya çıkarmayı başarmıştır. Karley, “Yaptığımız bu araştırma, optimize edilmiş bitki grubu ekiminin mahsul ve tarım sistemini çeşitlendirdiğini ve üretkenliğin artmasını, tarımsal biyolojik çeşitliliğin çoğalmasını ve tarımın daha sürdürülebilir hale gelmesini sağladığını gösteriyor. Bu çalışma, sürdürülebilir ekim sistemleri ve gıda üretimi konusunda gelecekteki araştırmalara ışık tutuyor.” diyerek sözlerini bitiriyor. DIVERSify projesi tamamlanmış olsa da, araştırmacılar bu projedeki faaliyetler ve elde edilen sonuçlar üzerine çalışmalar yapmaya devam ediyor. Şu sıralarda bitki grubu ıslahı araştırılıyor ve bitki grubu ürünlerine yönelik değer zincirleri oluşturmak üzere çiftçilerle işbirliği yapılıyor.
Keywords
DIVERSify, sürdürülebilir tarım, mahsul çeşitliliği, çiftçiler, pestisitler, tarımsal verimlilik, iklim değişikliği, agroekoloji, bitki grupları