Zielone tarcze ochronią różnorodność biologiczną francuskich lasów
Zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu SUPERB dąży do odtworzenia tysięcy hektarów lasów w całej Europie. Jednym z obszarów działania jest region Akwitanii w południowo-zachodniej Francji, gdzie badacze budują zieloną tarczę, aby zwiększyć różnorodność biologiczną tego obszaru i wzmocnić jego odporność na klęski żywiołowe. Dysponująca lasami sosnowymi zajmującymi obszar miliona hektarów Akwitania ma duże znaczenie dla lokalnej gospodarki. Plantacje sosen, których zdecydowana większość znajduje się w rękach prywatnych, doskonale się rozwijają dzięki rozważnemu gospodarowaniu. Monokultury nie sprzyjają jednak różnorodności biologicznej, co przekłada się na ograniczoną odporność. Ze względu na te czynniki drzewa są podatne na wichury, pożary i gradacje szkodników. Sytuacji nie poprawia fakt, że Akwitania jest jednym z najcieplejszych regionów Francji. Aby wykazać, w jaki sposób możemy zwiększyć odporność lasów na te zagrożenia, zespół projektu SUPERB zasadził sieć żywopłotów złożonych z mieszanych gatunków roślin liściastych wzdłuż granic plantacji sosen, obejmując zasięgiem działań obszar 20 000 hektarów w regionie Akwitanii. „Przez wiele pokoleń miejscowi leśnicy stosowali doskonałe techniki gospodarki leśnej, które zapewniały wysokie zwroty i zyski. Pomimo tych trwających od dawna starań, lasy Akwitanii oraz gospodarka oparta na przetwórstwie drewna są obecnie zagrożone”, wyjaśnia Madga Bou Dagher, koordynatorka projektu SUPERB z ramienia Europejskiego Instytutu Leśnictwa w Finlandii, której wypowiedź została przytoczona w artykule opublikowanym przez portal The Conversation. Porównując dane zgromadzone w czasie wizyty studyjnej z 2008 roku z tygodniową wizytą w kwietniu 2023 roku, podczas której badaczce towarzyszyło przeszło 100 ekspertów uczestniczących w pracach projektu, Bou Dagher zauważyła, że „ciągła eksploatacja doprowadziła z czasem do zubożenia gleby oraz flory”. „Z dnia na dzień klimat stawał się coraz bardziej suchy. Właściciele gruntów skarżyli się na coraz częstsze występowanie klęsk żywiołowych”, zauważa.
Żywopłoty ożywiają przyrodę
W ciągu ostatnich kilku miesięcy zespół projektu SUPERB zajmował się sadzeniem 10-kilometrowych żywopłotów na obszarze 20 000 hektarów, aby połączyć skupiska istniejących gatunków roślin liściastych, takich jak dęby. Takie rozwiązanie będzie stanowiło fizyczną barierę zwiększającą odporność lasów na szkodniki, choroby i inne zagrożenia spowodowane przez globalne ocieplenie. „Aby ożywić jednolite monokultury, należy wprowadzić w nie odrobinę nieporządku – przynajmniej zwykle tak postrzegają to ludzie. Działania te muszą objąć kilka poziomów – poziom krajobrazu poprzez zapewnienie, że lasy, pastwiska i grunty rolne ulegają rotacji i pozostają w równowadze, a także poziom gatunków, by zróżnicowane drzewa, krzewy i zioła mogły zapewnić schronienie dzikiej przyrodzie oraz na poziomie skupisk – nawet duża liczba drzew tego samego gatunku może różnie reagować na wyzwania środowiskowe, co maksymalizuje ich szanse na przetrwanie”, wyjaśnia Bou Dagher. Akwitania jest jedną z 12 pilotażowych lokalizacji, w których zespół projektu SUPERB realizuje swoje działania. Pozostałe tereny znajdują się w 12 krajach Europy, a każdy obszar charakteryzuje inny zestaw wyzwań. Obszary te obejmują lasy w hiszpańskiej Kastylii i León, alpejskie krajobrazy Rezerwatu Biosfery Vindelälven-Juhttátahkka w Szwecji oraz lasy Nordsjælland i Thy w Danii, a także góry Făgăraș w Rumunii. Odtwarzając tysiące hektarów terenów, zespół projektu SUPERB (Systemic solutions for upscaling of urgent ecosystem restoration for forest related biodiversity and ecosystem services) przyczynia się do odbudowy europejskich lasów na szeroką skalę, wpisując się w założenia proponowanej przez Unię Europejską ustawy o odtwarzaniu przyrody. Więcej informacji: strona projektu SUPERB
Słowa kluczowe
SUPERB, las, odtwarzanie, plantacja, sosna, różnorodność biologiczna, Akwitania
