Uwzględnienie potrzeb obywateli w rozwiązaniach w zakresie zrównoważonej mobilności
Dzielnice są miejscami, w których toczy się codzienne życie ludzi – w których mieszkają, wychowują dzieci i dojeżdżają do pracy. Większość mieszkańców dobrze zna swoją okolicę, w tym lokalne problemy związane z mobilnością. Co zaskakujące, ta dokładna znajomość lokalnych uwarunkowań rzadko kiedy brana jest pod uwagę w procesach planowania mobilności. Finansowany przez UE projekt CIVITAS SUNRISE był poświęcony rozwiązaniu powszechnych lokalnych wyzwań związanych z mobilnością miejską i miał na celu uczynienie z polityki skoncentrowanej na obywatelach centralnego elementu planowania mobilności miejskiej. „Postawiliśmy sobie za cel opracowanie, wdrożenie, ocenę i umożliwienie poznawania nowych, opartych na współpracy sposobów radzenia sobie z powszechnymi wyzwaniami w zakresie mobilności na poziomie dzielnic”, objaśnia koordynator projektu Ralf Brand. Aby zrealizować to założenie, zaproszono mieszkańców sześciu dzielnic (nazywanych dzielnicowymi laboratoriami mobilności) do wskazania lokalnych problemów związanych z mobilnością i pomocy w ich rozwiązywaniu. W szczególności starano się zaangażować osoby z niedostatecznie reprezentowanych grup, takie jak migranci, kobiety oraz osoby starsze i młodzież.
Potencjał współtworzenia
Podstawową rolę we wszystkich działaniach, na wszystkich etapach tworzenia innowacji w projekcie, odgrywało współtworzenie – rozumiane jako bezpośrednie i aktywne zaangażowanie obywateli. Przykładami tych działań jest określanie problemów związanych z mobilnością, wspólne planowanie i wybieranie rozwiązań, a także wspólne wdrażanie rozwiązań i ich ocena. „Staraliśmy się tchnąć życie w modne obecnie hasło współtworzenia. Dlatego nasze działania wykroczyły daleko poza standardowe procesy konsultacji, zaangażowania czy partycypacji. Przykładem może być to, że zaczęliśmy od wspólnego określenia problemów dostrzeganych przez mieszkańców i interesariuszy”, wskazuje Brand. Mieszkańcy brali także udział w burzach mózgów na temat możliwych środków zaradczych, ustalali priorytety faktycznych środków oraz, w miarę możliwości, uczestniczyli we wdrażaniu konkretnych działań w terenie. „Oczywiście mieszkańcy brali też udział w procesie wspólnej oceny, co pozwoliło na ocenę wyników działań z perspektywy lokalnych beneficjentów”, dodaje Brand.
Poprawa zrównoważonej mobilności w dzielnicach
Jeden z głównych wyników projektu jest owocem dzielnicowych laboratoriów mobilności. Stanowią one podstawę nowego podejścia do zarządzania mobilnością na poziomie dzielnic, nazwanego zrównoważonym planowaniem mobilności w dzielnicach („Sustainable Neighbourhood Mobility Planning”). Bazuje ono na koncepcji planowania zrównoważonej mobilności miejskiej – strategicznym planie rozwiązującym problemy transportowe w bardziej zrównoważony sposób. „Konsorcjum projektu CIVITAS SUNRISE zainicjowało również przygotowanie dokumentu pt. „Big Messages” i wniosło znaczący wkład w jego opracowywanie. Omówiono w nim wyniki czterech europejskich projektów, które miały podobne cele”, mówi Brand. Sześć dzielnicowych laboratoriów mobilności (w miastach pilotażowych: Bremie, Budapeszcie, Jerozolimie, Malmö, Southend-on-Sea i Salonikach) zaowocowało różnorodnymi wynikami i zaleceniami. Jedno z kluczowych ustaleń wyraźnie pokazuje, że współtworzenie faktycznie sprawdza się na poziomie dzielnic, ponieważ to właśnie tam ma miejsce większość codziennej mobilności i to tam ludzie inwestują w dobrą jakość życia. Rezultaty projektu CIVITAS SUNRISE i dokumenty dotyczące laboratoriów można znaleźć w narzędziu SUNRISE Neighbourhood Mobility Pathfinder, udostępniającym zbiór informacji, które lokalne społeczności mogą wykorzystać do opracowywania własnych procesów współtworzenia. Odnosząc się do tych wyników, Brand dodaje: „Przekonaliśmy się, że ważne jest, aby poważnie traktować przyziemne, choć fundamentalne nadzieje, obawy czy ograniczenia ludzi i dostrzec, że dążenie do szczęścia jest dla nich najlepszym czynnikiem motywującym. Warto dążyć do stworzenia im warunków, w których mogą być szczęśliwi – co oznacza zdrowie oraz poczucie bezpieczeństwa, włączenia społecznego, docenienia itp.”.
Słowa kluczowe
CIVITAS SUNRISE, współtworzenie, wyzwania związane z mobilnością, poziom dzielnic, zrównoważona mobilność w dzielnicach, planowanie mobilności miejskiej, transport
