Spojrzenie w przeszłość: Filmy dokumentalne pomagają nastolatkom w refleksji i dyskusjach na temat religii
W wielu europejskich narracjach obecne są wątki konfliktów między religią a społeczeństwem. Zrozumienie tego rodzaju narracji może sprzyjać pokojowemu współistnieniu religii, ograniczać radykalizację oraz budowę wspierać inkluzywnych i zdolnych do refleksji społeczeństw europejskich – zgodnie z celami UE. W realizację tych ambicji wpisuje się finansowany przez UE projekt RETOPEA, w którym wykorzystano pierwotne materiały źródłowe do stworzenia metodologii dydaktycznej skierowanej do nastolatków.
Nauka z użyciem historii wspiera tolerancję religijną
Koordynator projektu Patrick Pasture tłumaczy: „Postanowiliśmy zająć się kwestią różnorodności religijnej w oparciu o uczenie się z użyciem historii, czyli koncepcję zachęcającą młodych ludzi do krytycznego myślenia o przeszłości i teraźniejszości w oparciu o źródła pierwotne”. Zespół RETOPEA wykorzystał to podejście do opracowania narzędzia dydaktycznego służącego do propagowania tolerancji i pokojowego współistnienia wśród młodych ludzi. W ramach projektu dostosowano je także do formułowania wniosków i porad dla decydentów, w szczególności dla tych, którzy są zaangażowani w dialog międzywyznaniowy.
Krótkie filmy dokumentalne i klipy
Zespół RETOPEA opracował zestaw narzędzi edukacyjnych przeznaczony dla formalnych i nieformalnych środowisk edukacyjnych, dostępny na stronie internetowej projektu w kilku językach. Młodzi ludzie zostali poproszeni o nakręcenie krótkiego filmu dokumentalnego poświęconego tolerancji religijnej i współistnieniu. Jako część zestawu narzędzi, obszerna kolekcja klipów, w tym obrazów i fragmentów traktatów pokojowych, posłużyła jako punkt wyjścia do dyskusji i opracowania krótkich filmów dokumentalnych. Dzięki temu młodzi ludzie zyskują bezpieczną przestrzeń do refleksji i dyskusji na temat swoich doświadczeń, a także mogą poszerzyć wiedzę historyczną i religijną oraz rozwijać umiejętności medialne. Open University opracował także otwarty kurs instruujący nauczycieli, jak pracować z tą metodologią.
Umocnienie metodologii RETOPEA
Pomaganie nastolatkom w refleksji i rozmowie na temat religii i kultury staje się coraz bardziej popularne wśród nauczycieli. Euroclio, główne europejskie stowarzyszenie nauczycieli wychowania obywatelskiego i historii, promuje opracowaną w projekcie metodologię na swojej stronie internetowej. Partnerzy projektu RETOPEA propagowali swoje prace różnymi kanałami. Dotacja z Culham St Gabriel's pomaga w ciągłym testowaniu wśród grup międzywyznaniowych w Irlandii Północnej i innych krajach. Prezentacje dla agencji w Jordanii i Omanie pozwolił zwiększyć obecność projektu na Bliskim Wschodzie, a zainteresowanie jego rezultatami wyraziły także instytucje z Kanady i Stanów Zjednoczonych. W ramach projektu opublikowano książkę zatytułowaną Religious Diversity in Europe: Mediating the Past to the Young (Londyn: Bloomsbury), a kolejna publikacja dotycząca wykorzystania klipów i filmów dokumentalnych jest w trakcie przygotowania. Metodologia jest stosowana przez różne organizacje i w różnych kontekstach. Na przykład w pewnym pilotażowym projekcie w Niemczech klipy zostaną wykorzystane do zaoferowania cyfrowego kursu dla pracowników socjalnych.
Promowanie tolerancji religijnej wśród młodych
Zespół RETOPEA ustalił, że młodzi ludzie są zainteresowani rozmową o religii, ale czują, że nie mają ku temu zbyt wielu okazji. Pasture tłumaczy to następująco: „Konieczne jest zapewnienie im do tego przestrzeni. Młodzi ludzie często z dużą rezerwą podchodzą do dyskursu publicznego i tego, w jaki sposób religia jest przedstawiana w mediach”. Choć w projekcie udało się wzbudzić zainteresowanie i wykorzystać umiejętności nastolatków, dotarcie do młodszych dzieci okazało się trudne. Partnerzy projektu podkreślają, że aby wykorzystać metodologię w optymalny sposób, nauczyciele muszą zapewnić dzieciom odpowiednio dużo czasu i odpowiednią przestrzeń. Ogólnie rzecz biorąc, opracowane w projekcie podejście daje nastolatkom sposobność myślenia o współistnieniu wyznań w bardziej zniuansowany i empatyczny sposób. Pasture dodaje na koniec: „Projekt RETOPEA przyczynia się w ten sposób do zapobiegania radykalizacji, skuteczniejszego radzenia sobie z konfliktami między rożnymi wyznaniami oraz budowy bardziej harmonijnego społeczeństwa”.
Słowa kluczowe
RETOPEA, młodzi ludzie, religia, nauka z historią, krótki film dokumentalny, tolerancja, tolerancja religijna i światopoglądowa, tolerancja, radykalizacja, ekstremizm