Lepsza baza nasion na potrzeby rolnictwa ekologicznego
Rolnictwo ekologiczne wymaga ekologicznych nasion. Choć brzmi to stosunkowo prosto, nasiona ekologiczne są drogie, trudne do zdobycia, niosą ze sobą większe ryzyko przenoszenia chorób i mogą być zanieczyszczone przez ich nieekologiczne odpowiedniki. Ambicją projektu ECOBREED (Increasing the efficiency and competitiveness of organic crop breeding) jest zapobieganie tego typu problemom, które hamują rozwój rynku ekologicznego. Jego celem jest poprawa dostępności odpowiednich nasion i odmian, identyfikacja cech o najwyższym potencjale oraz wzmożenie działań hodowlanych na rzecz ekologicznej i niskonakładowej produkcji roślinnej. Projekt rozpoczął się w maju 2018 roku, a jego założeniem jest realizacja siedmiu celów, wśród których znajdują się: identyfikacja odpowiednich cech i odmian; ocena potencjału zmienności genetycznej w celu zwiększenia pozyskiwania składników odżywczych; zwiększenie odporności na chwasty i lepsze ich zwalczanie; opracowanie lepszych systemów hodowli partycypacyjnej; wstępna hodowla „elitarnych” odmian; oraz organizacja programów szkoleniowych.
Próby polowe i fenotypowanie
Początkowa faza projektu poświęcona była identyfikacji, selekcji, ocenie i namnażaniu genotypów, co miało umożliwić dalsze badania i próby polowe. Próby te skupiły się konkretnie na czterech gatunkach roślin uprawnych: pszenicy, ziemniaku, soi i gryce. Według Vladimira Megliča, koordynatora projektu i pracownika naukowego Instytutu Rolnictwa Słowenii, ostatecznym celem jest zadbanie o to, by nowe odmiany ekologicznych roślin uprawnych zapewniały taką samą ilość plonów z hektara jak odmiany konwencjonalne. Zespół zidentyfikował obiecujące krzyżówki dla uzyskania konkretnych cech, takich jak tolerancja na suszę, odporność na choroby i wartość odżywcza. Próby polowe odbywały się w kilku różnych krajach. W Słowenii Instytut Rolnictwa przeprowadził testy na ekologicznych ziemniakach, starając się poprawić jakość i żywotność bulw poprzez zastosowanie upraw okrywowych. W Słowenii i Stanach Zjednoczonych przeprowadzono badania efektywności poboru fosforu przez grykę, a w Serbii doświadczenia skupiały się na negatywnym wpływie ekonomicznym nezary zielonej na europejską produkcję soi.
Wsparcie transformacji ekologicznej
Partnerzy projektu przeprowadzili również trzy specyficzne próby na pszenicy twardej, z włoskim Uniwersytetem w Tuscii na czele. W pierwszym roku projektu na włoskich, austriackich i bułgarskich polach ocenie poddano łącznie 72 linie pszenicy twardej. W wyniku doświadczeń uzyskano krzyżówki o wyższej wydajności niż obecne już na rynku rośliny. „Całkowite przejście na produkcję ekologiczną byłoby niemożliwe, ponieważ żywność ekologiczna jest nadal rynkiem niszowym, a także dlatego, że wielu rolników prowadzących uprawy ekologiczne po prostu nie przetrwałoby bez dotacji na tym etapie”, powiedział Meglič w rozmowie dla słoweńskiej gazety w 2018 roku. „To, co możemy jednak zrobić i co właściwie już robimy w ramach projektu ECOBREED, to próba znalezienia nowych podejść i technologii, aby ograniczyć pracę ręczną, wyeliminować chwasty i zapewnić rolnikom prowadzącym uprawy ekologiczne odmiany odporne na choroby”. Zakończenie projektu planowane jest na początek 2024 roku.
Słowa kluczowe
ECOBREED, agroekologia, uprawy ekologiczne, nasiona ekologiczne, fenotypowanie, rynek, plony