Tworzenie spójnego systemu obserwacji Arktyki
W regionie Arktyki skutki globalnego ocieplenia wywołanego przez człowieka są odczuwalne szybciej niż w jakimkolwiek innym miejscu na naszej planecie. Zmiany te mają wpływ nie tylko na środowisko, ale także na społeczeństwo i gospodarkę zarówno w skali lokalnej, jak i globalnej – ze względu na rolę, jaką Arktyka odgrywa w globalnym systemie klimatycznym. Podkreśla to potrzebę stworzenia trwałej i łatwo dostępnej panarktycznej sieci systemów obserwacji, dostosowanej do zróżnicowanych potrzeb wielu użytkowników – od lokalnych mieszkańców, przez środowiska akademickie i podmioty przemysłowe, po decydentów w samej Arktyce oraz poza tym regionem. Jeśli chodzi o integrację poszczególnych metod i systemów obserwacji stosowanych w Arktyce, dokonał się już dość znaczący postęp, jednak różne elementy tych systemów są wciąż rozproszone. Celem projektu Arctic PASSION jest poprawa tej sytuacji poprzez współtworzenie i wdrożenie spójnej, zintegrowanej sieci systemów obserwacji Arktyki. Projekt opiera się na pracach, które zrealizowano w ramach inicjatywy INTAROS. Ta panarktyczna sieć systemów obserwacji, zwana „systemem systemów pan-AOSS”, została opracowana w ramach międzynarodowej współpracy, w tym także z ludnością rdzenną i lokalnymi społecznościami. Celem sieci jest zapewnienie dostarczanych w sposób ciągły i nieograniczony informacji z obserwacji Ziemi – opartych na nauce i wyróżniających się wysoką jakością, a także dostosowanych do najważniejszych wyzwań i potrzeb ludzi żyjących i pracujących w regionie Arktyki. Projekt wnosi również wkład w działania prowadzone w ramach EuroGEO oraz tzw. „okna arktycznego” programu Copernicus.
Prognozowanie rosnącego zanieczyszczenia powietrza w Arktyce
System Pan-AOSS składa się z wielu zróżnicowanych usług. Jedna z nich – usługa prognozowania lokalnego zanieczyszczenia powietrza – została zaprezentowana przedstawicielom regionu, decydentom i innym podmiotom zainteresowanym obszarem Arktyki podczas konferencji Arctic Frontiers, która odbyła się niedawno w norweskim Tromsø. Usługa prognozowania lokalnego zanieczyszczenia powietrza została opracowana w utworzonym przez Komisję Europejską Wspólnym Centrum Badawczym w Isprze we Włoszech, we współpracy z Włoską Krajową Radą ds. Badań Naukowych. Dzięki wykorzystaniu sztucznej inteligencji usługa umożliwia tworzenie prognoz dotyczących zanieczyszczenia cząstkami stałymi PM10 na najbliższe 24 godziny w Finlandii, Islandii, Norwegii i Szwecji. Prognozy te są udostępniane za pośrednictwem specjalnej strony internetowej, z której mogą korzystać także użytkownicy niebędący naukowcami. Na stronie można znaleźć interaktywną mapę, która pozwala w prosty sposób wizualizować i pobierać dane dotyczące zanieczyszczenia PM10 w wybranej lokalizacji geograficznej.
Badanie wiecznej zmarzliny i lodu jeziornego
System Pan-AOSS obejmuje również usługę dotyczącą pomiarów wiecznej zmarzliny. Portal udostępnia interaktywne mapy zawierające najnowsze informacje na temat zmian zachodzących na powierzchni ziemi, obszarów najbardziej zagrożonych zakłóceniami oraz potencjalnych obszarów czynnego rozmarzania i erozji wiecznej zmarzliny. Usługa została niedawno przetestowana na Alasce. Innym istotnym elementem systemu pan-AOSS jest usługa dotycząca lodu jeziornego – internetowa mapa dotycząca klimatu i bezpieczeństwa na obszarze arktycznym. Powstała ona z myślą o wszystkich, którzy potrzebują informacji o warunkach lodowych panujących na jeziorach. Usługa ta pozwala na gromadzenie i łączenie danych z różnych źródeł dotyczących lodu jeziornego i temperatury wody oraz danych opartych na obserwacjach prowadzonych przez obywateli, a także wizualizuje je w sposób, który jest łatwo dostępny i zrozumiały. Więcej informacji na temat samego projektu, a także wszystkich oferowanych w jego ramach usług można znaleźć tutaj.
Słowa kluczowe
Arctic PASSION, AOSS, obserwacja Ziemi, zanieczyszczenie, PM10, klimat, prognoza