Inkluzywna mobilność : Budowanie zrównoważonych systemów transportowych dostępnych dla wszystkich obywateli
W całej Europie trwają prace związane z usprawnieniem połączeń komunikacyjnych oraz poprawą dostępności i inkluzywności systemów transportu. Celem jest wspieranie mobilności jako uniwersalnego prawa, które jest niezbędne, by obywatele zyskali dostęp do innych praw, w tym do mieszkania, pracy, edukacji i ochrony zdrowia. Inkluzywny system transportu umożliwia łatwe przemieszczanie się i zapewnia nieograniczony dostęp do miejsc pracy i usług dla wszystkich potencjalnych pasażerów i osób, bez względu na ich sytuację. Chodzi o osoby w różnym wieku, różnej płci, o różnym statusie ekonomicznym i społecznym, w tym należące do mniejszości etnicznych i osoby z tymczasowymi lub trwałymi deficytami lub niepełnosprawnościami. Obecnie ponad 80 milionów Europejczyków cierpi na długotrwałą niepełnosprawność fizyczną, psychiczną, czuciową lub umysłową Obywatele z niepełnosprawnościami są narażeni na wysokie ryzyko wykluczenia społecznego, na szczęście jednak udostępnienie im wszystkich możliwych środków transportu pozwala zadbać o ich prawo do mobilności oraz dostępu do niezbędnych usług (mieszkanie, praca, ochrona zdrowia, edukacja, rekreacja itp.), a tym samym zapewnia im możliwość aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym.
Mobilność dla wszystkich
Strategia Komisji Europejskiej na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności, określona w Europejskim Zielonym Ładzie, kładzie podwaliny pod ekologiczną i cyfrową transformację unijnego systemu transportu oraz wskazuje, jak jednocześnie sprawić, by mobilność stała się sprawiedliwa dla wszystkich obywateli. Oznacza to wspieranie mobilności skoncentrowanej na ludziach oraz rozwijanie infrastruktury i usług transportowych w taki sposób, aby były przystępne cenowo i dostępne we wszystkich regionach oraz dla wszystkich pasażerów. Zapoczątkowana w 2017 r. inicjatywa Kobiety a transport – platforma UE na rzecz zmian, ma na celu wyeliminowanie różnic w traktowaniu kobiet i mężczyzn w sektorze transportu poprzez zachęcanie do otwartego dialogu na temat kwestii mających wpływ na kobiety pracujące w tym sektorze. Program Ambasadorowie Różnorodności w dziedzinie Transportu, powstały w 2022 r., angażuje już 84 ambasadorów propagujących różnorodność, równość i inkluzywność w sektorze. Uwzględnienie uwarunkowań społeczno-ekonomicznych, zachowań użytkowników i kwestii społecznych w planowaniu, myśleniu i praktyce dotyczącej transportu pozwoli kreować politykę transportu i mobilności, która będzie odzwierciedlać wartości, potrzeby i oczekiwania dotyczące inkluzywnego i sprawiedliwego społeczeństwa. Opracowywanie rozwiązań dotyczących mobilności skoncentrowanej na ludziach wspólnie z mieszkańcami dzielnic, budowanie ulic i przestrzeni publicznych przyjaznych dzieciom, udzielanie obywatelom głosu w projektowaniu systemów transportu i dbanie o bezpieczeństwo kobiet w środkach transportu publicznego to konkretne przykłady działań i środków wdrażanych w ramach finansowanych przez UE projektów badawczych i innowacyjnych, które zwiększają inkluzywność i sprawiedliwość polityk transportu i mobilności.
Znaczenie unijnych badań
To wydanie broszury CORDIS Results Pack jest poświęcone 11 projektom finansowanym w ramach unijnego programu badawczego „Horyzont 2020”. Opisują one czynniki społeczne i zachowania użytkowników, które sprzyjają przyjmowaniu i wdrażaniu rozwiązań, usług oraz infrastruktury w zakresie zrównoważonej mobilności. Projekty te pokazują także, że potrzebne jest stworzenie inkluzywnego, dostępnego, przystępnego cenowo i sprawiedliwego systemu transportu dla wszystkich, niezależnie od wieku, płci oraz statusu ekonomicznego czy społecznego. Projekty poświęcone są takim zagadnieniom jak udział kobiet w sektorze transportu, czy to jako użytkowników, czy pracowników, inkluzywność i dostępność usług transportowych dla osób z tymczasowymi lub trwałymi deficytami, niepełnosprawnościami lub ograniczeniami możliwości poruszania się oraz sposób, w jaki nowe style życia i wartości lub obawy związane ze środowiskiem i klimatem kształtują system transportowy i kreują nową kulturę mobilności. W projekcie Cities-4-People zastosowano podejście zorientowane na ludzi z zamiarem poprawy mobilności i zwiększenia zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich i podmiejskich pięciu miast na terenie Unii Europejskiej. Uczestnicy projektu DIAMOND opracowali oparte na danych zalecenia i narzędzia na rzecz bardziej sprawiedliwych i zrównoważonych usług mobilności. Zespół projektu DIGNITY zaproponował nowe podejście do transportu miejskiego oparte na koncepcji cyfrowego inkluzywnego systemu podróży, który zaspokaja potrzeby wszystkich użytkowników. Projekt HANDSHAKE połączył ekspertów i władze lokalne w celu wdrożenia ponad 60 rozwiązań, które zwiększą efektywność transportu rowerowego w 13 najbardziej przyjaznych jednośladom miastach europejskich. W projekcie INDIMO opracowano zestaw narzędzi z zakresu mobilności cyfrowej, które pomagają w projektowaniu i ocenie inkluzywnych rozwiązań transportowych. Projekt Metamorphosis miał za zadanie przekształcenie dzielnic miast ze szczególnym naciskiem na potrzeby dzieci. Zakładał on współpracę z miastami partnerskimi w celu wdrożenia środków wspierających sprawiedliwe korzystanie z miejskich przestrzeni publicznych i ulic. Projekt Park4SUMP pomagał miastom w integrowaniu innowacyjnych rozwiązań w zakresie zarządzania miejscami parkingowymi z planami zrównoważonej mobilności miejskiej, aby poprawić mobilność i jakość życia. W ramach projektu REBALANCE ustawodawcy, podmioty z branży i zwykli obywatele połączyli siły, aby przeanalizować cztery modele kultury mobilności – sprawność, sprawiedliwość, połączenia i szybkość – w celu dokładnego przeanalizować potrzeb i wartości współczesnego społeczeństwa. Zespół projektu SUNRISE opracował nowe sposoby wspólnego radzenia sobie z powszechnymi wyzwaniami związanymi z mobilnością na poziomie dzielnic poprzez „dzielnicowe laboratoria mobilności”. W ramach projektu TInnGO rozwijane były inteligentne rozwiązania w zakresie mobilności uwzględniające płeć i różnorodność oraz rozwiązania na potrzeby zrównoważonego transportu europejskiego. Projekt TRIPS stanowił próbę rozwiązania problemu wykluczenia społecznego osób niepełnosprawnych i starszych poprzez zaangażowanie ich w tworzenie przyszłych rozwiązań transportowych w siedmiu europejskich miastach pilotażowych.
