Skuteczne działania edukacyjne zapewniają dzieciom ze środowisk uchodźczych równy start
Zgodnie z danymi UNICEF jedna trzecia uchodźców i migrantów przybywających do Europy to dzieci. Dzieci te, często pozbawione opieki i mające za sobą traumatyczne przejścia, borykają się z ogromnymi trudnościami i brakiem pewności. Niezbędne jest zapewnienie im wsparcia w zakresie zdrowia psychicznego, a także stabilnej i systematycznej edukacji. Projekt REFUGE-ED zakładał osiągnięcie tego celu poprzez działania edukacyjne i wsparcie w zakresie zdrowia psychicznego poparte badaniami naukowymi. „Naszym celem nie było tworzenie nowej wiedzy, a jedynie wdrażanie działań, o których już wiemy, że będą skuteczne”, wyjaśnia Emilia Aiello, członkini projektu z Uniwersytetu Autonomicznego w Madrycie w Hiszpanii.
Zajęcia w ośrodkach recepcyjnych
Projekt REFUGE-ED rozpoczęto się od przeanalizowania na podstawie aktualnej literatury naukowej w celu zidentyfikowania głównych działań istotnych dla edukacji i wsparcia zdrowia psychicznego. Następnie zaangażowano naukowców i organizacje pozarządowe pracujące bezpośrednio z dziećmi ze środowisk emigracyjnych. „Wiemy na przykład, że dzieci w ośrodkach recepcyjnych często pozostają tam tylko przez kilka miesięcy, by przenieść się gdzie indziej”, dodaje Aiello. „Nie oznacza to jednak, że w tym czasie nie mają potrzeb edukacyjnych”. Jedno ze zidentyfikowanych działań dotyczyło potrzeby przeszkolenia personelu ośrodków recepcyjnych w zakresie nauczania dzieci przedmiotów takich jak matematyka i nauki ścisłe. Pozwoliłoby to zapobiec opóźnieniom dzieci migrantów w nauce podstawowych przedmiotów. Działania pilotażowe prowadzono w 46 lokalizacjach w sześciu krajach: Bułgarii, Danii, Grecji, Irlandii, Włoszech, Hiszpanii i Szwecji. Lokalizacje te wybrano tak, aby odzwierciedlały różnorodne konteksty migracyjne w Europie, a także zarówno formalne, jak i nieformalne środowiska edukacyjne (tj. obozy dla uchodźców, ośrodki recepcyjne i szkoły). Każde z działań zostało dostosowane do danego kontekstu.
Najważniejsze przedmioty
Uczestnikom projektu REFUGE-ED udało się podkreślić znaczenie nauczania dzieci migrantów i uchodźców podstawowych przedmiotów, takich jak matematyka i nauki ścisłe. Jest to możliwe i konieczne bez względu na sytuację. „Na pewnym etapie te dzieci rozpoczną życie w społeczeństwie kraju docelowego i będą potrzebować umiejętności, które pomogą im lepiej się w nim poruszać”, mówi Aiello. „Nie wystarczy tylko nauczyć ich gotować”. Drugi kluczowy wniosek dotyczył znaczenia współtworzenia działań edukacyjnych ze społecznością, aby zadbać o zaspokojenie potrzeb. Projekt uwidocznił ponadto znaczenie dialogu. „Przeczytanie rozdziału klasycznego dzieła, na przykład »Odysei« czy »Don Kichota«, pomogło dzieciom nauczyć się języka, przyswoić nowe słownictwo i wyrazić siebie”, mówi Aiello. „Na przykład w jednym z hiszpańskich ośrodków recepcyjnych dla niektórych dzieci perypetie Odyseusza przypominały im ich własną podróż”. Badanie potwierdziło również skuteczność podejścia polegającego na szkoleniu instruktorów. W 46 programach pilotażowych przeszkolono członków społeczności lokalnych i nauczycieli w zakresie wdrażania działań poprzez podejście oparte na współtworzeniu. Dzięki temu pracownicy mogą szkolić nowych rekrutów, jeśli zdecydują się pójść dalej.
Rozszerzenie działań
W projekcie REFUGE-ED powstała platforma Brokering Knowledge Platform pełniąca rolę centralnego punktu wymiany wiedzy i wdrażania skutecznych praktyk. Działania te często można wdrażać bez konieczności angażowania dodatkowych zasobów. Zespół zachęca profesjonalistów, takich jak pracownicy socjalni, pracownicy pomocy społecznej i nauczyciele, do korzystania z platformy w celu nawiązywania kontaktów i znajdowania uzupełniającej wiedzy specjalistycznej, której potrzebują. Pomoże to wdrożyć te działania edukacyjne także w innych regionach. Aiello i jej współpracownicy chcą teraz rozszerzyć te prace na inne części świata, w tym na miejsca, w których przebywa duża liczba uchodźców, takie jak północna Syria i południowa Turcja. „Są tu setki dzieci, które nie pobierają żadnej edukacji”, mówi. „Jeśli uda nam się pokazać nasze możliwości w ramach choćby jednego projektu pilotażowego, będziemy mogli zwiększyć skalę naszych działań”.
Słowa kluczowe
REFUGE-ED, migranci, dzieci, edukacja, zdrowie psychiczne, uchodźcy, przedmioty ścisłe, matematyka
