Projektowanie transportu publicznego we współpracy z mieszkańcami z niepełnosprawnościami
Przeszło 80 milionów Europejczyków żyje z różnego rodzaju długotrwałymi niepełnosprawnościami, które mogą wiązać się z problemami natury fizycznej, psychicznej, sensorycznej lub intelektualnej. Mieszkańcy z niepełnosprawnościami są narażeni na wysokie ryzyko wykluczenia społecznego, a kwestie mobilności stanowią jedną z największych barier w dostępie do wszystkiego, co ma do zaoferowania współczesne społeczeństwo. Zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu TRIPS postanowił zająć się tym problemem, włączając osoby z niepełnosprawnościami w proces projektowania przyszłych rozwiązań transportowych.
Uwzględnienie włączenia społecznego na etapie projektu
W konsorcjum projektu znalazły się zespoły reprezentujące siedem miast pilotażowych w całej Europie: Lizbonę, Zagrzeb, Bolonię, Cagliari, Brukselę, Sofię oraz Sztokholm. W skład każdego zespołu biorącego udział w pracach konsorcjum znalazły się osoby z długotrwałymi niepełnosprawnościami, wspierane przez ekspertów w dziedzinach metodyk projektowania, integracji systemów i prywatności. Zdaniem koordynatorki projektu Kristiny Andersen: „Praca z tymi grupami przez cały czas trwania projektu umożliwiła czerpanie z rzeczywistych doświadczeń osób z niepełnoprawnościami oraz pozwoliła na skupienie się na koniecznych zmianach. Zespoły ustaliły priorytety poszczególnych celów oraz opracowały metodę współprojektowania w celu zaangażowania interesariuszy w planowanie zmian, które zaspokajają ich własne oczekiwania”. Obok uczestnictwa ekspertów rekrutujących się spośród osób z niepełnosprawnościami, jednym z głównych założeń projektu TRIPS było przeprowadzenie badania ankietowego wśród mieszkańców z niepełnosprawnościami w celu określenia ich potrzeb i nastawienia do przyszłych rozwiązań w zakresie mobilności. W ramach badania udało się zgromadzić odpowiedzi udzielone przez 553 respondentów z 21 krajów. Przeszło połowę ankietowanych stanowiły osoby z niepełnosprawnościami fizycznymi. Wśród respondentów znalazły się osoby z niepełnosprawnościami wzroku, słuchu, umysłowymi i intelektualnymi.
Ocena technologii wspomagających
Badanie ankietowe realizowane w ramach projektu służyło ocenie potrzeb w zakresie mobilności przy użyciu wskaźnika Mobility Divide Index (MDI). Wspomniane narzędzie uwzględnia zróżnicowane aspekty usług związanych z mobilnością, takie jak autonomia, czas podróży, komfort, bezpieczeństwo, łatwość korzystania i przystępna cena. Respondenci ocenili również, z jakich rozwiązań mogliby korzystać w przyszłości, co pozwoliło na określenie ich nastawienia do różnych możliwości. Większość respondentów pozytywnie ocenia technologie wspomagające, obejmujące elementy robotyczne i inteligentne technologie w rozwiązaniach takich jak laski, rozpoznawanie głosu, platformy i rampy. Najpopularniejszą technologią wspomagającą, niezależnie od niepełnosprawności, był planer podróży dla osób z niepełnosprawnościami. Takie rozwiązanie wykorzystuje infrastrukturę technologiczną w celu dostarczania użytkownikom szczegółowych informacji w czasie rzeczywistym, pozwalając podróżnym dowiedzieć się na przykład, ile miejsc dla osób z niepełnosprawnościami jest wolne w następnym autobusie i gdzie się one znajdują.
Zalecenia dotyczące planowania transportu
Podróże nie będą przystosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, dopóki każdy element składowy nie będzie dla nich dostępny. Z tego powodu zespół projektu TRIPS zalecił rozwój planerów podróży dla osób z niepełnosprawnościami, a także promowanie wykorzystywania technologii wspomagających i szkolenie w zakresie ich użycia. Najważniejszym zaleceniem projektu TRIPS jest włączenie mieszkańców z niepełnosprawnościami w procesy projektowania transportu. Jak dodaje Andersen: „Angażując w proces projektowania osoby najbardziej dotknięte zmianami w podejmowaniu decyzji dotyczących transportu, unikamy nierówności i promujemy równość. Opracowujemy także projekty i rozwiązania, które przynoszą korzyści wszystkim. Dzięki temu głównym rezultatem projektu jest zestaw narzędzi oraz metodyk współprojektowania TRIPS, dostępny jako internetowy program szkoleniowy skierowany zarówno do obywateli, projektantów, jak i operatorów usług transportowych”. Integracja społeczna to podstawa współczesnej kultury europejskiej. Model TRIPS dla integracyjnych rozwiązań transportowych pomaga urzeczywistnić tę wizję.
Słowa kluczowe
TRIPS, współprojektowanie, niepełnosprawność, transport publiczny, włączenie społeczne, technologia wspomagająca, planer podróży dla osób z niepełnosprawnościami, projektowanie transportu
