Dane z antarktycznych rdzeni lodowych usprawnią działania na rzecz klimatu
Uważne badanie przeszłości może dostarczyć cennych informacji na temat przyszłości. Pokrywa lodowa Antarktydy, której grubość przekracza miejscami 3 kilometry, stanowi źródło istotnych i wyjątkowych danych dotyczących historii klimatu. Pęcherzyki powietrza osadzone w lodzie mogą dostarczyć informacji na temat zmian ziemskiej atmosfery w czasie. Celem zespołu odpowiedzialnego za realizację finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu Beyond EPICA, koordynowanego przez Włoską Krajową Radę ds. Badań, jest zbadanie tych antarktycznych rdzeni lodowych i poszukiwanie danych na temat składu atmosfery w przeszłości, aby lepiej zrozumieć procesy wpływające na nasz system klimatyczny. Czynnikiem wyróżniającym projekt jest olbrzymi przedział czasowy, który obejmuje nawet 1,5 miliona lat.
Badania skrajnych wartości
Projekt Beyond EPICA, którego realizacja rozpoczęła się w 2019 roku, opiera się na wcześniejszych finansowanych przez Unię Europejską inicjatywach badawczych - EPICA i BE-OI. Drugi z nich miał na celu ustalenie lokalizacji regionów Antarktydy, w których mógł znajdować się lód starszy niż 800 000 lat. Stosowne miejsce zostało znalezione w odległości około 40 kilometrów od włosko-francuskiej stacji badawczej Concordia. Region Little Dome C to skrawek lodu o powierzchni 10 kilometrów kwadratowych i wysokości 3 233 metrów nad poziomem morza. Panują tam jedne z najbardziej ekstremalnych warunków na Ziemi, a średnia temperatura powietrza wynosi tam -54,5 °C. Zespół projektu Beyond EPICA wybrał właśnie to miejsce na rozbicie obozu, a następnie rozpoczął prace nad wydobywaniem rdzeni lodowych z coraz większych głębokości. W okresie od połowy listopada 2023 roku do połowy stycznia 2024 roku naukowcom udało się dotrzeć na głębokość ponad 1 836 metrów, dzięki czemu mogą uzyskać informacje na temat klimatu i atmosfery utrwalone 195 000 lat temu. Niektóre wstępne analizy rdzeni lodowych zostały przeprowadzone na stacji Concordia, z kolei pozostałe próbki rdzeni lodowych trafią do badaczy w Europie dzięki lodołamaczowi Laura Bassi. Celem naukowców jest dotarcie na głębokość około 2 700 metrów, czyli do samego dna pokrywy lodowej pokrywającej region Little Dome C, aby uzyskać rdzenie lodowe, których wiek przekracza milion lat.
Strategie ograniczania zmiany klimatu i przystosowania do jej skutków
W ramach prac, które potrwają do maja 2026 roku, naukowcy zgromadzą wyjątkowe informacje na temat przeszłości klimatu naszej planety. Żadne inne ślady nie pozwalają na gromadzenie tak dokładnych danych atmosferycznych, sięgających tak daleko w przeszłość. Dzięki tym danym naukowcy chcą odpowiedzieć na jedno z kluczowych pytań dotyczących klimatu - co sprawiło, że około miliona lat temu częstotliwość zlodowaceń zmieniła się z 40 000 na 100 000 lat. Dzięki rezultatom otrzymanym przez badaczy klimatolodzy będą w stanie lepiej poznać powiązania między obiegiem węgla, pokrywami lodowymi, atmosferą i zachowaniem oceanów. Informacje te mogą okazać się kluczowe przy opracowywaniu skuteczniejszych strategii łagodzenia zmiany klimatu oraz przystosowania do jej skutków.
Słowa kluczowe
Beyond EPICA, lód, Antarktyda, zmiana klimatu, rdzeń lodowy, Ziemia