Jak skutecznie wdrażać koncepcję współtworzenia usług w administracji publicznej
Demokracja uczestnicząca to w ostatnim czasie bardzo modna koncepcja. Ale jaki jest sens uczestnictwa obywatelskiego w procesie tworzenia usług publicznych, jeśli zaangażowanie obywateli nie prowadzi do żadnych wartościowych rezultatów? Jak twierdzi Anna Triantafillou, koordynatorka finansowanego przez UE projektu Co-VAL (Understanding value co-creation in public services for transforming European public administrations), samo uczestnictwo nie wystarczy. Przyszłością usług publicznych jest współtworzenie. „Termin »współtworzenie wartości« jest często definiowany jako angażowanie się obywateli w proces rekomendowania lub projektowanie usług publicznych, ale tak naprawdę jego znaczenie jest dużo szersze. Dzięki współtworzeniu można osiągnąć lepsze rezultaty oraz opracować nowe praktyki pozwalające na bardziej ukierunkowane zaspokajanie potrzeb społeczeństwa i skuteczniejszą walkę z wyzwaniami społecznymi”, wyjaśnia Triantafillou. Projekt Co-VAL powstał na podstawie obserwacji „tradycyjnych” sposobów działania administracji publicznych – opartych głównie na odgórnej ocenie realizowanej polityki – które, jak się okazuje, przestały już spełniać oczekiwania obywateli. Głównym celem zespołu jest kompletna transformacja modelu relacji administracja–obywatele na taki, w którym obywatele są współtwórcami wartości.
Innowacyjny projekt
„Nasz projekt jest bardzo innowacyjny”, mówi Luis Rubalcaba Bermejo, koordynator ds. naukowych projektu Co-VAL. „W ramach prac analizujemy główne przeszkody uniemożliwiające wprowadzenie takich rozwiązań, jak np. koncepcja otwartego rządu. Można do nich zaliczyć brak wiedzy i know-how, ograniczone zasoby, bariery kulturowe, zakres i złożoność usług, istniejące procedury i praktyki oraz trudności w uzgadnianiu celów różnych zainteresowanych stron”. Jeśli chodzi o stronę praktyczną, zespół projektu Co-VAL zaczął prace od przeprowadzenia badań teoretycznych i empirycznych. Naukowcy skupili się na poszukiwaniu transformacyjnych innowacji i przykładów współtworzenia w sektorze publicznym, zidentyfikowali najlepsze praktyki w istniejących i wcześniej stosowanych procedurach oraz opracowali system monitorujący współtworzenie i korzystanie z usług cyfrowych na poziomie państw członkowskich i poszczególnych miast. Przeprowadzili także empiryczne studia przypadku w oparciu o cztery obszary współtworzenia usług publicznych: transformacja cyfrowa; projektowanie i planowanie usług; innowacje i żywe laboratoria; oraz innowacyjne relacje systemowe pomiędzy sieciami innowacji sektora publicznego, prywatnego i trzeciego oraz innowacjami społecznymi w usługach publicznych. „Dzięki naszym działaniom chcieliśmy nie tylko poszerzyć stan wiedzy teoretycznej, ale także przyczynić się do zapoczątkowania trwałych zmian w procesach kształtowania polityki i projektowania praktyk w administracji publicznej”, dodaje Francesco Mureddu, koordynator ds. polityki projektu Co-VAL. „Oznacza to stałą współpracę z zainteresowanymi przedstawicielami europejskich administracji publicznych, zalecenia polityczne oparte na wynikach badań oraz wdrażanie narzędzi dla polityki przeznaczonych do rozpowszechniania najlepszych praktyk”.
Śledzenie postępów dzięki platformie Co-VAL
Aby promować rezultaty projektu, zespół opracował zestaw wytycznych, które obejmują np. wskaźniki pozwalające na monitorowanie i ocenę realizowanych obecnie inicjatyw wspierających transformację sektora publicznego. Naukowcy uruchomili także platformę Co-VAL, na której można sprawdzić, jak samorządy i rządy krajowe radzą sobie z wdrażaniem zaleceń. Jednym z przykładów udanego zaangażowania administracji publicznej w realizację projektu są Włochy. Władze miasta Mediolan testowały platformę, wyznaczyły swojego przedstawiciela do rady interesariuszy projektu Co-VAL oraz zorganizowały dwa wydarzenia podczas Milano Digital Week, na których omawiano opracowane w ramach projektu wytyczne. Z kolei zespół ds. cyfryzacji działający przy włoskim rządzie przekazał zespołowi swoje opinie zwrotne, a jego członkowie także zasiedli w radzie interesariuszy projektu jako przedstawiciele minister innowacji, Paoli Pisano. Plany zespołu projektu Co-VAL na kolejne miesiące obejmują sfinalizowanie analizy danych zebranych podczas szeroko zakrojonego badania na temat współtworzenia w europejskich administracjach publicznych. Kolejnym celem naukowców jest uzupełnienie zaleceń dotyczących polityki najnowszymi informacjami uzyskanymi w ramach prac, a także opublikowanie bardziej interesujących studiów przypadku oraz zwiększanie zaangażowania zainteresowanych stron. „Współtworzenie i zwiększanie innowacyjności usług to dwa nadal marginalne, ale bardzo dynamicznie rozwijające się obszary badań, które staną się w przyszłości podstawą jednego podejścia dzięki projektowi Co-VAL”, mówi Rubalcaba Bermejo, a Mureddu dodaje, że podnoszenie innowacyjności sektora publicznego oraz rozpowszechnianie koncepcji otwartego rządu to kluczowe elementy strategii UE na najbliższe lata. Jedno jest pewne: zespół projektu Co-VAL jest zdeterminowany, by zwiększać świadomość obywateli i przedstawicieli administracji publicznych na temat współtworzenia oraz pomagać decydentom i praktykom skutecznie wdrażać innowacyjne rozwiązania.
Słowa kluczowe
Co-VAL, administracja publiczna, współtworzenie wartości, otwarty rząd, innowacje społeczne, usługi publiczne
