Skip to main content
European Commission logo
polski polski
CORDIS - Wyniki badań wspieranych przez UE
CORDIS
CORDIS Web 30th anniversary CORDIS Web 30th anniversary

Article Category

Article available in the following languages:

Nauki społeczne i humanistyczne w badaniach nad energią – holistyczne podejście do dekarbonizacji systemu energetycznego UE

Innowacje w dziedzinie technologii pozyskiwania czystej energii są nieodłącznym elementem realizacji ambitnego celu UE, jakim jest osiągnięcie do 2050 roku neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla. Aby osiągnąć ten cel, UE musi przyjąć holistyczne podejście, uwzględniające innowacje społeczne i udział wszystkich zainteresowanych stron w transformacji energetycznej. Dotyczy to także angażowania konsumentów, gospodarstw domowych i obywateli UE w proces zmieniania przyzwyczajeń i stylu życia przy równoczesnym podjęciu dialogu z decydentami politycznymi, akademickimi i przemysłowymi. W niniejszej broszurze Results Pack przedstawiono dziewięć projektów finansowanych ze środków UE, które koncentrują się na kwestiach społecznych i politycznych ważnych w kontekście dekarbonizacji systemu energetycznego UE.

Przedstawiony przez Komisję Europejską w grudniu 2019 roku Europejski Zielony Ład ma na celu przekształcenie Europy w pierwszy klimatycznie neutralny kontynent. Określono w nim nową strategię wzrostu mającą na celu zbudowanie racjonalnej i konkurencyjnej gospodarki efektywnie wykorzystującej zasoby, w której do 2050 roku bilans emisji gazów cieplarnianych spadnie do zera.

Obywatele w centrum uwagi przy przejściu na gospodarkę bezemisyjną

Za emisję ponad 75 % gazów cieplarnianych w UE odpowiada produkcja i stosowany obecnie sposób wykorzystywania energii. Obniżenie emisyjności systemu energetycznego UE jest zatem głównym filarem Zielonego Ładu. Przejście na system czystej energii wymaga dalszego rozszerzania zastosowań innowacji technologicznych w sektorze energetycznym, budowlanym, transportowym, przemysłowym i rolnym, a nowe technologie i ambitne strategie, jeśli mają przynieść pożądany skutek, muszą zostać zaadaptowane przez obywateli. Zgodnie z koncepcją Europejskiego Zielonego Ładu to ludzie są na pierwszym miejscu, a do wprowadzenia w życie zmian potrzebny jest aktywny udział społeczeństwa i zaufanie względem transformacji. W dokumencie uwzględniono także różnorodność warunków i podejść lokalnych, regionalnych i krajowych, które kształtują proces przejścia na gospodarkę bezemisyjną. Wybory energetyczne nie zawsze są jednak racjonalne i dlatego niełatwo je przewidzieć. Konieczne są dalsze badania umożliwiające zrozumienie czynników, które wpływają na indywidualne i zbiorowe wybory dotyczące energii oraz na zachowania konsumentów mające wpływ na wykorzystanie energii, ram zarządzania politycznego, kulturowego, instytucjonalnego i organizacyjnego, które przekładają się na udział w takich działaniach obywateli, a także zmieniających się ról, w szczególności konsumentów i prosumentów w systemie energetycznym.

Prace nad projektami unijnymi pozwalają wyciągać wnioski społeczno-gospodarcze, które mają wpływ na przyszłość polityki energetycznej

