Inspireren tot nieuwe richtingen in wetenschap door en voor burgers
Initiatieven op het gebied van burgerwetenschap komen in de gehele wereld tot ontplooiing, van Europa tot Afrika, Noord- en Zuid-Amerika en Azië. Deze projecten kunnen veel betekenen voor de samenleving, maar desondanks functioneren zij vaak in een vacuüm. Veel meer zou kunnen worden bereikt als burgerwetenschappers, wetenschappers en andere primaire belanghebbenden hun ervaringen bundelden en hun kennis zouden delen voor het opzetten van onderzoek en van projecten die een direct antwoord vormen op de behoeften van gemeenschappen. Dit is precies de gedachte achter het door de EU gefinancierde project InSPIRES (Ingenious Science shops to promote Participatory Innovation, Research and Equity in Science). “Het was ons doel om een verbinding te leggen tussen maatschappelijke vraagstukken en behoeften en onderzoekers, om door co-creatie onderzoeksprojecten op te zetten waarbij het mogelijk is om kennis in actie om te zetten, ongelijkheden te verminderen en zelfbeschikking en een betere samenleving dichterbij te brengen”, zegt Anne-Sophie Gresle, projectcoördinator van InSPIRES.
Ondersteuning van een groot aantal wetenschapswinkels
De kern van het project is de wetenschapswinkel, een intermediaire structuur tussen wetenschap en samenleving die onafhankelijk, in de gemeenschap verankerd onderzoek levert dat ingaat op de problemen die in de samenleving spelen. “Om te beginnen brachten we praktijkwerkers en experts uit Europa en daarbuiten samen om samen innovatieve modellen voor wetenschapswinkels te ontwerpen, daar pilots naar te doen en ze in gebruik te nemen”, legt Gresle uit. “Vervolgens probeerden we deze participatieve projecten te begeleiden en hun impact op de verschillende betrokken groepen te evalueren.” In totaal gaf InSPIRES steun aan 123 wetenschapswinkels in Bolivia, Frankrijk, Hongarije, Italië, Nederland, Spanje en Tunesië. Het project verstrekte aan nog eens zes projecten financiering door middel van een aanbesteding. Het werk dat in deze projecten werd gedaan was zeer uiteenlopend. In Hongarije werd bijvoorbeeld onderzocht hoe de inzet van yogalessen op basis van een bepaald trauma het welzijn van diverse achtergestelde groepen kan bevorderen. In Frankrijk werd in een ander project verkend hoe beslissingen in het kader van stadsplanning tot gentrificatie van buurten kan leiden. De volledige lijst van door InSPIRES ondersteunde initiatieven is online beschikbaar. Hoewel elk van deze projecten een ander onderwerp betrof en in een ander land plaatsvond, kwamen ze alle voort uit een bepaalde zorg die door een organisatie uit het maatschappelijk middenveld naar voren was gebracht. “Het niveau van participatie bij elk project werd aangepast aan de verwachtingen en behoeften van het maatschappelijk middenveld”, zegt Gresle. “Voorts werden de onderzoeksresultaten bij alle projecten naar de relevante organisaties uit het maatschappelijk middenveld teruggekoppeld. Dat is een verplichte component binnen het mechanisme van de wetenschapswinkel.”
Het Open Platform van InSPIRES
Vervolgens werd met informatie uit alle verschillende projecten het InSPIRES Open Platform opgezet, een online op samenwerking en crowdsourcing gebaseerde database over wetenschapswinkels en initiatieven voor burgerwetenschap. “Op het Open Platform wordt de schijnwerper op de projecten en de resultaten daarvan gezet”, vervolgt Gresle. “Het is een gemeenschap waar de spelers verhalen over inspirerende ervaringen kunnen vertellen, samen leren en inzicht krijgen in de reële impact van hun werk.” Volgens Gresle biedt het platform een intuïtief en eenvoudig hulpmiddel voor monitoring en evaluatie waar projecten gebruik van kunnen maken om hun impact te meten. Alleen de gegevens over het project moeten worden ingevuld, en deelnemers aan het project moet worden gevraagd een eenvoudige vragenlijst te beantwoorden. Het hulpmiddel analyseert de data vervolgens automatisch en produceert direct een actueel rapport. Zoals de naam suggereert, draaide het bij het InSPIRES-project om het inspireren tot nieuwe richtingen in wetenschap door en voor burgers. “Door dit werk zijn we nog meer overtuigd geraakt dat in de hele wetenschap participatieve processen moeten worden ingebouwd”, besluit Gresle. “Door lokale wetenschappers permanent te steunen, wederzijds leren te versterken door ervaring te delen, en beste praktijken in burgerwetenschap te promoten, is het Open Platform van InSPIRES perfect gepositioneerd om juist dat te doen.”
Keywords
InSPIRES, wetenschap door en voor burgers, wetenschap, burgerwetenschap, wetenschappers, co-creëren, wetenschapswinkel
