Co nowego w projekcie GEMM: Zgłębianie zjawiska dyskryminacji rasowej w procesach rekrutacji pracowników w Europie
Badacze skupieni wokół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu GEMM podjęli próbę wyjaśnienia tych nierówności i określili, w jaki sposób czynniki instytucjonalne wpływają na powstawanie różnic między poszczególnymi krajami. Członkowie zespołu opracowali także szereg praktycznych zaleceń z myślą o decydentach politycznych. „Z rezultatów prac wynikają istotne rozbieżności dotyczące zróżnicowanych grup migrantów uczestniczących w europejskich rynkach pracy. Uwagę zwraca w szczególności alarmująca częstotliwość występowania przypadków dyskryminacji w obszarze zatrudniania przedstawicieli mniejszości etnicznych i wyznaniowych, w przypadku których trudno doszukać się jakichkolwiek oznak zmniejszania się w czasie”, wyjaśnia Neli Demireva, profesor socjologii na Uniwersytecie w Essex w Zjednoczonym Królestwie i koordynatorka projektu GEMM. „Z naszych ustaleń wynika, że pomiędzy większością mieszkańców w krajach przyjmujących oraz migrantami konkurencja na rynkach pracy jest w zasadzie minimalna”, dodaje badaczka. „Kluczowe znaczenie dla integracji osób z doświadczeniem migracyjnym ma kontekst przyjęcia przez kraj przyjmujący – kursy szkoleniowe dotyczące nowego kraju mogą być szczególnie ważne dla uchodźców i grup najbardziej narażonych”. Latem 2023 roku na łamach czasopisma naukowego „Socio-Economic Review” ukazało się opracowanie, w którym badacze przedstawili wyniki pierwszego zakrojonego na tak szeroką skalę badania doświadczalnego dotyczącego dyskryminacji na tle rasowym ze względu na wygląd, które dotyczyło zatrudniania pracowników przez europejskie przedsiębiorstwa. W ramach prac badacze przeanalizowali odpowiedzi niemal 13 000 europejskich firm i spółek działających w Niemczech, Niderlandach oraz Hiszpanii – krajach, w których umieszczanie zdjęcia w CV jest normalną praktyką – na fikcyjne zgłoszenie na dostępne stanowisko pracy. Badacze zmienili w tym celu imiona, nazwiska oraz zdjęcia w zgłoszeniach, które zostały przesłane w związku z rzeczywistymi ofertami dotyczącymi zróżnicowanych stanowisk. Wszyscy fikcyjni kandydaci byli młodymi obywatelami państw europejskich, dziećmi rodziców pochodzących z czterech głównych regionów świata – Europy i Stanów Zjednoczonych, Maghrebu i Bliskiego Wschodu, Ameryki Łacińskiej i Karaibów oraz Azji. Wyniki badania wykazały, że fenotyp inny niż typowy dla przedstawicieli rasy kaukaskiej stanowi poważną barierę na drodze do uzyskania zatrudnienia dla mieszkańców Europy będących dziećmi rodziców-imigrantów. Czarnoskórzy kandydaci mogli liczyć najrzadziej na oddzwonienie w związku ze zgłoszeniem, z kolei biali kandydaci byli preferowani przez przedsiębiorstwa. Kandydaci pochodzący z Maghrebu i Bliskiego Wschodu z fenotypem osób czarnoskórych musieli złożyć o blisko 50 % więcej zgłoszeń, by któryś z pracodawców skontaktował się z nimi w porównaniu z kandydatami przesyłającymi identyczne CV, różniące się jedynie zdjęciem i europejsko brzmiącymi imionami i nazwiskami. Przekazane przez Unię Europejską środki były kluczowe z punktu widzenia realizacji ambitnych założeń projektu GEMM. „Dzięki tym środkom mogliśmy porównać procesy i wyniki integracji w różnych krajach Europy”, podsumowuje Demireva. „Umożliwiło nam to również wskazanie czynników, które pomagają w skutecznej integracji migrantów i przedstawicieli mniejszości na rynkach pracy krajów przyjmujących. Wszystkie te rezultaty przyniosą korzyści mniejszościom, ale także grupom większościowym oraz badanym społeczeństwom europejskim”.
Słowa kluczowe
GEMM, dyskryminacja na tle rasowym, dyskryminacja, rekrutacja pracowników, rynek pracy, nierówność, migrant, mniejszość, zatrudnianie, fenotyp