Wspieranie zwykłych obywateli na drodze do odgrywania kluczowej roli w procesie przejścia na czystą energię w Europie
Przejście ku bezemisyjnym, przyszłościowym rozwiązaniom, opierającym się na odnawialnych źródłach energii (OZE), skutkuje powstaniem nowej roli dla obywateli. Przekształca pasywnych konsumentów energii w aktywnych, produkujących energię obywateli, czyli prosumentów. „Transformacja energetyczna jest okazją stworzenia systemu energetycznego nie tylko bardziej zrównoważonego i bezemisyjnego, ale także bardziej demokratycznego i inkluzywnego”, komentuje Inês Campos, koordynatorka finansowanego przez UE projektu PROSEU. „Prosumenci są centralnym elementem tej koncepcji”. Ogólnym celem jest określenie, które struktury zachęt umożliwią włączenie prosumeryzmu OZE. Projekt PROSEU będzie zatem chronił udział obywateli, inkluzywność i transparentność w ramach unii energetycznej – strategii Komisja Europejskiej, która jest nakierowana na dostępną, przystępną cenowo, bezpieczną, konkurencyjną i zrównoważoną energię dla wszystkich Europejczyków. Projekt zamierza pomóc unii energetycznej w osiągnięciu celu wspierania obywateli w zakresie interakcji z rynkiem energetycznym w charakterze prosumentów.
Odkrycie, co wspiera lub ogranicza inicjatywy prosumenckie
Zespół projektu PROSEU zaczął od dokumentowania i analizowania obecnych najnowocześniejszych inicjatyw prosumenckich w zakresie OZE na terenie Europy. Badanie 198 zbiorowych inicjatyw prosumenckich w 9 krajach UE przyczyniło się do powstania raportu na temat obecnego stanu grup prosumenckich, takich jak społeczności i wspólnoty energetyczne. W raporcie przedstawiono dane demograficzne, wykorzystanie technologii, organizację, finansowanie, motywację oraz postrzegane czynniki, które utrudniają i ułatwiają wspólne działanie prosumentów. Określono także kilka wewnętrznych i zewnętrznych trudności związanych z udanym wdrożeniem prosumeryzmu w zakresie OZE. W poradniku przedstawiono zalecenia dotyczące przeniesienia dyrektyw unijnych do ustawodawstwa krajowego. W wytycznych politycznych wysunięto zalecenia dla decydentów, ustawodawców i administratorów dotyczące wdrożenia praw pozwalających prosumentom i społecznościom energetycznym na uczestniczenie we wprowadzeniu unii energetycznej. Partnerzy projektu zidentyfikowali i przeanalizowali ramy regulacyjne i instrumenty polityczne dotyczące inicjatyw prosumenckich OZE w 9 krajach uczestniczących. Na tej podstawie opracowali szczegółowy przegląd, w którym przedstawiono główne wyzwania i możliwości, jakie te wytyczne przedstawiają dla grup prosumentów OZE. Wyniki pokazują, że obecne ramy prawne na poziomie unijnym stanowią wyraźną okazję dla prosumentów zbiorowych. Jest to punkt startowy do opracowania zaleceń politycznych i poprawienia ram prawnych dotyczących grup prosumentów OZE na terenie Europy. Naukowcy zbadali również nowe modele biznesowe, które prosumenci wdrażają w Europie w wyniku bezpośredniego zaangażowania zainteresowanych stron w 9 krajach. Powyższe doprowadziło do stworzenia raportu, w którym przedstawiono analizę różnych modeli biznesowych przyjętych w celu wytwarzania energii odnawialnej. Wyjaśniono w nim, dlaczego potrzebne są społeczności OZE i obywatelskie społeczności energetyczne, jakie rodzaje wartości mogą one chcieć nabyć w trakcie transformacji energetycznej, oraz jak można je wspierać poprzez polityki i regulacje energetyczne w krajach UE. Konsorcjum pracuje obecnie nad mapą drogową wspierania prosumeryzmu do 2030 roku oraz 2050 roku. Gromadzi badania i analizy dotyczące społeczno-kulturowych, regulacyjnych, ekonomicznych i technologicznych struktur zachęt dla prosumentów oraz na podstawie bezpośredniego zaangażowania 160 ekspertów.
Odkrywanie potencjału prosumeryzmu
„Projekt PROSEU pozwala odkryć, kim są prosumenci i jak działają. Ta wiedza będzie kluczowa biorąc pod uwagę, że transformacja energetyczna może mocno skorzystać z szerokiego zaangażowania obywateli”, podsumowuje Campos. „Prosumenci są dopiero na początku drogi do bycia uznanymi za kluczowych uczestników tej transformacji, dlatego pomagamy im podjąć kolejne kroki i stać się głównymi graczami w nowych systemach energetycznych”.
Słowa kluczowe
PROSEU, energia, prosument, prosumeryzm, zbiorowy prosument, unia energetyczna, odnawialne źródła energii (OZE)