Czy większa popularność SI oznacza mniej obowiązków domowych?
Nowinki technologiczne sprawiają, że natura pracy nieustannie się zmienia. Istnieje duża szansa, że w ciągu najbliższych kilku dziesięcioleci zawody takie jak kasjer czy taksówkarz przestaną istnieć, a w ich miejsce pojawią się nowe. Co jednak przyniesie przyszłość w kwestiach nieodpłatnej pracy domowej i czasu, jaki na nią poświęcamy? Aby odpowiedzieć na to pytanie, naukowcy korzystający ze wsparcia w ramach finansowanych ze środków Unii Europejskiej projektów FAMSIZEMATTERS oraz GenTime poprosili 65 ekspertów zajmujących się sztuczną inteligencją z Japonii i Zjednoczonego Królestwa o oszacowanie możliwości automatyzacji prac domowych oraz zadań związanych z opieką nad dziećmi i osobami starszymi. Wyniki ich badań i analiz zostały opublikowane na łamach czasopisma „PLOS ONE” w modelu otwartego dostępu. Zdaniem ekspertów dzięki automatyzacji i rozwiązaniom, które pojawią się na rynku w ciągu najbliższych 10 lat, możemy zaoszczędzić aż 39 % czasu, który obecnie poświęcamy na wykonywanie zadań domowych. Jak czytamy w opracowaniu, „Szacowane oszczędności czasu różniły się w zależności od zadania. Jednym z zadań, które może zostać zautomatyzowane w największym stopniu są zakupy spożywcze – eksperci uznali, że aż 59 % czynności związanych z tym obszarem będzie można zautomatyzować w ciągu dziesięciu lat, z kolei najmniej automatyzowalnym zadaniem jest fizyczna opieka nad dziećmi – badacze przewidują, że tylko nieco powyżej 1/5 nakładu pracy przejmą nowe technologie. Na ogół eksperci zakładają, że obowiązki związane z opieką będą trudniejsze do zautomatyzowania, co przekłada się na średni wskaźnik automatyzacji na poziomie 28 % w perspektywie dekady, z kolei prace domowe są postrzegane jako łatwiejsze do zautomatyzowania – eksperci zakładają, że uda się osiągnąć aż 44-procentowy poziom ich automatyzacji”. Co ciekawe, większość powodów wymienionych przez ekspertów jako przyczyny trudności automatyzacji zadań związanych z opieką nie była natury technicznej. Zamiast tego poruszali zagadnienia dopuszczalności społecznej powierzania opieki nad dziećmi maszynom, wpływu na rozwój dziecka oraz konsekwencji dla prywatności. Eksperci zwrócili również uwagę, że rodzaje opracowywanych i wprowadzanych na rynki technologii są uzależnione od budżetów domowych, ze względu na to, że większość czynności manualnych można zautomatyzować. „Prawdziwym problemem nie jest jednak możliwość, ale koszt automatyzacji”, jak podsumował jeden z ekspertów.
Różne kraje, różne poglądy
Chociaż brytyjscy i japońscy eksperci zajmujący się sztuczną inteligencją byli zgodni co do listy zadań, których automatyzacja będzie mniej lub bardziej prawdopodobna w najbliższych latach, w zależności od dotychczasowego doświadczenia zwracali uwagę na różne obszary, a ich prognozy były nieco rozbieżne. Japonia i Zjednoczone Królestwo są dziś wysoce uprzemysłowionymi i zaawansowanymi krajami, jednak ich historie różnią się bardzo znacząco z punktu widzenia technologii oraz gospodarek. Większy odsetek ekspertów ze Zjednoczonego Królestwa (42 %) uważa, że automatyzacja może w większym stopniu pomóc nam w pracach domowych w ciągu najbliższych dziesięciu lat. Wśród ekspertów z Japonii odsetek ten wyniósł 36 %. Zdaniem autorów opracowania ta rozbieżność może wynikać z faktu, że „w Zjednoczonym Królestwie technologie są znacznie częściej kojarzone z zastępowaniem pracy ludzi”. Rozbieżności między krajami były również widoczne w prognozach i przewidywaniach dokonywanych przez kobiety i mężczyzn. Choć na tle całej próby przewidywania nie odbiegały od siebie w znaczący sposób, z bliższej analizy wyników w poszczególnych krajach wyłania się inny obraz. „W Zjednoczonym Królestwie mężczyźni zdecydowanie bardziej optymistycznie postrzegali potencjał nowych technologii niż kobiety, co jest zgodne z założeniem, że mężczyźni mają większą tendencję do optymizmu w stosunku do technologii. Z kolei w Japonii sytuacja była zupełnie odwrotna – wśród mężczyzn zaobserwowano mniejszy optymizm niż wśród kobiet”. Autorzy podają jako możliwą przyczynę tego stanu rzeczy wyraźne rozwarstwienie między płciami w Japonii – japońscy pracownicy zwykle nie mają niemal żadnych osobistych doświadczeń związanych z obowiązkami domowymi, którymi zwykle zajmują się ich żony. Projekty FAMSIZEMATTERS (Family size matters: How low fertility affects the (re)production of social inequalities) oraz GenTime (Temporal structures of gender inequalities in Asian and Western welfare regimes) są inicjatywami realizowanymi przez Uniwersytet Oksfordzki. Przewidywania opracowane dzięki wsparciu badaczy skupionych wokół obu projektów nie tylko przewidują przyszłość nieodpłatnej pracy, ale także mogą odegrać rolę w jej kształtowaniu. Więcej informacji: strona projektu FAMSIZEMATTERS strona projektu GenTime
Słowa kluczowe
FAMSIZEMATTERS, GenTime, prace domowe, nieodpłatne prace domowe, opieka nad dziećmi, opieka nad osobami starszymi, automatyzacja, praca
