Odtwarzanie lasów po atakach szkodników
W 2018 roku lasy największego pod względem liczby ludności kraju związkowego Niemiec, Nadrenii Północnej-Westfalii, ucierpiały z powodu masowych gradacji szkodników, które doprowadziły do rozległych zniszczeń, a ich skutki są odczuwalne do dziś. Finansowany ze środków Unii Europejskiej projekt SUPERB połączył wielu interesariuszy, których celem było odtworzenie ekosystemu Nadrenii Północnej-Westfalii, a także zbudowanie sieci łączącej wiedzę praktyczną i naukową, która może przynieść nowatorskie zmiany. Dewastacja lasów Nadrenii Północnej-Westfali była dziełem kornika drukarza (Ips typographus). Gradacja tego szkodnika doprowadziła do obumierania lasów, a także pogorszenia stanu zdrowia i śmierci drzew w ekosystemach leśnych. Poza gradacją kornika, obumieranie drzew może być również spowodowane czynnikami takimi jak susze, kwaśne deszcze i zanieczyszczenie powietrza. Niezależnie od przyczyny, zjawisko to może nieść za sobą poważne konsekwencje ekologiczne i gospodarcze, wpływając na różnorodność biologiczną, sekwestrację dwutlenku węgla i sektory przemysłu wykorzystujące drewno. W przypadku Nadrenii Północnej-Westfali obumieranie lasów przełożyło się na problemy dla sektorów turystyki i rekreacji, a także wpłynęło na dostępność wody i drewna. Ponadto utrata dochodów spowodowana rozległą katastrofą naturalną sprawiła, że wielu właścicieli lasów nie mogło pozwolić sobie na ponowne zalesienie bez odpowiedniej pomocy. Działania realizowane w ramach projektu SUPERB, które miały na celu zwalczanie skutków gradacji szkodników na terenie Nadrenii Północnej-Westfali obejmowały warsztaty, które odbyły się w kwietniu 2024 roku. Pierwsze warsztaty zrealizowane w ramach obszaru pilotażowego w pobliżu Arnsberg w Niemczech trwały 2,5 godziny i zostały poprzedzone dyskusją na temat celów i oczekiwań dotyczących odtwarzania lasów różnych zainteresowanych stron. Dyskusje trwały podczas wycieczki z przewodnikiem po obszarze pilotażowym i dotyczyły szeregu zagadnień, począwszy od odporności na zmiany klimatyczne i doboru gatunków drzew, a skończywszy na wpływie jeleni na odtwarzanie lasów oraz znaczenie obumarłych drzew z punktu widzenia różnorodności biologicznej. Dyskusja stanowiła możliwość poznania potrzeb i wyzwań dotyczących tego obszaru leśnego, ekosystemu oraz ludzi.
Budowa synergii
W celu umożliwienia odtwarzania lasów w całej Europie, zespół projektu SUPERB współpracuje również z podmiotami, które formalnie nie uczestniczą w inicjatywie. Jednym z nich jest Coillte, irlandzka państwowa spółka leśna, która wykazała duże zainteresowanie wnioskami z realizacji projektu i uwzględnia je w swoich strategicznych planach gospodarki leśnej w Irlandii. „Nasze spotkanie było bardzo pouczające dzięki wnioskom wyciągniętym z katastrofalnej gradacji kornika drukarza w 2018 roku, a także możliwości poznania działań niemieckich leśników w zakresie budowania odporności lasów na skutki zmiany klimatu”, mówi Ciaran Fallon, dyrektor spółki Collite, którego wypowiedź została zacytowana w informacji prasowej opublikowanej na stronie projektu SUPERB. „Opracowanie strategii odporności i adaptacji do skutków zmiany klimatu, w tym przystosowania do rosnącego ryzyka gradacji niszczycielskich szkodników, ma kluczowe znaczenie dla lasów pozostających pod naszym zarządem. Opieramy się na doświadczeniach z Europy kontynentalnej i nawiązujemy współpracę z partnerami w celu modelowania przyszłych scenariuszy klimatycznych i związanych z nimi skutków na podstawie dokładnych danych. Określanie ryzyka oraz testowanie scenariuszy pozwoli nam opracować najlepsze strategie zapewniania odporności i zrównoważonego rozwoju naszych lasów”. Catharina Schmidt, przedstawicielka spółki Wald und Holz NRW, która jest jednym z partnerów projektu SUPERB (Systemic solutions for upscaling of urgent ecosystem restoration for forest related biodiversity and ecosystem services), podkreśla znaczenie spojrzenia na lasy z globalnego punktu widzenia, by móc skutecznie walczyć z kryzysem klimatycznym i zanikiem różnorodności biologicznej. „Lasy świadczą wiele usług ekosystemowych, pochłaniają dwutlenek węgla, są źródłem zrównoważonego drewna i stanowią siedliska dla wielu gatunków. Z tego powodu niezwykle ważna jest ochrona lasów na całym świecie. Cieszę się, że mogę podzielić się naszymi doświadczeniami, by umożliwić innym naukę na naszych wnioskach podjęcie proaktywnych działań w celu ograniczenia ryzyka. Szybka transformacja lasów jest kluczowa w obliczu globalnych zmian". Więcej informacji: strona projektu SUPERB
Słowa kluczowe
SUPERB, las, odtwarzanie, ekosystem, Nadrenia Północna-Westfalia, różnorodność biologiczna, szkodnik, owad, kornik drukarz, Ips typographus, obumieranie
