Υπολογισμός του αντίκτυπου της επιστήμης των πολιτών
Η επιστήμη των πολιτών, στο πλαίσιο της οποίας το κοινό συνεργάζεται με επιστήμονες για τη διεξαγωγή έρευνας και την παραγωγή επιστημονικής γνώσης, έχει πολλά πιθανά οφέλη. Οι συμμετέχοντες μαθαίνουν νέες δεξιότητες και επωφελούνται από τη μεγαλύτερη εκτίμηση της επιστημονικής διαδικασίας, ενώ οι επιστήμονες αποκτούν πρόσβαση σε μεγάλα, τοπικά σύνολα δεδομένων που δεν θα μπορούσαν να συλλέξουν αν εργάζονταν μόνοι τους. Ακόμα και η κοινωνία επωφελείται, καθώς τα έργα της κοινωνίας των πολιτών μπορούν να επηρεάσουν κυβερνητικές αποφάσεις και να υποστηρίξουν βιώσιμες πρωτοβουλίες. «Παρόλο που οι δυνατότητες της επιστήμης των πολιτών είναι καλά τεκμηριωμένες, υπάρχουν περιορισμένες πληροφορίες όσον αφορά τις προσπάθειες μέτρησής του με ποσοτικοποιημένο τρόπο,» λέει ο Luigi Ceccaroni, επιστήμονας στο Earthwatch Europe. «Μάλιστα, δεν υπάρχει βελτιστοποιημένη διαδικασία για την εκτίμηση του αντίκτυπου ενός έργου και τη σύγκρισή του με άλλα έργα.» Με την υποστήριξη του έργου MICS (Developing metrics and instruments to evaluate citizen science impacts on the environment and society), που χρηματοδοτείται από την ΕΕ, ο κ. Ceccaroni και οι συνάδελφοί του εργάζονται για να δημιουργήσουν μεθόδους και κατευθυντήριες γραμμές για τον υπολογισμό του αντίκτυπου της επιστήμης των πολιτών, που θα παρουσιάσουν σε μια ολοκληρωμένη ηλεκτρονική πλατφόρμα. «Το έργο, επί του παρόντος, διεξάγει πέντε περιπτωσιολογικές μελέτες που διερευνούν την εφαρμοσιμότητα διαφορετικών προσεγγίσεων και εργαλείων της επιστήμης των πολιτών σε διαφορετικές περιφέρειες και πλαίσια,» προσθέτει ο κ. Ceccaroni. Ας εξετάσουμε, για παράδειγμα, τον ποταμό Μαρτσενέγκο στην Ιταλία. Με τα χρόνια, η ροή του ποταμού έχει τροποποιηθεί με τεχνητό τρόπο, οδηγώντας στην αύξηση του κινδύνου πλημμύρας. Επιπλέον, το ποτάμι έχει μολυνθεί λόγω της αστικοποίησης και της γεωργικής δραστηριότητας. Για να αλλάξει αυτό, το MICS προσάρμοσε τις υπάρχουσες μεθοδολογίες συν-σχεδιασμού από το έργο Ground Truth 2.0 για να ενώσει τις δυνάμεις της τοπικής αρχής υδάτων, των κυβερνητικών στελεχών και των πολιτών επιστημόνων. Μαζί, συζήτησαν τις προκλήσεις που σχετίζονται με το ποτάμι και τους κοντινούς υγρότοπους, προσδιόρισαν προτεραιότητες, και παρείχαν στους πολίτες επιστήμονες τα εργαλεία και την κατάρτιση που χρειάζονταν για να παρακολουθούν και να αναλύουν την ποιότητα των υδάτων και τη βλάστηση.
Μια πλατφόρμα για όλους
Τα διδάγματα που αποκομίστηκαν από περιπτωσιολογικές μελέτες σε Ουγγαρία, Ιταλία, Ρουμανία και Ηνωμένο Βασίλειο έχουν ληφθεί υπόψη για την ανάπτυξη της πλατφόρμας του MICS. Όπως εξηγεί ο κ. Ceccaroni, οι συντονιστές έργων της επιστήμης των πολιτών θα είναι πολύ εύκολο να συνδεθούν στην πλατφόρμα και να εισαγάγουν τα δεδομένα του έργου τους. Χρησιμοποιώντας αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης, η πλατφόρμα, έπειτα, διεξάγει εκτίμηση του αντίκτυπου του έργου. «Καθώς η πλατφόρμα θα είναι δωρεάν διαθέσιμη, άλλα έργα της επιστήμης των πολιτών θα έχουν πρόσβαση στα εργαλεία εκτίμησης του αντίκτυπου και στις κατευθυντήριες γραμμές και θα μπορούν να χρησιμοποιούν την πλατφόρμα για την εκτίμηση του αντίκτυπου των δραστηριοτήτων τους,» επισημαίνει ο κ. Ceccaroni. Η πλατφόρμα μπορεί να χρησιμοποιείται σε οποιοδήποτε στάδιο ενός έργου. Για παράδειγμα, πριν ξεκινήσει ένα έργο, μπορεί να συμβάλει στη διαμόρφωση του σχεδιασμού του έργου. Ένα έργο που ήδη έχει ξεκινήσει μπορεί να αξιοποιήσει την πλατφόρμα για να συμβάλει στην τροποποίηση των δραστηριοτήτων του για τη μεγιστοποίηση του αντίκτυπου. Αφού ολοκληρωθεί ένα έργο, η πλατφόρμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη σύνοψη των επιτευγμάτων και την προσέλκυση επιπλέον χρηματοδότησης. «Κάθε έργο θα έχει τη δική του σελίδα στην πλατφόρμα, από την οποία μπορούν να κοινοποιήσουν εκθέσεις αντίκτυπου με οποιονδήποτε ενδιαφέρεται για τις δραστηριότητές τους,” συμπεραίνει ο κ. Ceccaroni. «Τελικά, η πλατφόρμα θα βοηθήσει τα έργα της επιστήμης των πολιτών να εξετάζουν με κριτική σκέψη τον αντίκτυπό τους και να προσαρμόζουν την προσέγγισή τους ώστε να διασφαλίζουν ότι αποφέρουν οφέλη στους συμμετέχοντες, στην επιστημονική κοινότητα, το περιβάλλον και την κοινωνία γενικότερα.»
Keywords
MICS, επιστήμη των πολιτών, επιστήμονες, έρευνα, συν-σχεδιασμός, πολίτες επιστήμονες
