W jaki sposób systemy transportu mogą lepiej zaspokajać potrzeby kobiet?
Modele mobilności kobiet są mocno zróżnicowane i niezwykle złożone – zależą w dużym stopniu od wieku, statusu społeczno-ekonomicznego oraz pełnionych przez nie ról opiekuńczych. Jak czytamy w sprawozdaniu opublikowanym w 2019 roku przez Międzynarodowe Forum Transportu, blisko 40 % wszystkich podróży środkami komunikacji publicznej wynika z potrzeby zapewnienia opieki. Co więcej, aż 80 % takich podróży wykonują kobiety poruszające się pieszo lub środkami transportu zbiorowego. Tego rodzaju kursy obejmują dojazdy do przychodni i klinik, dojazdy z osobami niesamodzielnymi, a także dojazdy do sklepów i związane z załatwianiem codziennych spraw. „Działalność operatorów transportu publicznego jest jednak niezmiennie nastawiona na dojazdy do pracy, co oznacza opracowywanie rozkładów oraz wyznaczanie tras w sposób, który nie odpowiada na potrzeby w zakresie mobilności związane z opieką i oczekiwania dotyczące częstszych, lokalnych, krótszych i bardziej nieregularnych kursów”, wyjaśnia Patricia Castillo, koordynatorka wspieranego ze środków Unii Europejskiej projektu DIAMOND i szefowa jednostki Eurecat European Programmes Unit będącej gospodarzem projektu. „Organizacja transportu publicznego musi umożliwiać takie podróże, a jednym z elementów działań mających na celu doprowadzenie do takiego stanu rzeczy powinna być większa liczba kobiet wśród decydentów”. W ramach projektu DIAMOND powstały narzędzia i wytyczne służące promowaniu równości płci w sektorze transportu i mobilności oparte na ocenie potrzeb użytkowników transportu oraz na analizach dużych zbiorów danych i technikach uczenia maszynowego. Opracowane w wyniku tych działań narzędzia pozwalające na ocenę integracyjnego charakteru poszczególnych usług transportu publicznego oraz zalecenia dotyczące wsparcia dla różnych rodzajów użytkowników zostały przetestowane i zweryfikowane we współpracy ze spółkami działającymi w sektorze transportu z całej Europy. Docelowo narzędzia posłużą operatorom środków transportu, urbanistom oraz pracodawcom z branży transportowej. Zespół opracował także białą księgę opisującą kluczowe działania mające na celu zapewnienie większej równości w systemie transportu, a także zalecenia dotyczące autonomicznych pojazdów, którym dodatkowo towarzyszyły także wskazówki dotyczące opracowywania programów nauczania oraz wytyczne w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) mające na celu zwiększenie odsetka kobiet zatrudnianych w tym sektorze.
Potrzeby, przeszkody i możliwości związane z transportem
Prace w ramach projektu DIAMOND koncentrowały się na trzech obszarach wpływających na korzystanie przez kobiety ze środków transportu publicznego – zaspokajaniu podstawowych potrzeb w zakresie mobilności, dostępności fizycznej i finansowej, a także bezpieczeństwie. Zespół projektu przeprowadził ogólnoeuropejskie badania oparte na gromadzeniu danych ilościowych i jakościowych dotyczących różnorodności oraz problemów związanych z płcią, skupiając się na kolejach oraz multimodalnym transporcie zbiorowym, pojazdach autonomicznych, rowerach publicznych, a także praktykach zatrudnienia oraz społecznej odpowiedzialności biznesu. Dane dotyczące użytkowniczek transportu, zebrane w ramach przeszło 1 000 badań ankietowych zrealizowanych w Barcelonie, Dublinie, Warszawie i Paryżu, zostały powiązane z analizą mediów społecznościowych pod kątem wpisów związanych z zadowolenia z dostępnej oferty transportu. Dopełnieniem tych badań były obserwacje infrastruktury transportowej. Zespół projektu zorganizował również spotkania grup fokusowych, a także warsztaty. Co więcej, w ramach studium przypadku dotyczącego pojazdów autonomicznych powstał symulator jazdy, który pozwolił lepiej zrozumieć potrzeby kobiet. Najważniejszym wnioskiem wypływającym z badania był fakt, że w przypadku kobiet poczucie bezpieczeństwa było kluczowe dla ciągłego korzystania ze środków transportu publicznego. „Udało nam się także ustalić, że bezpieczeństwo jest szczególnie ważne dla kobiet należących do grup osiągających mniejsze dochody oraz przedstawicielek mniejszości etnicznych. Szczególnie ważne jest to ze względu na fakt, że obie grupy polegają w największym stopniu na transporcie zbiorowym”, twierdzi Maria Chiara Leva, kierowniczka ds. rozpowszechniania wyników projektu DIAMOND oraz wykładowczyni Uniwersytetu Technicznego w Dublinie. Zespół stwierdził również, że podróżowanie z podopiecznymi często skłania kobiety do korzystania z alternatywnych środków transportu, głównie z prywatnych samochodów.
Wielotorowe podejście
Prace w ramach projektu DIAMOND wpisują się bezpośrednio w działanie Komisji Europejskiej Kobiety a transport – platforma UE na rzecz zmian – inicjatywę zapoczątkowaną w 2017 roku w celu wymiany najlepszych praktyk ukierunkowanych na popularyzację zatrudnienia kobiet oraz równych szans w sektorze transportu. Po podjęciu decyzji o wykorzystaniu oprogramowania otwartoźródłowego w dostępnego w modelu usługowym w ramach realizacji projektu DIAMOND i opracowania towarzyszących mu narzędzi zespół prowadzi obecnie rozmowy z potencjalnymi partnerami na temat jego komercjalizacji. „W sytuacji, gdy kobiety stanowią zaledwie 22 % spośród wszystkich 11 milionów pracowników europejskiego sektora transportu, nasz zestaw narzędzi oferuje przedstawicielom branży przyjazną dla użytkowników platformę do gromadzenia danych na temat poziomu równości w zatrudnieniu, wspomagając ich w podejmowaniu strategicznych decyzji w celu poprawy sytuacji”, dodaje Francisco Santarremigia, dyrektor techniczny firmy AITEC będącej jednym z partnerów projektu oraz koordynator techniczny projektu DIAMOND. Wszystkie materiały opracowane przez zespół projektu DIAMOND są obecnie dostępne na witrynie internetowej projektu.
Słowa kluczowe
DIAMOND, transport, kobiety, mobilność, bezpieczeństwo, ochrona, samochód, opieka