Wiedza, narzędzia i metody pozwalające zmniejszyć ilość odrzutów w europejskim rybołówstwie
Celem reformy wspólnej polityki rybołówstwa UE (WPRyb) z 2013 roku jest stopniowe wyeliminowanie marnotrawnej praktyki wyrzucania niezamierzonych połowów do morza poprzez wprowadzenie tzw. obowiązku wyładunku, czyli zakazu odrzutów. Wdrożenie obowiązku nie jest jednak łatwe. Kwestionuje się też jego wykonalność i zasadność oraz możliwości kontrolowania tego, czy jest przestrzegany. Eliminacja odrzutów w europejskim rybołówstwie W ramach projektu DiscardLess (Strategies for the gradual elimination of discards in European fisheries), finansowanego ze środków UE za pośrednictwem programu „Horyzont 2020”, badacze pracują nad określaniem krótkoterminowych wyzwań i potencjalnych korzyści, aby wspierać udane wprowadzenie obowiązku wyładunku. „Skupiamy się na tym, jak zapobiegać niezamierzonym połowom oraz jak najlepiej wykorzystywać te niezamierzone połowy, których nie da się uniknąć. Oprócz tego pracujemy nad oceną wpływu odrzutów na środowisko morskie, gospodarkę i społeczeństwo”, mówi koordynatorka projektu prof. Clara Ulrich. Z ekologicznego punktu widzenia, obowiązek wyładunku (który zakłada wyładowanie na ląd martwych ryb zamiast wyrzucenia ich z powrotem do morza) nie będzie miał większego wpływu na sieć pokarmową, z wyjątkiem ptaków morskich i padlinożerców z obszarów bentonicznych. Zakaz odrzutów oznacza obowiązek wyładowania na ląd i udokumentowanie całego połowu, a nie tylko jego części komercyjnej. Spodziewane korzyści wprowadzenia zakazu dla środowiska to ograniczenie umieralności do zalecanego zrównoważonego poziomu oraz odbudowanie stad. W perspektywie krótkoterminowej obowiązek wyładunku będzie wiązał się ze znacznymi kosztami, które będą musieli ponieść rybacy. Jest to spowodowane tym, że nie ma prostych metod skutecznej selekcji ryb w podziale na te, które można złowić i takie, których należy unikać, możliwych do zastosowania zanim sprzęt połowowy zostanie wciągnięty na pokład. Odrzuty sprawiają, że połowy są bardziej opłacalne. Jednak w perspektywie długoterminowej ograniczenie ilości odrzutów może doprowadzić do zwiększenia rentowności poprzez promowanie bardziej zrównoważonego rybołówstwa. Zestaw narzędzi wspierających ograniczenie odrzutów Partnerzy projektu opracowali zestaw narzędzi udostępnianych za darmo w internecie na stronie internetowej, na której publikują, streszczają i rozpowszechniają informacje zebrane podczas prac nad projektem DiscardLess. Dostępne obecnie narzędzia to przewodnik po istniejących selektywnych narzędziach połowowych i ich skuteczności, zalecenia zaproponowane na podstawie wywiadów z rybakami i ich opiniami na temat obowiązku wyładunku, a także katalog ponad 30 produktów, które można otrzymać z gatunków ryb poprzednio traktowanych jako odrzuty, razem z metodologią wyboru najbardziej obiecujących produktów w danym przypadku. Na stronie można też przeczytać raport na temat możliwych sposobów postępowania z niezamierzonymi połowami na pokładzie czterech różnych rodzajów łodzi, przedstawiający modele 3D proponowanych rozwiązań. Partnerzy projektu stworzyli także proste narzędzie analizujące koszty i korzyści, dzięki któremu można oszacować wykonalność ekonomiczną zastosowania tych rozwiązań. Jak mówi prof. Ulrich, jak na razie najważniejszym rezultatem projektu jest „zebranie i poszerzenie multidyscyplinarnej wiedzy na temat wszystkich aspektów biologicznych, technologicznych, ekonomicznych, politycznych i instytucjonalnych związanych z odrzutami”, a także „dzielenie się nią z wszystkimi liczącymi się zainteresowanymi stronami z sektora rybołówstwa w okresie wdrażania obowiązku wyładunku w latach 2015–2018”. Wszystkie najważniejsze rezultaty projektu i zebrane informacje zostaną opublikowane w formie ogólnodostępnej książki na początku 2019 roku, po zakończeniu projektu. „Chcemy dopilnować, aby narzędzia, informacje i strategie opracowane w ramach projektu DiscardLess były powszechnie wykorzystywane jako użyteczne, akceptowalne i opłacalne środki przyczyniające się do osiągnięcia celów, dla których wprowadzono obowiązek wyładunku”, podsumowuje prof. Ulrich. „Ostatecznym celem projektu DiscardLess jest wspieranie wdrażania wspólnej polityki rybołówstwa UE, aby osiągnąć zrównoważone rybołówstwo”.
Słowa kluczowe
DiscardLess , ryba, obowiązek wyładunku, odrzut, wspólna polityka rybołówstwa (WPRyb)
