Opracowywanie zasad bezpieczeństwa dla robotyki ubieralnej
Dla wielu osób cierpiących na problemy z mobilnością, które uniemożliwiają im poruszanie się o własnych siłach, zrobotyzowane egzoszkielety wspierające pracę kończyn dolnych stanowią prawdziwy przełom. Kolejnym obszarem, w którym mogą okazać się cenną pomocą, są środowiska przemysłowe, gdzie mogą przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa pracy. Pomimo wszystkich tych zalet, stosowanie tych nowych technologii wiąże się z szeregiem problemów natury prawnej, etycznej i społecznej. Czy tego rodzaju egzoszkielety mogą rzeczywiście chronić zdrowie pracowników? Czy koszt rozwiązań w zakresie robotyki ubieralnej sprawi, że będą niedostępne dla większości ludzi? Czy skupienie się na przywracaniu możliwości samodzielnego poruszania się spowoduje lekceważenie osób, które nie będą w stanie chodzić? Kto poniesie odpowiedzialność w sytuacji, gdy korzystanie z robota spowoduje szkodę lub urazy – robot czy kontrolujący go człowiek? Obowiązujące zasady i przepisy dotyczące tego rodzaju rozwiązań są pełne luk i nieścisłości, co utrudnia udzielenie kompleksowych odpowiedzi na te pytania. Z tego powodu badacze skupieni wokół finansowanych ze środków Unii Europejskiej projektów SAFEandSOUND i EUROBENCH skoncentrowali się na normie ISO 13482:2014 – najbardziej kompleksowych międzynarodowych wytycznych określających wymogi bezpieczeństwa dla robotów do opieki osobistej, aby przeanalizować zawarte w niej wytyczne dotyczące zagadnień społecznych i etycznych. W opublikowanym przez siebie opracowaniu analizują kluczowe aspekty dotyczące bezpieczeństwa i odpowiedzialności związane ze zrobotyzowanymi egzoszkieletami kończyn dolnych używanymi w celu wspomagania codziennych czynności.
Niejasne przepisy
Autorzy badania dowodzą, że „choć norma ISO 13482:2014 okazała się znaczącym krokiem naprzód w zakresie uregulowania kwestii związanych z robotami ubieralnymi, nie odnosi się w dostatecznym stopniu do zagadnień etycznych i społecznych, w związku z czym nie rozwiązuje większości problemów związanych z tymi robotami. W związku z tym ich twórcy i producenci muszą często stawiać czoła niejasnym wytycznym i przepisom, w wyniku czego nie są zwykle w stanie realizować zawartych w nich celów”. Z tego powodu opracowanie obejmuje konkretne zalecenia, które pomogą decydentom wyeliminować te niedociągnięcia. Jak wynika z przeprowadzonych badań i analiz, norma ISO 13482:2014 „nie wyjaśnia w dostateczny i kompleksowy sposób kwestii bezpieczeństwa”. Sugerują także, że istniejące regulacje wymagają usprawnień w wielu obszarach, w tym dotyczących zakresu, sposobów określania zagrożeń oraz wpływu kwestii płci i względów psychologicznych na bezpieczeństwo. Badacze wskazali również, że fakt, iż norma obejmuje różnorodne roboty „wprowadza niepotrzebne zamieszanie dotyczące zagadnienia odpowiedniego poziomu zabezpieczeń niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa działania robota”. Badacze wyjaśniają także, że różne rodzaje oraz zastosowania robotów utrudniają decydentom tworzenie ram prawnych określających jasne granice dla różnych kategorii rozwiązań. „To oznacza, że roboty mogą zaszkodzić użytkownikom w bardzo nieoczekiwane sposoby”. Brak kompleksowych i znormalizowanych wytycznych uniemożliwia producentom budowanie bezpiecznych rozwiązań. Jak sugerują badacze, „normy dla poszczególnych kategorii robotów zwiększające ich bezpieczeństwo i użyteczność, dotyczące zbliżonych urządzeń robotycznych (na przykład robotów asystujących lub społecznych) mogą stanowić rozwiązanie problemu uwzględnienia kwestii dotyczących bezpieczeństwa”. Kluczowym wnioskiem z badań realizowanych dzięki wsparciu z projektów SAFEandSOUND (Towards Evidence-based Policies for Safe and Sound Robots: Harnessing experimentation to optimize the regulatory framing of healthcare robot technologies) oraz EUROBENCH (EUropean ROBotic framework for bipedal locomotion bENCHmarking) jest to, że wszyscy interesariusze łańcuchów dostaw robotów do opieki osobistej powinni ponosić odpowiedzialność za swoje produkty. Z tego powodu wszystkie zaangażowane podmioty powinny wykorzystać swoją wiedzę i doświadczenie, by zwiększyć bezpieczeństwo i funkcjonalność robotów do opieki osobistej. „Czas wyciągnąć wnioski i ulepszyć normę ISO 13482:2014 […] aby dostosować jej wymogi do realiów świata, w którym czynności takie jak spacery lub chodzenie na spotkania będą w coraz większym stopniu zależne od pomocy robotów zamontowanych na naszych ciałach”. Więcej informacji: strona projektu SAFEandSOUND projekt EUROBENCH
Słowa kluczowe
SAFEandSOUND, EUROBENCH, robot, robot do opieki osobistej, egzoszkielet, robotyczna, kończyna dolna, ISO 13482:2014
