Ix-xjenza tal-komunità tmexxi l-involviment tal-pubbliku
Il-komunikazzjoni tax-xjenza tradizzjonali ħafna drabi tipprekludi opportunitajiet biex l-opinjonijiet tal-pubbliku ġenerali jiġu espressi, filwaqt li toħloq ostakoli għall-involviment fix-xjenza b’mod li jkun sinjifikanti għalihom. “Doing-Science-Together joħloq il-potenzjal għal komunikazzjoni b’mod ġenwin f’żewġ direzzjonijiet bejn ix-xjenza u s-soċjetà”, jgħid Muki Haklay mill-proġett DITOs (Doing It Together science). Sabiex ikun hemm involviment mal-pubbliku, il-proġett wettaq 829 avveniment pubbliku fuq 3 snin, li kiseb aktar minn nofs miljun interazzjoni wiċċ imb’wiċċ u 3 300 000 oħra online. L-attivitajiet kienu strutturati madwar żewġ temi: il-bijodisinn u s-sostenibbiltà ambjentali. DITOs kien iggwidat mill-mudell skali mobbli ta’ involviment. Dan il-kunċett isostni li l-involviment tan-nies max-xjenza jista’ jiżdied jew jonqos maż-żmien, skont l-istadju tal-ħajja, ir-riżorsi, il-kapaċitajiet, l-għarfien u l-interessi tagħhom.
Jieħu vantaġġ fuq attivitajiet
Il-mudell DITOs kellu seba’ livelli ta’ involviment, li jvarjaw mill-konsum passiv tal-għarfien, pereżempju permezz tat-televiżjoni, għal parteċipazzjoni aktar attiva, bħar-reġistrazzjoni fi proġetti tax-xjenza taċ-ċittadini. “Ridna nidentifikaw opportunitajiet biex inċaqalqu individwi ’l fuq jew ’l isfel għal livell li jgħodd għaċ-ċirkostanzi tagħhom. Meta nibdew minn fejn ikunu n-nies, u mhux niġbduhom fejn tinsab ix-xjenza, noffru involviment max-xjenza b’mod sinifikanti u tul il-ħajja”, jispjega Haklay minn University College London (UCL), l-ospitant tal-proġett. L-imsieħba tal-proġett użaw kemm networks eżistenti kif ukoll attivitajiet ta’ sensibilizzazzjoni biex jingħaqdu ma’ membri tal-pubbliku, b’firxa ta’ tattiċi mill-media soċjali sa dehriet f’mużewijiet jew festivals. DITOs ipprovda wkoll appoġġ għal dawk l-imsieħba bi ftit esperjenza minn qabel tax-xjenza taċ-ċittadini, pereżempju billi integra opportunitajiet interattivi għall-pubbliku f’avvenimenti ppjanati bħal wirjiet. “Aħna ppersonalizzajna l-attivitajiet tax-xjenza skont is-sieħeb, u fassalnihom sabiex jilħqu nies u postijiet normalment mhux mittiefsa mill-isforzi ta’ involviment tradizzjonali”, jirrimarka Haklay. Forsi l-aktar eżempju litterali ta’ dan kien ix-Xarabank tax-Xjenza, ikkoordinat mill-karità Olandiża Waag. Il-membri tal-komunità tal-komunikazzjoni tax-xjenza ġew reklutati biex isuqu xarabank madwar l-Ewropa, u għamlu 17-il waqfa f’ċentri komunitarji, bliet żgħar, festivals pubbliċi u mużewijiet. Workshops parteċipattivi f’dawn il-postijiet offrew disa’ attivitajiet fosthom esperimenti biex isir il-jogurt (tagħlim dwar il-batterji) u l-krema kontra x-xemx (investigazzjoni dwar il-propjetajiet tar-raġġi tax-xemx). L-istruzzjonijiet kienu disponibbli f’diversi lingwi, b’esperjenzi kondiviżi fuq il-media soċjali. Suċċess ieħor kien BioBlitz, parti mill-Isfida City Nature Challenge (Sfida Belt Natura), fejn in-nies ingħaqdu f’postijiet speċifiċi u użaw l-app iNaturalist biex jiġbru data dwar il-bijodiversità. In-network BioBlitz Netwerk madwar l-Ewropa kollha ġie ffurmat biex jaqsam dawn l-esperjenzi.
Pass ta’ bidla
Wieħed mill-wirt konkret ta’ DITOs huwa t-tkabbir tal-Assoċjazzjoni Ewropea taċ-Ċittadini tax-Xjenza (ECSA), li tkompli bil-ħidma tagħha, b’mod prominenti ħafna fl-iżvilupp tal-pjattaforma EU-Citizen.Science. “L-ECSA issa hija l-organizzazzjoni fejn wieħed għandu jirrikori għal proġetti tax-xjenza taċ-ċittadini, li ħafna drabi jingħaqdu mal-assoċjazzjoni biex iżidu l-firxa tagħhom,” jinnota Haklay. Attiva fil-politika, l-ECSA ħadet sehem fid-diskussjoni dwar ix-xjenza taċ-ċittadini bħala parti mill-aġenda tax-Xjenza Miftuħa tal-Kummissjoni Ewropea. Fir-Renju Unit, DITOs ta kontribut għall-parteċipazzjoni pubblika u l-istrateġiji ta’ finanzjament tal-finanzjatur nazzjonali tax-xjenza, UKRI. Fl-Italja, għen biex jitwaqqaf network ta’ riċerkaturi u prattikanti tax-xjenza taċ-ċittadini, li bħalissa qed jinfluwenzaw il-politika nazzjonali tax-xjenza. Ir-riżultati tal-proġett diġà ġew ippubblikati b’mod wiesa’, u firxa ta’ dokumenti informattivi ta’ politika u linji gwida li jirriżultaw mill-proġett huma disponibbli online.
Keywords
DITOs, impenn, xjenza taċ-ċittadini, soċjetà, bijodiversità, politika
