Ix-xjenza taċ-ċittadini: Eżempji ta’ ispirazzjoni ta’ involviment tas-soċjetà għal Orizzont Ewropa
Prijorità politika mġedda taż-Żona Ewropea tar-Riċerka hija li tittejjeb l-interazzjoni bejn is-sistema tar-riċerka u s-soċjetà b’mod ġenerali. Il-Patt għar-Riċerka u l-Innovazzjoni fl-Ewropa, adottat mill-Kunsill tal-UE f’Novembru 2021, stabbilixxa r-responsabbiltà tas-soċjetà bħala wieħed mill-prinċipji ewlenin tiegħu. L-involviment taċ-ċittadini fit-tfassil u l-implimentazzjoni ta’ politiki ta’ riċerka u innovazzjoni jista’ jtejjeb il-kwalità tar-riżultati tar-riċerka kif ukoll l-impatt tal-finanzjament, u fl-aħħar mill-aħħar jgħin fil-bini tal-fiduċja u l-fehim bejn ix-xjenza u s-soċjetà.
Kollaborazzjoni u ko-ħolqien
Fil-passat, ix-Xjenza ma’ u għas-Soċjetà taħt Orizzont 2020 appoġġat l-involviment tas-soċjetà u x-xjenza taċ-ċittadini. Permezz ta’ din il-parti tal-programm, 25 proġett irċevew EUR 65 miljun. Dawn il-proġetti kellhom l-għan li jegħlbu l-limitazzjonijiet tal-involviment taċ-ċittadini biex “jagħmlu x-xjenza u l-innovazzjoni”, jibnu l-evidenza ta’ impatti pożittivi, u jistabbilixxu xempji ta’ prattika tajba. Ic-ċittadini kienu involuti fl-istadji kollha tar-riċerka u l-innovazzjoni tal-proġetti, mill-iżvilupp tal-aġendi u l-metodi, sal-ġbir u l-analiżi tad-data, u sal-attivitajiet ta’ monitoraġġ u evalwazzjoni. Illum, Orizzont Ewropa jirrappreżenta pass ta’ bidla lejn forom kollaborattivi ta’ riċerka u innovazzjoni: il-programm jagħti prijorità lill-kodisinn u l-koħolqien, u jistenna li joħloq impatt permezz ta’ koħolqien maċ-ċittadini u l-utenti finali. L-applikanti huma mħeġġa jikkunsidraw prattiki tax-xjenza miftuħa u jinkludu liċ-ċittadini u l-involviment tas-soċjetà fil-metodoloġija tagħhom peress li dan l-aspett huwa parti mill-proċess ta’ evalwazzjoni. Gwida speċifika dwar l-involviment tas-soċjetà tista’ tinstab fil-pdf Gwida tal-Programm Orizzont Ewropa. Barra minn hekk, l-involviment taċ-ċittadini u tas-soċjetà huma integrati fil-“clusters” ta’ Orizzont Ewropa u il-Missjonijiet tal-UE ddedikati biex jindirizzaw l-isfidi globali billi jpoġġu l-ħtiġijiet taċ-ċittadini fil-qalba tal-għanijiet tar-riċerka. Dan jirrifletti r-rikonoxximent li s-suċċess tar-riċerka fl-Ewropa jiddependi fuq impenn estensiv u ta’ kwalità għolja, u l-aħjar użu tal-kapaċitajiet u l-intelliġenza tas-soċjetà. Għalhekk huwa essenzjali li titqajjem kuxjenza dwar prattiki tajba, netwerks ta’ prattikanti, u sorsi ta’ għarfien. Dan ir-Results Pack jipprovdi dettalji dwar 12-il proġett ta’ ispirazzjoni ta’ involviment taċ-ċittadini u tas-soċjetà appoġġati f’Orizzont 2020, li jwassal kif l-involviment taċ-ċittadini u tas-soċjetà jista’ jikkontribwixxi għal Orizzont Ewropa b’modi differenti. Il-proġetti magħżula juru l-firxa ta’ oqsma dixxiplinarji u temi ta’ innovazzjoni fejn dan il-mod ta’ riċerka u innovazzjoni jista’ jkollu rwol, filwaqt li jipprovdi ispirazzjoni lil dawk interessati japplikaw għal għotjiet ta’ Orizzont Ewropa. Proġetti li jidhru f’dan il-Pakkett jinkludu ACTION, CitieS-Health u D-NOSES, li żviluppaw għodod u metodoloġiji biex jgħinu liċ-ċittadini jiġġieldu forom maġġuri ta’ tniġġis jew tibdil fil-klima b’mod ġenerali fl-ambjenti lokali tagħhom. InSPIRES żviluppa mudelli biex jinvolvi lill-partijiet interessati bi proġetti ta’ riċerka u innovazzjoni f’firxa sħiħa ta’ oqsma permezz ta’ ħwienet tax-xjenza filwaqt li oħrajn kienu aktar speċifiċi għall-qasam, notevolment CHERRIES li jiffoka fuq il-kura tas-saħħa u GRECO fuq l-enerġija solari. DITOs jispikka għas-sensibilizzazzjoni estensiva tiegħu permezz tal-approċċ personalizzat għall-involviment filwaqt li WeCount involva liċ-ċittadini fil-ġbir tad-data dwar it-traffiku bil-għan li jitfasslu politiki ġodda tat-trasport. SCALINGS investiga kif il-prattiki ta’ koħolqien ivarjaw minn belt jew pajjiż għal ieħor, u taħt liema kundizzjonijiet il-parteċipazzjoni pubblika tista’ tiżdied. MICS huwa ddedikat għall-kejl tal-impatt tax-xjenza taċ-ċittadini. Fil-fuljett, tista’ ssib ukoll dettalji dwar il- pjattaforma EU-Citizen.Science, ċentru ta’ għarfien u komunità għal skambju ta’ xjenza taċ-ċittadini ta’ kwalità għolja, u kif il-proġett WeObserve qed itejjeb il-koordinazzjoni bejn l-Osservatorji taċ-Ċittadin eżistenti u attivitajiet reġjonali, Ewropej u internazzjonali relatati.
