Solidny grunt pod innowacyjne modele edukacji w UE
Nie ulega wątpliwości, że zadaniem współczesnej szkoły jest nadążanie za różnorodnymi potrzebami uczniów XXI wieku. Nowe umiejętności, na przykład rozwiązywania problemów czy krytycznego myślenia, a także szereg dziedzin, takich jak informatyka, sztuczna inteligencja, inżynieria, zielona transformacja i świadomość ekologiczna, wymagają od szkół szukania nowych dróg i wymiarów nauczania oraz wychodzenia do uczniów z bardziej elastyczną i nadążającą za postępem ofertą. Pod tym względem edukacja wymaga generalnego przeglądu i odnowy. Tym, co może pomóc uczniom sprawnie funkcjonować w coraz bardziej złożonym społeczeństwie, jest nauczanie w warunkach bliższych rzeczywistości – w domu, w ramach społeczności, w muzeum, laboratorium czy parku. W związku z tym coraz większego sensu nabiera rozwiązanie, jakim jest otwarte nauczanie – zupełnie inne podejście do kwestii „czego”, „gdzie” i „kiedy” człowiek się uczy. Otwarte szkolnictwo to koncepcja, która zachęca decydentów, szkoły, rodziców, społeczność, środowiska akademickie i przedsiębiorstwa do współpracy na rzecz przekształcenia doświadczeń edukacyjnych oraz zmiany sposobu, w jaki uczniowie zdobywają wiedzę, jednocześnie wzmacniając związek między uczeniem się a społeczeństwem.
Otwarta edukacja naukowa w centrum zainteresowania UE
Zwłaszcza podjęcie kariery naukowej okazuje się być nie lada wyzwaniem dla młodych ludzi, ale nie tylko dla nich, ponieważ inne grupy, czy to ze względu na płeć, status społeczno-ekonomiczny, czy położenie geograficzne, są wciąż niedostatecznie reprezentowane w dyscyplinach STEM (nauki przyrodnicze, technologia, inżynieria i matematyka). Grupy te często potrzebują większych zachęt, aby móc zmienić swoje obojętne lub negatywne nastawienie do nauki. Chcąc rozwiązać tę kwestię, Unia Europejska pracuje nad wdrożeniem na dużo szerszą skalę inicjatyw z zakresu edukacji naukowej i obywatelskiej, aby na nowo rozbudzić w młodzieży zainteresowanie karierą naukową, wspierać kompetencje naukowe oraz zwiększyć szanse na zatrudnienie i konkurencyjność. Inicjatywy, takie jak na przykład Europejski Rok Umiejętności, mają na celu wzmocnienie oddziaływania unijnej strategii w zakresie umiejętności, kładąc mocny nacisk na umiejętności cyfrowe i zielone technologie. Ponadto Unia wspiera szereg działań, takich jak projekt Open Schools for Open Societies, które skupiają partnerów z różnych dyscyplin wokół jednego ośrodka współpracy ukierunkowanego na włączające i holistyczne podejście do innowacji naukowych. Europejskie wytyczne przedstawione w dokumencie „Innovating European Education: Open Schooling as a Boost for Europe's Skills” – to jeden z najważniejszych rezultatów finansowanych przez UE projektów Make It Open i SALL, realizowanych w ramach sieci Ostogether, pracującej nad pionierskimi praktykami w dziedzinie edukacji naukowej. Wytyczne są nieocenionym wsparciem unijnych działań promujących odejście od modelu edukacji skoncentrowanej na szkole na rzecz uczenia się przez całe życie. W szerszym ujęciu projekty te mają na celu ponowne nakreślenie granic nauczania i uczenia się oraz dostosowanie środowiska edukacyjnego do potrzeb nowej ery.
Otwarte szkoły kształcą otwarte umysły – dziewięć sposobów na zmianę metod uczenia się
Niniejsza broszura Results Pack przedstawia finansowane ze środków UE projekty, które oferują konkretne narzędzia, ramy i metodologie umożliwiające otwarcie szkół na społeczności i przekształcenie systemu edukacji w otwarty ekosystem uczenia się. W ramach projektów powstały między innymi konspekty lekcji dla nauczycieli, metodologie pracy ze szkołami dla organizatorów uczenia się pozaformalnego oraz zalecenia dotyczące polityki. Celem projektu C4S jest wspieranie inkluzywności w edukacji naukowej. Dlatego też jego uczestnicy skupili się na usuwaniu barier stojących przed wrażliwymi społecznościami, aby zapewnić im widoczność, sprawiedliwą reprezentację i równy dostęp do nauki. Zespół projektu CONNECT pracował nad szerszym udostępnieniem otwartego nauczania w edukacji formalnej, aby zachęcić młodych ludzi do podjęcia kariery naukowej oraz rozwijać pozytywne nastawienie do pracy w dziedzinach STEM. Wychodząc z założenia, że edukacja naukowa w szkołach powinna zachęcać uczniów do stosowania zdobytej wiedzy w praktyczny i innowacyjny sposób, uruchomiono projekt Scientix 4, który miał na celu wspieranie europejskich nauczycieli i pozostałych zainteresowanych stron w zakresie edukacji STEM, oferując im dostęp do szerokiego wachlarza działań, zasobów, wydarzeń i kursów. Z kolei celem projektu FEDORA było zbudowanie nowego ekosystemu edukacji naukowej. Głównym zamierzeniem było stworzenie ram mających na celu odnowienie edukacji naukowej i zniwelowanie rozbieżności między szkołami a obecnym społeczeństwem. W tym samym duchu toczyły się prace w ramach projektu Make it Open, które zaowocowały wprowadzeniem nowych zasobów dydaktycznych umożliwiających uczniom uczenie, dowiadywanie i angażowanie się w naukę dotyczącą wyzwań społecznych. Kluczowym założeniem było opracowanie scenariuszy pozwalających na przeniesienie nauki poza klasę, zachęcając uczniów do nauki poprzez przeprowadzanie rzeczywistych eksperymentów. Relacje między nauką a społeczeństwem były kwestią zgłębianą także przez zespół projektu MOST. Pracował on nad zapewnieniem narzędzi i umiejętności do rozwijania otwartej edukacji naukowej dla uczniów i obywateli poprzez stworzenie europejskiej sieci szkolnictwa otwartego mającej pomóc w pokonaniu głównych wyzwań społecznych. Wsparcie idei, według której nauka może być zabawą, to z kolei misja projektu OTTER. Koncentrując się na najważniejszych aspektach zrównoważonego rozwoju, zespół projektu miał na celu opracowanie metodologii edukacji poza klasą, która angażuje i inspiruje uczniów do tworzenia skutecznych rozwiązań. Podobny cel „burzenia murów” w szkołach przyświecał uczestnikom projektu PULCHRA, którzy postanowili zachęcić uczniów do odkrywania, badania, a nawet wdrażania koncepcji naukowych w prawdziwym życiu. Z kolei głównym celem projektu SALL było wspieranie kompetencji naukowych i zachęcanie uczniów do zainteresowania się karierą naukową. Założeniem projektu był rozwój koncepcji otwartego szkolnictwa poprzez przekształcenie szkół w żywe laboratoria, w których edukacja i społeczeństwo są płynnie zintegrowane w jedną spójną społeczność edukacyjną.
