Unijne badania i innowacje siłą napędową wzrostu zrównoważonego sektora żywności pochodzenia morskiego w Europie i na świecie
Komisja Europejska dąży do rozwiązania kwestii bezpieczeństwa żywnościowego i żywieniowego z pomocą ramowej polityki badań i innowacji FOOD 2030, prowadząc działania mające na celu przygotowanie systemów żywnościowych na przyszłe wyzwania oraz sprawienie, by stały się bardziej zrównoważone, odporne, odpowiedzialne, inkluzywne, zróżnicowane i konkurencyjne. Ramowa polityka FOOD 2030 definiuje systemowe podejście, które pozwoli na łączenie, zwiększanie skali i wspomaganie unijnych badań i innowacji w dziedzinie bezpieczeństwa żywnościowego i żywieniowego, jednocześnie dostarczając rozwiązania w zakresie czterech nadrzędnych priorytetów związanych z systemami żywnościowymi: ODŻYWIANIA na rzecz zrównoważonej i zdrowej diety, odporności na zmiany KLIMATU i zrównoważenia środowiskowego, GOSPODARKI O OBIEGU ZAMKNIĘTYM i efektywnego wykorzystywanie zasobów, a także INNOWACYJNOŚCI i wzmocnienia pozycji społeczności.
Działania UE dotyczące żywności
Ramowa polityka FOOD 2030 dotyczy dostarczania i konsumpcji zdrowych i odżywczych produktów spożywczych pozyskanych z wód morskich i śródlądowych w ramach rybołówstwa i akwakultury. Ponadto w ramach opinii naukowej wydanej w maju 2018 roku zatytułowanej „Food from the Oceans” (Żywność z oceanów), opracowanej w ramach mechanizmu doradztwa naukowego, naukowcy apelują, aby rybołówstwo i akwakultura były rozpatrywane wyłącznie w kontekście kompletnego systemu. Podkreślają też ogromny potencjał rozwoju zrównoważonej akwakultury. Polityka FOOD 2030 wspiera zatem rozwój zrównoważonej akwakultury w Europie i na świecie jako źródła zdrowych protein w celu prowadzenia walki z głodem i niedożywieniem, a także w celu zaspokojenia rosnącego światowego zapotrzebowania na białko. Akwakultura wyróżnia się jako sektor o dużych możliwościach w zakresie tworzenia nowych miejsc pracy i ogromnym potencjale do rozwoju, co podkreślono w unijnej strategii „niebieskiego wzrostu”. Kluczem do zrównoważonego rozwoju europejskiej akwakultury jest dobre planowanie działań w środowisku morskim i słodkowodnym uwzględniające ich wymiary społeczne, ekologiczne, oraz gospodarcze, a także ich skutki. Wspólna polityka rybołówstwa (WPRyb) zaleca zrównoważone zarządzanie tradycyjnymi połowami gatunków wolno żyjących. Pozwoli to wyeliminować marnotrawne lub szkodliwe praktyki, a także zapewnić ochronę zdrowych i wydajnych ekosystemów morskich. Planowane jest także opracowanie dodatkowych środków w celu minimalizowania niezamierzonych przyłowów i zapobiegania odrzutom. W związku z tym w całej UE będą realizowane projekty propagujące dzielenie się najlepszymi praktykami w sektorze zrównoważonego rybołówstwa i akwakultury.
Ogromne znaczenie i szeroki zakres badań prowadzonych w UE
Trzynaście innowacyjnych projektów finansowanych ze środków UE w ramach siódmego programu ramowego (7PR) oraz programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont 2020” pokazuje, w jaki sposób ekosystemy morskie i słodkowodne przyczyniają się do zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego, a także zdrowego i zrównoważonego żywienia w Unii Europejskiej i na świecie. Tym samym przedstawione projekty wpisują się w cel realizacji czterech priorytetów polityki FOOD 2030. Oprócz tego projekty odgrywają ważną rolę w zwiększaniu zaufania europejskich konsumentów do europejskiej żywności pochodzenia morskiego i powiązanych z nią produktów. Kilka projektów poświęcono analizie wydajności produkcji z różnych perspektyw. Celem projektu Aquaspace jest praca na rzecz zapewnienia większych obszarów pod akwakulturę, co pozwoli na zwiększenie produkcji. W ramach próby zwiększenia produktywności i konkurencyjności sektora projekt PrimeFish zajmował się gromadzeniem danych na temat poszczególnych firm i spółek, odkrywając czynniki spowalniające rozwój i wzrost rynkowy. Badacze z projektów takich jak DiscardLess oraz MINOUW za cel postawili sobie ograniczenie odrzutów w europejskim rybołówstwie. Z kolei w ramach projektu ELOXIRAS opracowano nową zaawansowaną technologię utleniania elektrochemicznego dla recyrkulacyjnych systemów akwakultury. Inne projekty dotyczyły kwestii zdrowia i dobrostanu zwierząt. Podczas realizacji projektu ULTRAFISH naukowcy udoskonalili przetwórstwo produktów rybnych dzięki wykorzystaniu ultradźwięków, aby wyeliminować stosowanie dodatków chemicznych do inaktywacji drobnoustrojów. W ramach projektu SPG przetestowano wyjątkowe i ekologiczne podejście do walki z wszą morską w hodowli łososi, podczas gdy projekt FISHBOOST poświęcono doskonaleniu programów hodowlanych najpowszechniejszych gatunków ryb. Tematem innych projektów badawczych jest zdrowie ludzi. Efektem prac nad projektem Blue Iodine II są nowe produkty wytwarzane z wodorostów do walki z niedoborem jodu u dzieci, kobiet w ciąży i kobiet karmiących oraz osób starszych. Z kolei w ramach projektu LIFEOMEGA opracowano suplement diety z wysoką zawartością kwasu omega-3 dla pacjentów onkologicznych.