W tej broszurze Results Pack przedstawiono dziewięć projektów finansowanych ze środków UE, koncentrujących się na interdyscyplinarnych i przekrojowych zagadnieniach, które należy badać w celu obniżenia emisyjności systemu energetycznego UE. Kwestie te są związane z aspektami społeczno-ekonomicznymi, płciowymi, społeczno-kulturowymi i społeczno-politycznymi transformacji energetycznej, jak również z potrzebami edukacyjnymi przyszłych pracowników tego sektora. Zrozumienie czynników wpływających na indywidualne i zbiorowe wybory energetyczne ma zasadnicze znaczenie – umożliwi to decydentom politycznym opracowanie ukierunkowanych działań i strategii, które zachęcą konsumentów do dokonywania bardziej zrównoważonych wyborów. W ramach projektu ECHOES opracowano innowacyjne koncepcje teoretyczne „kolektywów energetycznych” i „pamięci energetycznej” oraz badano ich wpływ na inteligentne technologie energetyczne, mobilność elektryczną i energooszczędne budynki. Naukowcy biorący udział w projekcie ENABLE.EU przyjęli oddolne podejście i przeprowadzili badania dotyczące gospodarstw domowych oraz ćwiczenia z udziałem użytkowników, aby lepiej zrozumieć czynniki decydujące o codziennych wyborach, które przekładają się na zużycie energii, a także zwrócili uwagę na główne przeszkody, które zniechęcają do transformacji energetycznych. Podobną drogę obrali badacze pracujący przy projekcie ENERGISE, którzy wykorzystali „żywe laboratoria energetyczne” do opracowania i przetestowania możliwości oddolnej transformacji sposobu wykorzystania energii w gospodarstwach domowych i społecznościach na terenie całej Europy. W ramach projektu SMARTEES opracowano koncepcje społecznych innowacji energetycznych i ich ewolucji w czasie w oparciu o doświadczenia 10 europejskich miast i wysp. Koncentrując się na wyborze urządzeń gospodarstwa domowego przez konsumentów, zespół projektu CHEETAH wykorzystywał dyskretne modelowanie wyborów, aby zrozumieć, w jaki sposób polityka interwencyjna pomaga konsumentom w wyborze energooszczędnych technologii. Naukowcy pracujący nad projektem PENNY badali czynniki psychologiczne, społeczne, gospodarcze oraz finansowe, które wpływają na efektywność energetyczną w sektorze mieszkaniowym, odnosząc się do dwóch różnych decyzji konsumenckich: zużycia energii i stosowania energooszczędnych produktów. W ramach projektu CONSEED skoncentrowano się w szczególności na oznaczaniu klas energetycznych i zbadano, czy dostarczenie informacji na temat wartości efektywności energetycznej zachęciłoby konsumentów do zakupu bardziej energooszczędnych produktów. W toku projektu PROSEU ustalono, że prosumenci – ci, którzy produkują i zużywają własną energię odnawialną – mogą odegrać kluczową rolę w przekształcaniu UE w społeczeństwo oparte na odnawialnych źródłach energii (OZE). Celem europejskich partnerów projektu było określenie, które systemy zachęt umożliwią popularyzację prosumeryzmu OZE. Projekt ASSET dotyczył z kolei szybko rozwijającego się sektora energetycznego, który wymaga stworzenia nowych miejsc pracy, przekwalifikowania siły roboczej oraz rozwoju nowych interdyscyplinarnych umiejętności i wiedzy specjalistycznej.

Wyniki w skrócie
Zmiana klimatu i środowisko
W jaki sposób gospodarstwa domowe mogą przyspieszyć przejście na odnawialne źródła energii?
Zmiana klimatu i środowisko icon
Energia icon

12 Października 2020

Wyniki w skrócie
Zmiana klimatu i środowisko
Przełożenie danych na temat wyborów konsumenckich na polityki, które zachęcają do inteligentnego podejmowania decyzji
Zmiana klimatu i środowisko icon
Społeczeństwo icon
Energia icon

12 Października 2020

Wyniki w skrócie
Zmiana klimatu i środowisko
Badania naukowe rzucają światło na czynniki kształtujace decyzje energetyczne
Zmiana klimatu i środowisko icon
Społeczeństwo icon
Energia icon

12 Października 2020

Wyniki w skrócie
Zmiana klimatu i środowisko
Wykorzystanie sił społecznych, które kształtują wybory i zachowania konsumentów w zakresie energii
Zmiana klimatu i środowisko icon
Społeczeństwo icon
Energia icon

12 Października 2020

Wyniki w skrócie
Energia
Zwracanie uwagi konsumentów na wartość pieniężną efektywności energetycznej
Energia icon

3 Lipca 2020

Wyniki w skrócie
Zmiana klimatu i środowisko
Wspieranie zwykłych obywateli na drodze do odgrywania kluczowej roli w procesie przejścia na czystą energię w Europie
Zmiana klimatu i środowisko icon
Społeczeństwo icon
Energia icon

12 Października 2020

Wyniki w skrócie
Zmiana klimatu i środowisko
Nacelowane usługi edukacyjne zmuszają nas do przyspieszenia procesu transformacji ku zrównoważonej energii
Zmiana klimatu i środowisko icon
Społeczeństwo icon
Energia icon

12 Października 2020

Wyniki w skrócie
Zmiana klimatu i środowisko
Wykorzystanie innowacji społecznych, aby tworzyć stabilną, bezemisyjną i przyjazną klimatowi UE
Zmiana klimatu i środowisko icon
Społeczeństwo icon
Energia icon

12 Października 2020

Wyniki w skrócie
Energia
Zrozumienie czynników psychologicznych, społeczno-ekonomicznych i finansowych, które wpływają na efektywność energetyczną
Energia icon

14 Lutego 2020