Rzeczywistość rozszerzona pomoże w utworzeniu wspólnego dziedzictwa kulturowego
Ludzie mogą czuć się wykluczeni ze społeczeństwa z wielu powodów, szczególnie jeśli mieszkają poza krajem swojego pochodzenia. Wspólne opowiadanie historii może być cennym narzędziem do budowania włączenia społecznego i spójności, a technologie cyfrowe przynoszą nowe możliwości w zakresie tworzenia wspólnego dziedzictwa kulturowego w europejskich miastach. Zespół finansowanego przez UE projektu MEMEX (MEMories and EXperiences for inclusive digital storytelling) walczy z problemem wykluczenia społecznego i kulturowego, opracowując w tym celu interaktywne narzędzia cyfrowe wykorzystujące rzeczywistość rozszerzoną, która w kreatywny sposób angażuje ludzi w narrację i reinterpretację dziedzictwa kulturowego. „Naszym celem jest wspieranie kreatywności i osobistej ekspresji, uczestnictwa i upodmiotowienia społecznego i kulturowego oraz ekspresji i uznania różnorodności kulturowej”, wyjaśnia Alessio Del Bue, koordynator projektu MEMEX i starszy badacz we Włoskim Instytucie Technologii w Genui. Zespół projektu MEMEX współpracuje z trzema grupami narażonymi na wykluczenie w Europie: migrantkami w Barcelonie, mieszkańcami 19. dzielnicy Paryża oraz pierwszym, drugim i trzecim pokoleniem migrantów w Lizbonie. Zespół obrał podejście zorientowane na społeczeństwo i otrzymał aktywne wsparcie lokalnych uczestników z badanych grup.
Cyfrowe narzędzia do opowiadania historii i mapa pamięci
Uczestnicy mogli opowiedzieć swoje własne historie za pomocą cyfrowych narzędzi do opowiadania historii, które stały się pomostem między materialnym a niematerialnym dziedzictwem kulturowym. Zespół zaprojektował prototyp aplikacji na smartfona, która pozwala użytkownikom tworzyć, udostępniać i wizualizować zlokalizowane geograficznie historie, wraz z materiałem dźwiękowym, tekstowym i filmowym, w rzeczywistości rozszerzonej. Aplikacja przedstawia osobiste wspomnienia i doświadczenia w świecie rzeczywistym w określonych miejscach w mieście. „Aplikacja wizualizuje historie jako stałe punkty na mapie w smartfonie, lokalizując historie dokładnie w miejscach, w których mieszkamy. MEMEX jest zatem mapą wspomnień, doświadczeń, emocji i relacji z dziedzictwem kulturowym”, mówi Del Bue. „Uczestnicy projektu z trzech miast objętych pilotażem wykazywali silne zaangażowanie emocjonalne w tworzenie historii i dzielenie się nimi z innymi, a widok swoich historii w aplikacji napawał ich dumą”. Wykorzystywane zaawansowane narzędzia łączą sztuczną inteligencję i rzeczywistość rozszerzoną, ale powstały z myślą o zwykłych użytkownikach. Seria warsztatów ze wspólnego projektowania pomogła usprawnić aplikację. Zespół ma nadzieję, że dzięki aplikacji społeczności narażone na wykluczenie, a także grupy społeczne i organy współpracujące z nimi będą gromadzić wspomnienia oraz łączyć je z kontekstami fizycznymi, miejscami i przedmiotami, aby promować spójność społeczną.
Eliminacja wykluczenia społecznego za pośrednictwem historii
Realizacja projektu prawie dobiegła końca, ale wciąż prowadzona jest ocena technologii. Chociaż uczestnicy pozytywnie wypowiadali się o koncepcji aplikacji, deprywacja społeczna, kulturowa i ekonomiczna uniemożliwiła niektórym z nich korzystanie z technologii lub naukę jej obsługi. „Kolejnym aspektem projektu MEMEX, a także przyszłych projektów badawczych, może być zatem uczenie społeczności obsługi technologii i opowiadania cyfrowych historii, co wyeliminuje ograniczenia, zwiększy zaangażowanie i poprawi włączenie społeczne”, zauważa Del Bue. „Władze lokalne i specjaliści w zakresie zjawisk społeczno-kulturowych bardzo pozytywnie wypowiadali się na temat naszego projektu i jego wyników, a także deklarowali chęć wykorzystania naszych rozwiązań”, dodaje Corinne Szteinsznaider, dyrektor ds. polityki i projektów w Michael Culture Association, organizacji będącej partnerem projektu MEMEX.
Słowa kluczowe
MEMEX, cyfrowy, opowiadanie historii, pamięć, mapa, kulturowy, dziedzictwo, marginalizowane, społeczności, migranci, innowacje społeczne
