Badanie rozwoju produkcji bawełny na świecie
Produkcja bawełny od setek lat stanowi podstawę światowego handlu. Tkaniny były wytwarzane niemal na całym świecie, a w ciągu ostatnich 250 lat kolejne ośrodki eksportowe pojawiały się na poszczególnych kontynentach, przenosząc się z Azji do Europy, następnie do Ameryki Północnej, po czym powróciły do Azji. Choć transformacja tego sektora została dobrze udokumentowana, jej przyczyny są nadal niejasne. Niektórzy uważają, że niższe koszty wynagrodzeń pracowników doprowadziły do zjawiska równania w dół, jednak to wyjaśnienie nie tłumaczy czemu w wybranych regionach i okresach produkcja tkanin przetrwała i była rozwijana, natomiast w innych nie dochodziło do tych zjawisk. Zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu TextileLab przyglądał się zarówno makro-, jak i mikroekonomicznym trendom wpływającym na delokalizację produkcji tkanin na świecie. Zespół naukowców pod kierownictwem Elise van Nederveen Meerkerk, wykładowczyni historii gospodarczej i społecznej na Uniwersytecie w Utrechcie, opracował analizy wpływu strategii zdobywania środków na życie w gospodarstwach domowych, podziału pracy między przedstawicielami poszczególnych płci i lokalnych upodobań w zakresie konsumpcji na produkcję tkanin na całym świecie.
Multimodalne analizy historii produkcji bawełny
Projekt TextileLab, który został zrealizowany dzięki wsparciu ze środków Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych, opierał się na połączeniu metod jakościowych i ilościowych w celu zbadania związku między modelami konsumpcji a podziałem pracy w produkcji tkanin. Prace objęły stworzenie nowych baz danych zawierających szczegółowe informacje na temat wynagrodzeń mężczyzn, kobiet i dzieci pracujących w branży na przestrzeni czasu, a także szczegółową analizę materiałów archiwalnych i historycznych dotyczących budżetów domowych.
Analiza lokalnych uwarunkowań
Według jednego z głównych wniosków, do których doszli uczestnicy projektu, skłonność mężczyzn lub kobiet do pracy w lokalnym przemyśle zależała w dużej mierze od możliwości pracy w lokalnym sektorze rolniczym. „W miejsce ogólnikowych argumentów dotyczących czynników kulturowych wpływających na możliwość pracy kobiet w poszczególnych krajach proponujemy teorię, że kluczem były wybory gospodarstw domowych dotyczące wysyłania córek, kobiet lub mężczyzn do pracy w fabrykach, co z kolei było w dużej mierze uzależnione od lokalnych uwarunkowań gospodarczych”, mówi van Nederveen Meerkerk. Dzięki poszczególnym projektom badawczym wchodzącym w skład inicjatywy TextileLab, które objęły studia przypadków realizowane na trzech kontynentach, badacze opublikowali szereg artykułów na łamach recenzowanych czasopism naukowych i dwie monografie (obie wydane nakładem wydawnictwa Palgrave Macmillan).
Odkrywanie historycznych i współczesnych perspektyw
Odkryciom dokonanym przez badaczy towarzyszą także wnioski dotyczące globalnego podziału pracy w czasach współczesnych. Podczas pandemii COVID-19 pojawiły się nowe modele dotyczące produkcji, konsumpcji i decyzji gospodarstw domowych związanych z podziałem pracy. „Gdy praca z domu stała się normą na całym świecie, w wielu gospodarstwach domowych ciężar opieki nad dziećmi, które nie mogły uczęszczać do szkół, a także nad starszymi członkami rodziny, nieproporcjonalnie spadał na kobiety”, wyjaśnia van Nederveen Meerkerk. „Wpłynęło to również na ich produktywność w pracy zawodowej”. Badania wykazały również, że aż do drugiej połowy XX wieku stosunki kolonialne ograniczały rozwój wolnych rynków, lokalnego przemysłu i wzrost gospodarczy. Jednocześnie jednak zarówno jednostki, jak i gospodarstwa domowe utrzymywały potrzeby konsumpcyjne, których import zachodnich produktów nie był w stanie zaspokoić. Oznaczało to nowe możliwości dla lokalnego przemysłu, którego oferta była lepiej dostosowana do lokalnych gustów i upodobań, a także szanse na rozwój rynku rękodzieła (Afryka Subsaharyjska, Indie i Indonezja), jak i nowoczesnych przemysłowych wyrobów włókienniczych wytwarzanych lokalnie (na przykład w Chinach i Indiach). „Z wszystkich tych badań wynika wniosek, że lokalna konsumpcja i rynki krajowe mogą być źródłem rozwoju gospodarczego globalnego Południa, ale postkolonialne stosunki globalne musiałyby być ukierunkowane na taki model”, dodaje van Nederveen Meerkerk. „Wymagałoby to zmiany międzynarodowych umów handlowych, a także ograniczenia znaczenia międzynarodowych korporacji”.
Słowa kluczowe
TextileLab, multimodalne, badanie, produkcja bawełny, historia, historyczne, aktualne, perspektywy
