Εμπνέοντας νέες κατευθύνσεις σε μια επιστήμη προσανατολισμένη στον πολίτη
Πρωτοβουλίες επιστήμης των πολιτών διεξάγονται σε όλο τον κόσμο, από την Ευρώπη μέχρι την Αφρική και την Αμερική μέχρι την Ασία. Παρόλο που τα εν λόγω έργα κάνουν σημαντικές συνεισφορές στην κοινωνία, πολλές φορές το κάνουν ενώ εργάζονται απομονωμένα. Θα καταφέρναμε περισσότερα αν πολίτες επιστήμονες, επιστήμονες και άλλοι σημαντικοί ενδιαφερόμενοι φορείς αντάλλασσαν τις εμπειρίες τους και μοιράζονταν τις γνώσεις τους για τη δημιουργία έρευνας και έργων που ανταποκρίνονται άμεσα στις ανάγκες των κοινοτήτων. Αυτό ακριβώς ήταν το σκεπτικό για το έργο InSPIRES (Ingenious Science shops to promote Participatory Innovation, Research and Equity in Science), που χρηματοδοτείται από την ΕΕ. «Ο στόχος ήταν η σύνδεση των προβληματισμών και των αιτημάτων της κοινωνίας με τους ερευνητές ώστε να συνδημιουργήσουν ερευνητικά έργα με την προοπτική να μεταμορφώσουν τη γνώση σε δράση, να μειώσουν τις ανισότητες, και να προωθήσουν την αυτοδιάθεση και μια καλύτερη κοινωνία,» δηλώνει η Anne-Sophie Gresle, συντονίστρια του έργου InSPIRES.
Υποστήριξη πολλών καταστημάτων επιστήμης
Στο επίκεντρο του έργου είναι το κατάστημα επιστήμης, μια ενδιάμεση δομή μεταξύ επιστήμης και κοινωνίας που παρέχει ανεξάρτητη έρευνα με βάση την κοινότητα και βρίσκει λύσεις στους προβληματισμούς της κοινωνίας των πολιτών. «Αρχικά, φέραμε σε επαφή επαγγελματίες και εμπειρογνώμονες από την Ευρώπη και πέρα από αυτήν για να σχεδιάσουν, να κατευθύνουν και να εφαρμόσουν από κοινού καινοτόμα μοντέλα για καταστήματα επιστήμης,» εξηγεί η κα Gresle. «Έπειτα, προσπαθήσαμε να υποστηρίξουμε τα εν λόγω συμμετοχικά έργα και να αξιολογήσουμε τον αντίκτυπό τους στις διάφορες συμμετέχουσες ομάδες.» Συνολικά, το InSPIRES παρείχε υποστήριξη σε 123 καταστήματα επιστήμης που λειτουργούσαν σε Βολιβία, Γαλλία, Ουγγαρία, Ιταλία, Ολλανδία, Ισπανία και Τυνησία. Το έργο χρηματοδότησε επίσης έξι ακόμα έργα μέσω της οργάνωσης μια ανταγωνιστικής πρόσκλησης. Το έργο που υλοποίησαν τα εν λόγω έργα ήταν πολύ διαφορετικό. Για παράδειγμα, ένα έργο στην Ουγγαρία διερεύνησε πώς η χρήση μαθημάτων γιόγκα για θεραπευτικό σκοπό μπορεί να επωφελήσει την ευεξία διάφορων μειονεκτικών ομάδων. Στη Γαλλία, ένα άλλο έργο διερεύνησε πώς οι αποφάσεις για τον αστικό σχεδιασμό μπορούν να οδηγήσουν στον εξευγενισμό γειτονιών. Διατίθεται ηλεκτρονικά πλήρης κατάλογος των πρωτοβουλιών που υποστήριξαν το InSPIRES. Παρόλο που καθένα από αυτά τα έργα είχε διαφορετικό θέμα και διεξαγόταν σε διαφορετική χώρα, όλα γεννήθηκαν από έναν προβληματισμό κάποιας οργάνωσης της κοινωνίας των πολιτών. «Το επίπεδο συμμετοχής για κάθε έργο προσαρμόστηκε σύμφωνα με τις προσδοκίες και τις ανάγκες της κοινωνίας των πολιτών,» τονίζει η κα Gresle. «Επιπλέον, όλα τα έργα διαβίβασαν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους στη σχετική οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών, που είναι απαραίτητο στοιχείο στο πλαίσιο του μηχανισμού του καταστήματος επιστήμης.»
Η Ανοιχτή Πλατφόρμα InSPIRES
Έπειτα, χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες από όλα τα διαφορετικά έργα για την ανάπτυξη της ανοιχτής πλατφόρμας InSPIRES, μια διαδικτυακή συνεργατική βάση δεδομένων πληθοπορισμού που περιλαμβάνει καταστήματα επιστήμης και πρωτοβουλίες της επιστήμης των πολιτών. «Η ανοιχτή πλατφόρμα είναι το μέρος όπου παρουσιάζουμε τα έργα και τα αποτελέσματά τους,» προσθέτει η κα Gresle. «Πρόκειται για μια κοινότητα όπου οι παράγοντες μπορούν να αφηγηθούν ιστορίες και εμπειρίες που αποτελούν έμπνευση, να μάθουν μαζί και να κατανοήσουν τον πραγματικό αντίκτυπο του έργου τους.» Σύμφωνα με την κα Gresle, η πλατφόρμα προσφέρει ένα εύληπτο και εύκολο εργαλείο παρακολούθησης και αξιολόγησης που μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα έργα για τον υπολογισμό του αντίκτυπού τους. Το μόνο που πρέπει να κάνει ένα έργο είναι να εισαγάγει τα στοιχεία του και να ζητήσει από τους συμμετέχοντες να απαντήσουν σε απλά ερωτηματολόγια. Έπειτα, το εργαλείο αναλύει αυτόματα τα δεδομένα και καταρτίζει εκθέσεις σε πραγματικό χρόνο. Όπως υποδηλώνει το όνομά του, σκοπός του έργου InSPIRES ήταν να εμπνεύσει νέες κατευθύνσεις σε μια επιστήμη προσανατολισμένη στον πολίτη. «Αυτό το έργο έχει ενισχύσει την πεποίθησή μας σχετικά με την ανάγκη διαφανούς επιστήμης με συμμετοχικές διαδικασίες, συμπεραίνει η κα Gresle. «Παρέχοντας συνεχή υποστήριξη στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, ενισχύοντας την αμοιβαία μάθηση ανταλλάσσοντας εμπειρίες και προωθώντας βέλτιστες πρακτικές στην επιστήμη των πολιτών, η Ανοιχτή Πλατφόρμα InSPIRES είναι ιδανική για να το καταφέρει.»
Keywords
InSPIRES, επιστήμη προσαρμοσμένη στον πολίτη, επιστήμη, επιστήμη των πολιτών, πολίτες επιστήμονες, συνδημιουργία, κατάστημα επιστήμης
