Skip to main content
European Commission logo
English English
CORDIS - EU research results
CORDIS
CORDIS Web 30th anniversary CORDIS Web 30th anniversary

Developing metrics and instruments to evaluate citizen science impacts on the environment and society

Article Category

Article available in the following languages:

Il-kejl tal-impatt tax-xjenza taċ-ċittadini

Pjattaforma ġdida għandha l-għan li tgħin lill-proġetti tax-xjenza taċ-ċittadini jifhmu aħjar l-impatt li qed ikollu x-xogħol tagħhom.

Ix-xjenza taċ-ċittadini, fejn il-pubbliku jikkollabora max-xjentisti biex iwettaq riċerka u jipproduċi għarfien xjentifiku, għandha ħafna benefiċċji potenzjali. Il-parteċipanti jitgħallmu ħiliet ġodda u jibbenefikaw billi jiksbu apprezzament aktar profond tal-proċess xjentifiku, filwaqt li x-xjentisti jiksbu aċċess għal settijiet ta’ data kbar u lokalizzati li sempliċiment ma setgħux jinġabru meta jaħdmu waħedhom. Anki s-soċjetà tibbenefika, peress li l-proġetti tax-xjenza taċ-ċittadini jistgħu jinfurmaw id-deċiżjonijiet tal-gvern u jappoġġaw inizjattivi sostenibbli. “Filwaqt li l-potenzjal tax-xjenza taċ-ċittadini huwa dokumentat tajjeb, aħna pjuttost limitati meta niġu biex nippruvaw inkejluh b’mod kwantifikabbli”, jgħid Luigi Ceccaroni, xjentist f’ Earthwatch Europe. “Fil-fatt, m’hemm l-ebda proċess issimplifikat biex jiġi vvalutat l-impatt ta’ proġett u jsir paragun ma’ proġetti oħra”. Bl-appoġġ tal-proġett MICS (Developing metrics and instruments to evaluate citizen science impacts on the environment and society) iffinanzjat mill-UE, Ceccaroni u l-kollegi tiegħu qed jaħdmu biex joħolqu metodi u linji gwida għall-kejl tal-impatt tax-xjenza taċ-ċittadini, li se jippreżentaw fi pjattaforma komprensiva online. “Il-proġett bħalissa qed jaħdem fuq ħames studji ta’ każijiet li jesploraw l-applikabbiltà ta’ approċċi u għodod differenti tax-xjenza taċ-ċittadini f’reġjuni u kuntesti differenti”, iżid Ceccaroni. Inqisu, pereżempju, ix-xmara Marzenego fl-Italja. Matul is-snin, il-korsa tax-xmara ġiet modifikata artifiċjalment, li rriżulta f’riskju akbar ta’ għargħar. Barra minn hekk, ix-xmara tniġġset minħabba l-urbanizzazzjoni u l-attività agrikola. Biex jinbidel dan, MICS adatta l-metodoloġiji eżistenti ta’ kodisinn mill-proġett Ground Truth 2.0 iffinanzjat mill-UE biex jgħaqqad flimkien l-awtorità lokali tal-ilma, il-mexxejja tal-gvern u x-xjentisti taċ-ċittadini. Flimkien, iddiskutew l-isfidi relatati max-xmara u l-artijiet mistagħdra fil-qrib, identifikaw prijoritajiet, u pprovdew lix-xjentisti ċittadini bl-għodda u t-taħriġ li jeħtieġu biex jimmonitorjaw u janalizzaw il-kwalità tal-ilma u l-veġetazzjoni.

Pjattaforma għal kulħadd

Lezzjonijiet meħuda minn studji ta’ każijiet fl-Ungerija, l-Italja, ir-Rumanija u r-Renju Unit ġew ikkunsidrati fl-iżvilupp tal-pjattaforma MICS. Kif jispjega Ceccaroni, il-koordinaturi tal-proġett tax-xjenza taċ-ċittadini jkunu jistgħu faċilment jidħlu fil-pjattaforma u jdaħħlu d-data tal-proġett tagħhom. Bl-użu ta’ algoritmi ta’ intelliġenza artifiċjali, il-pjattaforma mbagħad tiġġenera evalwazzjoni tal-impatt tal-proġett. “Minħabba li l-pjattaforma se tkun disponibbli b’xejn, proġetti oħra tax-xjenza taċ-ċittadini se jkollhom aċċess għall-għodod u l-gwida tal-evalwazzjoni tal-impatt u se jkunu jistgħu jużaw il-pjattaforma biex iqisu l-impatt li qed ikollhom l-attivitajiet tagħhom”, jinnota Ceccaroni. Il-pjattaforma tista’ tintuża fi kwalunkwe stadju ta’ proġett. Pereżempju, qabel ma jibda proġett, jista’ jgħin biex jifforma t-tfassil tal-proġett. Proġett diġà għaddej jista’ jsaħħaħ il-pjattaforma biex tgħin tibdel l-attivitajiet tagħha biex tkabbar l-impatt tagħha. Wara li jintemm proġett, il-pjattaforma tista’ tintuża biex tiġbor fil-qosor dak li nkiseb u tattira finanzjament addizzjonali. “Kull proġett se jkollu l-paġna tiegħu fuq il-pjattaforma, li minnha jkunu jistgħu jaqsmu r-rapporti tal-impatt ma’ kull min hu interessat fl-attivitajiet tiegħu”, temm jgħid Ceccaroni. “Fl-aħħar mill-aħħar, il-pjattaforma se tgħin lill-proġetti tax-xjenza taċ-ċittadini jaħsbu b’mod kritiku dwar l-impatt tagħhom u jadattaw l-approċċ tagħhom biex jiżguraw li jagħtu benefiċċji lill-parteċipanti, lill-komunità xjentifika, lill-ambjent u lis-soċjetà kollha kemm hi”.

Keywords

MICS, xjenza taċ-ċittadini, xjentisti, riċerka, ko-disinn, xjentisti ċittadini

Discover other articles in the same domain of application