Specjalistyczna flota podstawą obserwacji oceanów
Oceany odgrywają kluczową rolę w zmianie klimatu, stąd też tak ważne jest monitorowanie środowisk morskich. Finansowany przez UE projekt EurofleetsPlus przyczynia się do poszerzenia wiedzy naukowej dzięki zapewnieniu niezbędnej infrastruktury do monitorowania oceanów. Opierając się na wcześniejszych pracach, projekt ten umożliwia zwiększenie interoperacyjności statków i dodanie do floty zdalnie sterowanych pojazdów (ROV) oraz autonomicznych pojazdów podwodnych (AUV).
Wiedza zgromadzona podczas rejsów badawczych
Głównym celem projektu, odpowiadającym za prawie 50% finansowania, są rejsy realizowane w oparciu o zaproszenia do składania wniosków o dostęp transnarodowy. Koordynator projektu Aodhán Fitzgerald tłumaczy: „W oparciu o 68 otrzymanych wniosków projekt sfinansował 268 dni badań na statkach oraz ponad 28 kampanii naukowych z udziałem 315 zaokrętowanych uczestników i 144 początkujących naukowców”. Szeroko zakrojony projekt skupia się na zdrowych środowiskach oceanicznych. Wiele prowadzonych w jego ramach badań dotyczy bezpośrednio mapowania słabo poznanych obszarów. Chodzi tu o Grzbiet Śródatlantycki, wschodnie Morze Alborańskie, przejście zachodniośródziemnomorskie i kanion Ceuta. Projekt odgrywa również kluczową rolę we wspieraniu edukacji i naukowców na początkowym etapie kariery. Seria sześciu inicjatyw szkoleniowych stanowi wprowadzenie do oprzyrządowania badawczego, analizy danych oraz zbierania i analizy próbek. Siedem kursów laboratoryjnych umożliwia szkolenie nowego pokolenia naukowców w zakresie korzystania ze sprzętu na statkach badawczych. W sumie w ramach projektu zorganizowano 14 kursów indywidualnych dla 102 uczestników z 19 krajów.
Koordynacja zarządzania danymi poprzez EVIOR
Aby pełnić rolę kluczowej europejskie infrastruktury badań morskich, projekt EurofleetsPlus zapewnia otwarty dostęp do danych. Partnerzy projektu, na czele z holenderską firmą MARIS, odpowiadają za rejestrację i publikację kluczowych danych gromadzonych podczas rejsów. Portal EVIOR (European Virtual Infrastructure in Ocean Research) stanowi platformę do publikacji wszystkich danych związanych ze statkami i rejsami. Ujawnianie, przejrzystość i dostępność treści na platformie EVIOR są zgodne z założeniami dotyczącymi danych FAIR. Informacje gromadzone podczas rejsów są dość szczegółowe. Statki są wyposażone w system EARS (Eurofleets Automatic Reporting System). Pozwala on na automatyczne gromadzenie i przesyłanie danych podczas rejsu za pośrednictwem stałych czujników pokładowych. System EARS pozwala także na przechwytywanie danych z robotów podwodnych, AUV i boi.
Współpraca kluczem do zwiększania interoperacyjności
Fitzgerald tłumaczy: „Projekt EurofleetsPlus dowiódł, że interoperacyjność jest nie tylko potencjalnie możliwa, ale że może być wdrożona w opłacalny i wydajny sposób, zapewniając wartość dodaną nie tylko użytkownikom, ale całej europejskiej flocie statków badawczych”. Strategiami kluczowymi dla ich wdrożenia jest podnoszenie kwalifikacji, szkolenia i edukacja poprzez wymianę techniczną i praktyczną naukę. Operatorzy statków, dzięki wykorzystaniu dużej wymiennej aparatury (LEXI), umożliwiają zapewnienie interoperacyjności statków i wyposażenia w ramach zaproszeń do składania wniosków o dostęp transnarodowy. Udział przemysłu i innowacje mają kluczowe znaczenie dla realizacji celu projektu EurofleetsPlus, jakim jest rozwój technologii w oparciu o połączenie wiedzy i umiejętności wielu ekspertów. Innowacje tworzone przez branżę wpływają także na sprzęt. Podczas gdy LEXI umożliwia standaryzację mechanizmów, współpraca zaowocowała także opracowaniem ulepszonych narzędzi. Uczestnicy projektu EurofleetsPlus nadzorowali prace nad nową wciągarką głębinową, dwutrybowym systemem do zanurzania i wyciągania aparatury głębinowej oraz wielofunkcyjnym dźwigiem przeznaczonym do wypraw głębinowych. Prace prowadzone w projekcie EurofleetsPlus niewątpliwie osiągną najbardziej pożądany cel wniosków badawczych, dotyczący wywarcia wpływu wykraczającego poza ramy czasowe projektu. Od nowatorskich rozwiązań technologicznych, przez otwarty dostęp do danych, po kształcenie kolejnego pokolenia naukowców zajmujących się oceanami – projekt EurofleetsPlus doprowadził do realizacji swoich założeń, przewidujących stworzenie kluczowej infrastruktury do obserwacji mórz w Europie. Więcej informacji o działalności EurofleetsPlus w zakresie międzynarodowego dostępu można znaleźć tutaj.
Słowa kluczowe
EurofleetsPlus, EVIOR, LEXI, interoperacyjność, obserwacja oceanu, statki badawcze, zdalnie sterowane pojazdy, autonomiczne pojazdy podwodne
