Agroekologia: badania dotyczące odpornych, zrównoważonych, przyjaznych dla klimatu, ekosystemu i społeczeństwa systemów rolniczych
Jeśli chodzi o pierwszy z tych celów, w ciągu ostatnich 70 lat sektor rolniczy rozwijał się z wielkim powodzeniem, jednak często odbywało się to kosztem degradacji środowiska, zanieczyszczenia ziemi i wody, negatywnego oddziaływania na różnorodność biologiczną oraz wysokiego śladu węglowego. Agroekologia umożliwia połączenie potrzeb UE w zakresie produkcji żywności z dbałością o środowisko i ambicjami dotyczącymi klimatu. Została ona uznana za podejście, które może być wspierane poprzez programy proekologiczne w ramach pierwszego filaru znowelizowanej wspólnej polityki rolnej. Program „Horyzont 2020” i jego następca program „Horyzont Europa” odgrywają kluczową rolę w rozwoju agroekologii w Europie za sprawą wspierania konkretnych projektów badawczych i innowacyjnych. W oparciu o programy hodowlane, badania terenowe, nowatorskie technologie, żywe laboratoria, sieci interesariuszy, zalecenia polityczne i inne, badania finansowane przez UE przyczyniają się do poszerzenia bazy wiedzy i rozwoju metod agroekologii oraz wzmocnienia unijnego systemu badań i innowacji w zakresie agroekologii. Znaczenie i potencjał agroekologii zostały uwidocznione podczas kryzysu żywnościowego wywołanego przez wojnę w Ukrainie, a także przez potrzebę stosowania zrównoważonego podejścia do rolnictwa, które zmniejszy zależność sektora rolnego od środków produkcji spoza UE. Komisja Europejska, państwa członkowskie UE i kraje stowarzyszone z programem „Horyzont Europa”, koordynowane w ramach strategicznej grupy roboczej ds. agroekologii w ramach Stałego Komitetu ds. Badań Naukowych w dziedzinie Rolnictwa (SCAR) wspólnie stworzyły podstawy przyszłego partnerstwa w ramach programu „Horyzont Europa” zatytułowanego „Accelerating farming systems transition: agroecology living labs and research infrastructures” (Przyspieszenie transformacji systemów rolniczych: żywe laboratoria agroekologiczne i infrastruktura badawcza). Ogólnym celem tego partnerstwa jest dostosowanie unijnych i krajowych programów badawczych w tej obiecującej dziedzinie badań, aby wykorzystać potencjał agroekologii w celu przyspieszenia przejścia na odporne, zrównoważone, przyjazne dla klimatu, ekosystemu i społeczeństwa systemy rolne. Działania w zakresie badań i innowacji będą również wspierać realizację celów nowego planu działań w zakresie rolnictwa ekologicznego, zgodnie z celem Komisji, aby do 2030 roku co najmniej 25 % gruntów rolnych zostało objętych produkcją ekologiczną. Nowa broszura Results Pack na temat agroekologii przedstawia 14 projektów badawczych finansowanych przez UE, które pomagają kształtować przyszłość rolnictwa. Przyczynią się one do lepszego zrozumienia praktycznego wdrażania praktyk agrorolniczych, wraz z ich korzyściami środowiskowymi, klimatycznymi i społecznymi. Mamy nadzieję, że dzieląc się tymi sukcesami, zainspirujemy i zmobilizujemy interesariuszy do wspólnej pracy nad zwiększeniem skali tego ważnego obszaru badań. Najnowsze wydanie broszury Results Pack na temat agroekologii przedstawia szeroki zakres badań i działań innowacyjnych finansowanych przez UE oraz pokazuje różne sposoby, w jakie agroekologia może wspierać zrównoważone rolnictwo i ochronę środowiska. Projekt CORE Organic Cofund jest realizowany przez sieć europejskich ministerstw i rad badawczych zajmujących się finansowaniem badań w zakresie rolnictwa ekologicznego i systemów rolniczych. Aby poszerzać bazę wiedzy na temat agroekologii, projekt BIOFRUITNET skupia się na budowaniu sieci i struktur, które pozwolą na lepsze gromadzenie i wymianę informacji między interesariuszami. Zespoły projektów ALL-Ready i AE4EU pracują nad wzmocnieniem europejskiego systemu badań i innowacji w zakresie agroekologii poprzez zwiększanie powiązań między wszystkimi podmiotami oraz tworzenie sieci żywych laboratoriów i infrastruktury badawczej. Projekty BRESOV i EUCLEG mają na celu zwiększenie odporności i produktywności upraw wykorzystywanych w zrównoważonym rolnictwie, natomiast projekt ECOBREED skupia partnerów z całego świata w celu stworzenia lepszej oferty ekologicznych nasion. Dzięki pracy z rolnikami zespół projektu DiverIMPACTS pokazuje, jak praktyki agroekologiczne, takie jak dywersyfikacja upraw, mogą być zaadaptowane w różnych europejskich klimatach i siedliskach. Z kolei projekt SUPER-G kładzie podwaliny pod trwałe i rentowne systemy użytków zielonych w całej Europie. Zespoły projektów RELACS, Organic-PLUS i IWMPRAISE badają, jak można ograniczyć i stopniowo wycofać stosowanie spornych produktów, takich jak miedź i inne środki ochrony roślin i zwierząt stosowane w rolnictwie ekologicznym, a także herbicydy. Aby przyczynić się do wdrożenia agroekologii, projekty CONSOLE i Contracts2.0 zaprezentować nowatorskie ramy wspierające tworzenie i waloryzację przyjaznych środowisku dóbr publicznych.