Badanie wpływu zmiany klimatu na delikatną równowagę biegunów Ziemi
Choć zaledwie nieliczne osoby spośród czytelników i czytelniczek będą miały okazję do odwiedzenia jednego z kół podbiegunowych, zmiany dotyczące tych obszarów z pewnością wpłyną istotnie na życia wszystkich ludzi na świecie. Klimat obszarów biegunowych Ziemi ociepla się szybciej niż pozostałe części globu, co skutkuje zanikiem lodu morskiego oraz wycofywaniem się lodowców, spadkiem grubości pokrywy lodowej, rozmarzaniem wiecznej zmarzliny i występowaniem ekstremalnych zjawisk pogodowych. Rezultatem tych zmian jest zanikanie siedlisk oraz pogorszenie sytuacji gospodarczej i społecznej mieszkańców Arktyki. Zaburzenia cykli klimatycznych i geochemicznych mogą prowadzić do przekroczenia punktów krytycznych, czego skutkiem będą kaskadowe zmiany doświadczane przez ludzi, organizmy morskie i cały system ziemski. Każda taka zmiana będzie wiązała się także z poważnymi skutkami środowiskowymi, społecznymi i gospodarczymi. Cofanie się lodów Arktyki jest także sygnałem do rozpoczęcia wyścigu o zapewnienie sobie dostępu do nowych zasobów, w tym niewykorzystanych dotychczas rezerw minerałów i ropy naftowej. Rośnie także popularność turystyki i wytyczane są nowe szlaki morskie o znaczącej wartości handlowej i geopolitycznej. Kompleksowa analiza tych zmian jest niezbędna, jeśli naszym celem jest łagodzenie najbardziej istotnych skutków zmiany klimatu i wykorzystanie nowych zasobów w sprawiedliwy i zrównoważony sposób.
Kompleksowe i multidyscyplinarne podejście
Na łamach najnowszej broszury CORDIS Results Pack przedstawiamy zróżnicowane projekty wspierane w ramach programu ramowego badań i innowacji Horyzont, których zespoły przyglądały się kluczowej roli oceanu i regionów polarnych w procesie regulacji klimatu oraz szerszym powiązaniom między oceanem, kriosferą, różnorodnością biologiczną i klimatem. Badanie kluczowych procesów zachodzących w regionach polarnych ma kluczowe znaczenie dla opracowania dokładniejszych i bardziej precyzyjnych modeli klimatycznych, określenia punktów krytycznych dotyczących klimatu i środowiska, a także lepszego poznania powiązań między czynnikami sprawczymi i działaniem układu ocean-klimat-kriosfera. Przedstawione na łamach broszury projekty gromadziły naukowców zajmujących się systemem ziemskim, oceanografią, rybołówstwem, ekologią, naukami społecznymi i ekonomicznymi, a także specjalistów w dziedzinie etyki, dostawców technologii, przedstawicieli społeczności lokalnych i organów regulacyjnych. Ustalenia poczynione w ramach tych projektów przekładają się na zalecenia dotyczące strategii, nowych przepisów oraz regulacji związanych z wdrażaniem założeń Europejskiego Zielonego Ładu oraz jego celów w zakresie klimatu i różnorodności biologicznej, zintegrowanej polityki UE względem Arktyki, a także międzynarodowe analizy i oceny, w tym badania realizowane przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu i Międzyrządową Platformę Naukowo-Polityczną ds. Różnorodności Biologicznej i Usług Ekosystemowych. Zmiana klimatu oraz jej skutki, czyli pogarszający się stan obszarów biegunowych oraz zanik różnorodności biologicznej, wymagają przeciwdziałania, które musi opierać się na przyjęciu holistycznego podejścia systemowego. Zasoby wiedzy opracowane dzięki multidyscyplinarnemu podejściu pozwolą decydentom i interesariuszom prowadzić skuteczniejsze działania, wdrażać środki łagodzące oraz realizować założenia sprawiedliwego i zrównoważonego rozwoju planety i społeczeństw. Poznanie licznych zagadnień dotyczących obszarów polarnych wymaga analizy wielu punktów widzenia. Stawiając potrzeby mieszkańców Arktyki na pierwszym miejscu, zespoły projektów ArcticHubs, CHARTER i JUSTNORTH opracowały modele, rozwiązania i wytyczne dotyczące kształtowania polityki i strategii we współpracy z mieszkańcami. Projekty FACE-IT, SO-CHIC i Beyond EPICA miały na celu lepsze zrozumienie dynamiki łączącej ocean, atmosferę, lód i klimat, wspierając opracowywanie ulepszonych modeli klimatycznych, z kolei zespół projektu PROTECT badał zagrożenie wzrostem poziomu morza. Skupiając się na intensyfikacji badań w analizowanych obszarach, projekty EU-PolarNet 2, CAPARDUS i Arctic PASSION przyczyniły się do opracowania nowych metod wymiany wiedzy, najlepszych praktyk i dostępu do danych, z kolei zespoły inicjatyw TiPACC, ECOTIP i COMFORT badały ryzyko przekroczenia środowiskowych punktów krytycznych i tragiczne skutki, jakie mogą wywołać takie zdarzenia.