Tworzenie podstaw godnej zaufania SI
SI zmienia świat i coraz częściej znajduje zastosowanie w różnych branżach. Dlatego też należy zapewnić jej zgodność z zasadami etyki i prawem oraz wiarygodność. W ramach działań na rzecz rozwoju godnej zaufania SI skoncentrowanej na człowieku zespół finansowanego ze środków UE projektu TAILOR opracowuje szereg zaawansowanych instrumentów na rzecz badań nad SI i współpracy w tym zakresie. Jednym z nich jest strategiczny plan działania na rzecz badań i innowacji, w którym opisano wytyczne na lata 2022–2030 dotyczące godnej zaufania SI wdrażanej w Europie.
Tworzenie podstaw dla przyszłych badań
Dlaczego godna zaufania SI ma tak duże znaczenie? „Rozwój sztucznej inteligencji jest na wstępnym etapie”, mówi profesor Fredrik Heintz, koordynator projektu ze szwedzkiego Uniwersytetu w Linköping, cytowany w artykule zamieszczonym na stronie serwisu „Innovation News Network”. „Kiedy za 50 lat spojrzymy na to, co robimy dzisiaj, uznamy te rozwiązania za dosyć prymitywne. Innymi słowy, jest jeszcze wiele do odkrycia. Dlatego tak ważne jest tworzenie podstaw godnej zaufania SI już teraz”. Plan działania stworzono, aby przyspieszyć rozwój działań badawczych nad godną zaufania SI poprzez określenie głównych wyzwań dotyczących badań naukowych. Nakreślono trzy cele. Pierwszym z nich jest przedstawienie wytycznych dotyczących wzmocnienia i rozszerzenia ogólnoeuropejskiej sieci centrów doskonałości badawczej w zakresie podstaw godnej zaufania SI. Drugim celem jest określenie możliwości rozwoju naukowych podstaw wiarygodnej SI i przełożenie ich na wymogi techniczne, które zostaną powszechnie przyjęte w przemyśle. Trzecim jest natomiast określenie sposobów wspierania współpracy między zainteresowanymi stronami z sektora akademickiego, przemysłowego, rządowego i społecznego w kontekście godnej zaufania SI.
Znajdowanie wspólnego języka
W ramach projektu TAILOR opublikowano również podręcznik – Handbook of Trustworthy AI, aby pomóc badaczom i studentom nie będącym ekspertami w dziedzinie SI w zrozumieniu wyzwań dotyczących rozwoju etycznych i godnych zaufania rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji. W podręczniku zebrano najważniejsze terminy naukowe i techniczne związane z tym tematem. Dr Francesca Pratesi pracująca dla partnera projektu, National Research Council of Italy, tak podsumowuje prace realizowane w ramach projektu: „Godna zaufania SI to pojęcie wielowymiarowe obejmujące między innymi wyjaśnialność, bezpieczeństwo, uczciwość, odpowiedzialność, prywatność i zrównoważony rozwój. Niektóre z tych terminów (takie jak bezpieczeństwo i ochrona prywatności) są ugruntowane, a inne (np. wyjaśnialność i zrównoważony rozwój) wciąż są dość świeże. Niemniej jednak dostrzegamy brak wspólnego mianownika w obrębie terminów i definicji. Chcemy więc stworzyć wspólny język, wychodząc od istniejących taksonomii i definicji tam, gdzie jest to możliwe, i kontynuować tworzenie hierarchii różnych pojęć. Podręcznik posłuży zarówno początkującym (którzy będą mogli poznać zagadnienia od podstaw oraz korzystać ze streszczeń i przykładów), jak i specjalistom (którzy będą mogli pogłębić swoją wiedzę oraz sięgać do proponowanej literatury, linków oraz bibliografii, a także wnosić swój wkład w projekt ze względu na interaktywny charakter podręcznika)”. Badania prowadzone w ramach projektu TAILOR (Foundations of Trustworthy AI – Integrating Reasoning, Learning and Optimization) pomogą ograniczyć ryzyko i zmaksymalizować korzyści dla społeczeństwa europejskiego związane z korzystaniem z SI. „Ludzie często uważają sztuczną inteligencję za kwestię technologiczną, ale tak naprawdę ważne jest to, czy jej wprowadzenie przyniesie korzyści społeczne”, stwierdza prof. Heintz w artykule opublikowanym w serwisie „Innovation News Network”. „Jeśli mamy opracować SI, której można ufać i z której społeczeństwo będzie czerpać korzyści, musimy upewnić się, że jest ona skoncentrowana na człowieku”. Więcej informacji: strona projektu TAILOR
Słowa kluczowe
TAILOR, sztuczna inteligencja, SI, godna zaufania SI, plan działania, podręcznik
