Ocenianie zdolności do prowadzenia pojazdów
Według statystyk UE w 2023 r. w wypadkach drogowych w całej Europie zginęło 20 400 osób. To 46 ofiar śmiertelnych na milion mieszkańców. Dużą część tych wypadków jest wynikiem jazdy pod wpływem alkoholu, rozproszenia uwagi lub zmęczenia – co oznacza, że wielu z nich, jeśli nie większości, można całkowicie zapobiec. „Liczby te powinny służyć jako sygnał ostrzegawczy zachęcający do podjęcia drastycznych działań ukierunkowanych na zdolność do prowadzenia pojazdów”, mówi Anna Anund, dyrektor ds. badań w Szwedzkim Narodowym Instytucie Badań Dróg i Transportu (VTI). Odpowiedź na to wezwanie przynosi finansowany przez UE projekt PANACEA. Projekt zwiększa bezpieczeństwo na drogach dzięki rozwiązaniu umożliwiającemu całodobowe monitorowanie kierowców. Innowacyjne rozwiązanie zostało zaprojektowane z myślą o wykrywaniu i zarządzaniu kombinacją czynników wpływających na zdolność prowadzenia pojazdu, takich jak zmęczenie, stres, spożycie alkoholu i narkotyków oraz rozproszenie uwagi. „Poprzez skupienie się na tych krytycznych czynnikach, projekt PANACEA ma na celu poprawę zdolności do prowadzenia pojazdów wśród zawodowych kierowców i operatorów, ostatecznie zmniejszając liczbę kolizji i pomagając Europie osiągnąć cel, jakim jest zmniejszenie o połowę liczby śmiertelnych wypadków drogowych do 2030 r.”, dodaje Anund, która pełni funkcję koordynatora projektu.
Technologie i narzędzia służące do monitorowania i oceny zdolności do prowadzenia pojazdów
Rozwiązanie PANACEA wykorzystuje szereg technologii i narzędzi do monitorowania i oceny fizycznej, poznawczej i fizjologicznej zdolności kierowców komercyjnych do prowadzenia pojazdu, zarówno przed, jak i w trakcie podróży. Jest to możliwe dzięki wykorzystaniu szeregu czujników i monitorów, z których część jest zainstalowana w pojeździe, a inne są noszone przez kierowcę. W ramach projektu opracowano także intuicyjną, opartą na chmurze aplikację internetową, która udostępnia kierowcom, operatorom i menedżerom flot instrumenty do zapobiegania wypadkom oraz narzędzia do coachingu. Należą do nich między innymi kwestionariusz zmęczenia, interaktywne rozwiązanie do zarządzania stresem i przyjazne dla użytkownika raporty. „Nie jest zaskoczeniem, że wielu z naszych docelowych użytkowników nie chciało poddać się monitorowaniu, dlatego włożyliśmy wiele dodatkowego wysiłku w zaangażowanie kierowców i operatorów w testowanie rozwiązania od bardzo wczesnego etapu”, wyjaśnia Anund.
Potwierdzony potencjał w zakresie poprawy bezpieczeństwa na drogach
Jeden z takich testów przeprowadzono w Szwecji, gdzie rozwiązanie PANACEA zostało zainstalowane w lokalnych zautomatyzowanych autobusach. „Operatorzy autobusów pozytywnie przyjęli możliwości rozwiązania, reagując pozytywnie i doceniając sposób, w jaki technologia może poprawić ich zdolność do prowadzenia pojazdu i ogólne bezpieczeństwo na drodze”, zauważa Anund. Jednak w Grecji, gdzie rozwiązanie zostało przetestowane wśród kierowców taksówek i kurierów, spotkało się ono z mieszaną reakcją. Podczas gdy taksówkarze byli ostrożni, jeśli chodzi o przyjęcie tych rozwiązań, być może z powodu obaw o prywatność lub zakłócenie pracy, kurierzy wykazali znaczny potencjał w zakresie poprawy. 70% kurierów zadeklarowało potencjalne zmiany w zachowaniu po otrzymaniu alertów o zmęczeniu, co wskazuje na chęć poprawy nawyków związanych ze snem i uwagą. „Te badania pilotażowe pokazują, że rozwiązania PANACEA charakteryzują się różnym stopniem akceptacji, a tym samym skutecznością, która zależy od typu kierowcy i kontekstu operacyjnego”, zauważa Anund.
Bezpieczniejsze drogi i zdrowsze środowisko pracy kierowców
Informacje zwrotne zebrane podczas testów zapewniły zespołowi solidne podstawy do dalszego udoskonalania rozwiązania. Wyniki zostały także wykorzystane w zalecanych aktualizacjach instrumentów politycznych oraz nowo przygotowanej definicji zdolności do prowadzenia pojazdów. „Oferując proaktywne podejście do zarządzania dysfunkcjami kierowców, rozwiązanie PANACEA zwiększa bezpieczeństwo zarówno kierowców, jak i ogółu społeczeństwa i stanowi znaczący krok naprzód w tworzeniu bezpieczniejszych dróg i zdrowszych środowisk jazdy dla zawodowych kierowców w całej Europie”, podsumowuje Anund.
Słowa kluczowe
PANACEA, ofiary śmiertelne wypadków drogowych, wypadki drogowe, bezpieczeństwo na drogach, zmęczenie kierowców, kierowcy zawodowi, zdolność do prowadzenia pojazdów
