Mapowanie ekosystemów basenu Atlantyku usprawnia zarządzanie oceanami
W związku z postępującą zmianą klimatu i docieraniem działalności człowieka na głębokie oceany naukowcy starają się gromadzić wiedzę, która pomoże w zrównoważonym zarządzaniu zasobami morskimi. Finansowany przez UE projekt iAtlantic wykorzystuje nowe technologie oceaniczne, stosuje innowacyjne podejścia i inwestuje w naukowców na wczesnym etapie kariery, aby zbadać stan ekosystemów Atlantyku. Koordynator projektu J. Murray Roberts tłumaczy: „Ocean jest sercem systemu podtrzymywania życia na Ziemi i zmienia się szybciej niż kiedykolwiek. Zespół projektu iAtlantic opracował skoordynowane podejście, które nie tylko koncentruje się na badaniach naukowych, ale także kładzie ogromny nacisk na dzielenie się potencjałem ludzkim i technicznym”.
Nowa wiedza na temat basenu Oceanu Atlantyckiego
Projekt iAtlantic koncentrował się na 12 kluczowych strefach o międzynarodowym znaczeniu dla ochrony przyrody na Oceanie Atlantyckim. W jego ramach wysłano do tych miejsc i pobliskich obszarów ponad 80 misji, aby rejestrować dane, zbierać próbki i przeprowadzać zdalne eksperymenty na głębokim dnie morskim. iAtlantic zakładał ścisłą współpracę nie tylko z naukowcami, ale także z interesariuszami z przemysłu i agencjami kształtującymi politykę, aby wspierać odpowiedzialne podejmowanie decyzji. Kulminacyjnym wydarzeniem projektu było największe sympozjum, jakie kiedykolwiek zwołano w celu omówienia wdrożenia traktatu ONZ o morzu pełnym, ram prawnych mających na celu ochronę oceanów. Eksperymenty prowadzone w terenie i w warunkach laboratoryjnych pozwoliły zidentyfikować punkty krytyczne ekosystemu w odpowiedzi na fizyczne zmiany zachodzące w środowisku. W projekcie iAtlantic zgromadzono dane dotyczące konkretnych czynników stresogennych, w tym wzrostu temperatury, odtlenienia, sedymentacji i zanieczyszczenia spowodowanego głębinową działalnością wydobywczą. Było to możliwe dzięki zastosowaniu wielu innowacyjnych technik i technologii. Naukowcy pobierali próbki środowiskowego DNA w słupie wody, rozwijali obrazowanie dna morskiego za pomocą uczenia maszynowego, jak również wykazali, że zmiany w górnych systemach oceanicznych spowodowane zmianą klimatu negatywnie wpływają na położone głębiej ekosystemy. Zespół iAtlantic sięgnął także po ważne zbiory danych tworzone przez interesariuszy z branży, co pozwoliło na pełniejsze pokrycie dna morskiego dzięki dodaniu do publicznego rejestru danych batymetrycznych obejmujących 571 634 km2.
Stypendyści iAtlantic tworzą przyszłość
Prace w ramach projektu iAtlantic objęły cztery kontynenty i są poświęcone współpracy oraz wymianie informacji. Dzięki zaangażowaniu ponad 200 naukowców z 36 organizacji partnerzy opracowali plan wspólnych badań Atlantyku. Projekt wsparł ponad 50 stypendystów iAtlantic z krajów z całego basenu Atlantyku. Ci naukowcy na wczesnym etapie kariery stanowili trzon projektu, a ich współpraca tworzy solidny fundament przyszłego rozwoju nauki o oceanach. Stypendyści mają na koncie wiele sukcesów badawczych. Należy do nich zgromadzenie dowodów na tropikalizację południowego Atlantyku, związanych z obserwacją przemieszczania się gatunków ciepłowodnych w kierunku biegunów. Stypendyści badali też toksyczny wpływ górnictwa głębinowego na ważne koralowce zimnowodne, a także opracowali ekologiczny szereg czasowy, który rzuca nowe światło na wpływ zmiany klimatu na ekosystemy Atlantyku. Uczestniczyli także w wydarzeniach online, w tym 16 warsztatach i 27 webinariach. Stypendystka iAtlantic Beatriz Vinha tłumaczy: „Międzypokoleniowy i międzyregionalny wymiar iAtlantic pomaga w kształceniu bardziej inkluzywnego i wielowymiarowego pokolenia naukowców zajmujących się badaniem głębin morskich”. Jednym z głównych celów projektu iAtlantic było umożliwienie dostępu do dowodów naukowych, które pomogą w zrównoważonym zarządzaniu Oceanem Atlantyckim. Wszystkie publikacje projektu są dostępne na stronie zenodo, a dane przestrzenno-czasowe można znaleźć na platformie GeoNode.
Słowa kluczowe
iAtlantic, ocean, basen Atlantyku, środowisko, zmiana klimatu, zarządzanie oceanami, otwarty ocean, niebieska gospodarka
