Ispirazzjoni għal direzzjonijiet ġodda fix-xjenza bbażata fuq iċ-ċittadini
Inizjattivi tax-xjenza taċ-ċittadini huma għaddejjin bħalissa madwar id-dinja, mill-Ewropa sal-Afrika, mill-Amerika sal-Asja. Filwaqt li dawn il-proġetti jistgħu jagħtu kontribut sinjifikanti lis-soċjetà, ħafna drabi jagħmlu dan waqt li jaħdmu f’vakum. Jista’ jinkiseb ħafna aktar jekk ix-xjentisti ċittadini, ix-xjentisti u partijiet interessati ewlenin oħra jiġbru flimkien l-esperjenzi tagħhom u jaqsmu l-għarfien tagħhom biex joħolqu riċerka u proġetti li jirrispondu direttament għall-ħtiġijiet tal-komunitajiet. Dan huwa eżattament il-ħsieb wara l-proġett InSPIRES (Ingenious Science shops to promote Participatory Innovation, Research and Equity in Science) iffinanzjat mill-UE. “L-għan tagħna kien li ngħaqqdu t-tħassib u t-talbiet soċjali mar-riċerkaturi biex noħolqu proġetti ta’ riċerka flimkien bil-potenzjal li nittrasformaw l-għarfien f’azzjoni, nnaqqsu l-inugwaljanzi, u nippromwovu l-awtodeterminazzjoni u soċjetà aħjar”, tgħid Anne-Sophie Gresle, koordinatur tal-proġett InSPIRES.
Appoġġ għal bosta ħwienet tax-xjenza
Fil-qalba tal-proġett hemm il-ħanut tax-xjenza, struttura ta’ intermedjazzjoni bejn ix-xjenza u s-soċjetà li tipprovdi riċerka indipendenti u bbażata fuq il-komunità li tindirizza t-tħassib tas-soċjetà ċivili. “Biex nibdew, għaqqadna prattikanti u esperti mill-Ewropa u lil hinn biex flimkien ifasslu, jippilotaw u jimplimentaw mudelli innovattivi għall-ħwienet tax-xjenza”, tispjega Gresle. “Imbagħad fittixna li nappoġġjaw dawn il-proġetti parteċipattivi u nevalwaw l-impatt tagħhom fuq il-gruppi differenti involuti”. B’kollox, InSPIRES ipprovda appoġġ lil 123 ħanut tax-xjenza li jaħdmu fil-Bolivja, Franza, l-Ungerija, l-Italja, in-Netherlands, Spanja u t-Tuneżija. Il-proġett iffinanzja wkoll sitt proġetti oħra permezz tal-organizzazzjoni ta’ sejħa kompetittiva. Ix-xogħol li għamlu dawn il-proġetti kien differenti ħafna. Pereżempju, proġett fl-Ungerija investiga kif l-użu ta’ klassijiet ta’ yoga infurmati bit-trawma jista’ jibbenefika l-benessri ta’ diversi gruppi żvantaġġati. Fi Franza, proġett ieħor esplora kif id-deċiżjonijiet tal-ippjanar urban jistgħu jwasslu għall-ġentrifikazzjoni tal-viċinat. Lista sħiħa tal-inizjattivi li appoġġa InSPIRES hija disponibbli online. Anki jekk kull wieħed minn dawn il-proġetti mess temi differenti u seħħ f’pajjiżi differenti, kull wieħed twieled minn tħassib espress minn organizzazzjoni tas-soċjetà ċivili. “Il-livell ta’ parteċipazzjoni għal kull proġett ġie adattat skont l-aspettattivi u l-ħtiġijiet tas-soċjetà ċivili” tinnota Gresle. “Barra minn hekk, il-proġetti kollha kkomunikaw ir-riżultati tar-riċerka tagħhom lura lill-organizzazzjoni rilevanti tas-soċjetà ċivili, li hija komponent obbligatorju fi ħdan il-mekkaniżmu tal-ħanut tax-xjenza”.
Il-Pjattaforma Miftuħa InSPIRES
L-informazzjoni mill-proġetti differenti kollha mbagħad intużat biex tinbena l-Pjattaforma Miftuħa InSPIRES, database kollaborattiva online u crowdsourced li tinkludi ħwienet tax-xjenza u inizjattivi tax-xjenza taċ-ċittadini. “Il-Pjattaforma Miftuħa hija fejn nuru l-proġetti u r-riżultati tagħhom”, iżżid Gresle. “Hija komunità fejn l-atturi jistgħu jirrakkontaw stejjer ta’ esperjenzi ta’ ispirazzjoni, jitgħallmu flimkien u jifhmu l-impatt reali tax-xogħol tagħhom”. Skont Gresle, il-pjattaforma toffri għodda ta’ monitoraġġ u evalwazzjoni intuwittivi u faċli li l-proġetti jistgħu jużaw biex ikejlu l-impatt tagħhom. Kulma proġett irid jagħmel hu li jdaħħal l-informazzjoni tagħhom u jitlob lill-parteċipanti jwieġbu kwestjonarji sempliċi. L-għodda mbagħad tanalizza awtomatikament id-data u tipproduċi rapporti f’ħin reali. Kif jissuġġerixxi ismu, il-proġett InSPIRES kien kollu dwar l-ispirazzjoni ta’ direzzjonijiet ġodda fix-xjenza bbażata fuq iċ-ċittadini. “Dan ix-xogħol saħħaħ il-konvinzjoni tagħna fil-ħtieġa li ndaħħlu x-xjenza fi proċessi parteċipattivi”, tikkonkludi Gresle. “Billi tipprovdi appoġġ kontinwu lill-komunità xjentifika globali, ittejjeb it-tagħlim reċiproku billi taqsam esperjenzi, u tippromwovi l-aħjar prattiki fix-xjenza taċ-ċittadini, il-Pjattaforma Miftuħa InSPIRES tinsab f’pożizzjoni perfetta biex tagħmel eżattament dan”.
Keywords
INSPIRES, xjenza bbażata fuq iċ-ċittadini, xjenza, xjenza taċ-ċittadini, ċittadini xjentisti, ko-ħolqien, ħanut tax-xjenza
