Zwracanie uwagi konsumentów na wartość pieniężną efektywności energetycznej
Zrozumienie sposobu, w jaki konsumenci podejmują decyzje zakupowe, jest kluczem, dzięki któremu jesteśmy w stanie zachęcać ich do wybierania produktów charakteryzujących się lepszą efektywnością energetyczną w całym okresie użytkowania. Obecnie wprowadza się obowiązek oznaczania klas energetycznych coraz większej liczby produktów na ich opakowaniach, jednak nie wiadomo, w jakim stopniu i w jaki sposób wpływa to na podejmowanie decyzji zakupowych oraz jakie inne czynniki mogą odgrywać rolę w tym procesie. Wiadomo jednak, że jednym z najważniejszych czynników determinujących te decyzje jest koszt produktu. Ekstrapolacja kosztów ponoszonych przez konsumenta przez cały okres użytkowania produktu jest niezwykle trudna, zwłaszcza bez dostępu do określonych i zindywidualizowanych danych – to z kolei prowadzi do sytuacji, w której to konsumenci sami muszą podejmować decyzje o tym, czy warto wydać więcej na zakup produktu, który jest „dobry dla środowiska”. Uczestnicy finansowanego przez Unię Europejską projektu CONSEED postanowili zbadać proces inwestowania w efektywność energetyczną.
Liczą się pieniądze – ale czy ludzie je liczą?
Eleanor Denny, koordynatorka projektu i profesor nadzwyczajna ekonomii w Kolegium Trójcy Świętej w Dublinie, twierdzi: „W ramach naszego modelu decyzyjnego określiliśmy dużą liczbę potencjalnych korzyści, kosztów, czynników sprzyjających i przeszkód utrudniających wdrażanie energooszczędnych rozwiązań. Nasze badania skupiły się na próbie znalezienia odpowiedzi na pytanie, czy dostarczenie kupującym informacji o efektywności energetycznej przeliczonych na pieniądze zachęciłoby ich do zakupu produktów charakteryzujących się lepszymi parametrami w tym zakresie”. W tym celu w ramach projektu, w pięciu krajach, zostało przeprowadzonych jedenaście szeroko zakrojonych badań dotyczących wybranych produktów – artykułów gospodarstwa domowego, nieruchomości mieszkalnych, pojazdów osobowych, ciągników, systemów ogrzewania i chłodzenia w sektorze hotelarskim, nieruchomości komercyjnych, a także maszyn przemysłowych. Dodatkowo naukowcy zrealizowali trzy badania terenowe, w ramach których weryfikowali faktyczne zachowania zakupowe konsumentów. Obejmowały one badania terenowe w sklepach dotyczące rynków artykułów gospodarstwa domowego i samochodów oraz badanie internetowe poświęcone rynkowi nieruchomości. W ramach przeprowadzonych trzech badań wyborów dyskretnych uczestnicy mieli podjąć decyzję o wyborze jednego z dwóch produktów tej samej kategorii, różniących się od siebie kilkoma cechami, w tym ceną i efektywnością energetyczną.
Pieniądze liczą się bardziej, gdy rośnie waga efektywności energetycznej
Jak twierdzi koordynatorka projektu: „Wprowadzenie przelicznika efektywności energetycznej na faktyczne koszty zwiększyło popyt na energooszczędne rozwiązania. Wzrost popytu był widoczny dużo wyraźniej w przypadku produktów charakteryzujących się dużym zapotrzebowaniem na energię, takich jak samochody czy nieruchomości, natomiast w przypadku artykułów gospodarstwa domowego zmiana była niemal niewidoczna lub nieistotna”. Za przykład może posłużyć badanie terenowe w Irlandii, w ramach którego naukowcy zbadali, w jaki sposób dodanie prognozy dotyczącej rocznych kosztów energii do reklamy nieruchomości wpływa na cenę sprzedaży oraz czynsz. Kwota, jaką ludzie byli skłonni zapłacić za wyższą efektywność energetyczną, rosła w miejscach, w których były publikowane nowe informacje o kosztach, co wskazuje na korelację, w ramach której popyt na efektywność energetyczną wzrósł ze względu na określenie kosztów. Rezultaty badania wskazują na fakt, że większość europejskich gospodarstw domowych ma świadomość wartości efektywności energetycznej podczas inwestowania. Z drugiej strony wpływ tych informacji na inwestowanie jest nie do końca sprecyzowany, a niewielka popularność tego zjawiska jest częściowo spowodowana nieprzystępnymi cenami lub brakiem możliwości finansowania. Zespół projektu CONSEED przedstawił trzy główne zalecenia. Po pierwsze, stosowne informacje finansowe powinny być dostępne w punkcie sprzedaży, zwłaszcza w przypadku większych inwestycji, takich jak nieruchomości czy samochody. Po drugie, etykiety powinny uwzględniać różnice w zużyciu energii w poszczególnych krajach i gospodarstwach domowych – w tym celu można zastosować dostępne w sklepach i w internecie kalkulatory porównujące koszty energii, uwzględniające czynniki specyficzne dla danego gospodarstwa domowego. Ostatnim zaleceniem jest zaoferowanie długoterminowych środków finansowania efektywności energetycznej na zasadach, które będą dostosowane do dłuższego okresu zwrotu z inwestycji energetycznych. W ramach swoich prac zespół skupiony wokół projektu zajmował się również popularyzacją tego zagadnienia przy pomocy wytycznych dotyczących polityk, biuletynów branżowych, plakatów, arkuszy informacyjnych, artykułów naukowych w czasopismach i filmów, a także w ramach konferencji naukowych oraz w mediach. Rezultaty projektu już teraz przekładają się na zmiany dotyczące etykietowania energetycznego na szczeblu poszczególnych krajów. Oznacza to, że już wkrótce konsumentów mogą pozytywnie zaskoczyć szczegółowe informacje finansowe towarzyszące informacjom energetycznym przy zakupie kolejnego domu lub samochodu.
Słowa kluczowe
CONSEED, energia, efektywność energetyczna, pieniężny, etykietowanie, gospodarstwo domowe, nieruchomości, konsumenci, koszt, samochód, artykuły gospodarstwa domowego, zrównoważony rozwój, klimat, polityka
