Żywe laboratoria wprowadzają w życie potencjał agroekologii
Rosnąca liczba ludności na świecie w coraz większym stopniu obciąża nasze zasoby naturalne i zmusza nas do ponownego przemyślenia sposobu uprawiania ziemi. To dało początek rolnictwu agroekologicznemu, które w pełni uwzględnia wszystkie złożone interakcje ekologiczne zachodzące w rolnictwie. Wiąże się ono z przyjęciem systemów produkcji żywności – w tym rolnictwa ekologicznego – oferujących wysoki stopień recyklingu składników odżywczych, mniejsze zużycie syntetycznych środków produkcji i niższe poziomy emisji gazów cieplarnianych. Jednym z wyzwań jest oczywiście to, że ekosystemy rolne różnią się w zależności od regionu. Mając to na względzie, celem projektu ALL-Ready (The European Agroecology Living Lab and Research Infrastructure Network: Preparation phase) jest opracowanie podejść agroekologicznych, które będą miały zastosowanie do kontekstów specyficznych dla danego miejsca. W tym celu zespół projektu zamierza stworzyć sieć żywych laboratoriów i infrastruktur badawczych, aby zwiększyć współpracę w całej Europie i umożliwić tak potrzebną transformację. Żywe laboratoria to wielopodmiotowe, oparte na warunkach lokalnych i otwartych innowacjach struktury, których głównymi zasadami są ukierunkowanie na użytkownika i testowanie rozwiązań w warunkach rzeczywistych. W tym względzie ważnym celem jest osiągnięcie równomiernego rozmieszczenia geograficznego oraz uwzględnienie różnych skal użytkowników, poziomów dojrzałości i zakresów działań występujących w całej Europie. Po procesie selekcji przeprowadzonym w okresie od czerwca do sierpnia 2021 roku, pod koniec roku uruchomiono sieć pilotażową ALL-Ready, w której uczestniczy 15 członków z całej Europy i Kanady. Jednym z przykładów jest żywe laboratorium ÖMKi On-Farm na Węgrzech. Dzięki współtworzeniu i projektowaniu agroekologicznych praktyk, produktów i technologii we współpracy z rolnikami prowadzącymi uprawy ekologiczne udało się osiągnąć wiele sukcesów. Obejmują one wprowadzenie na rynek węgierski ekologicznej mąki produkowanej z lokalnie uprawianych ziaren pszenicy płaskurki i pszenicy samopszy. W drugiej fazie przygotowane zostaną różne warunki wstępne i działania dla przyszłej sieci. Wreszcie prace zostaną szeroko nagłośnione w całej Europie za pomocą różnych mechanizmów. Głównym wynikiem projektu będzie przetestowany w ramach pilotażu plan wdrożenia zatwierdzonych ram AgroEcoLLNet. Działając w ten sposób, sieć ALL-Ready pełni rolę poligonu doświadczalnego dla takich eksperymentów agroekologicznych i dostarcza informacji zwrotnych na temat narzędzi i zaleceń, które zostały opracowane w ramach projektu. Ostatecznym celem jest zachęcenie do stałej współpracy między różnymi żywymi laboratoriami i infrastrukturami badawczymi ukierunkowanymi na agroekologię oraz przyspieszenie przejścia na zrównoważone praktyki rolnicze.
Słowa kluczowe
ALL-Ready, agroekologia, żywe laboratoria, gleba, bioróżnorodność, klimat, rolnictwo, siedliska