Udział obywateli w kształtowaniu miejskich strategii transportowych
Ruch drogowy i jego skutki – korki uliczne, opóźnienia w transporcie publicznym, konieczność przemieszczania się pieszo oraz zanieczyszczenie – wpływają na życie większości mieszkańców miast. WeCount (Citizens Observing UrbaN Transport) to finansowany ze środków UE projekt nauki obywatelskiej, który polegał na angażowaniu mieszkańców miast w gromadzenie danych o ruchu drogowym. W ten sposób zdobywali oni dane niezbędne do postulowania nowych strategii transportowych. „Chcieliśmy, by obywatele wzięli udział w procesie kształtowania polityki poprzez gromadzenie danych o ruchu drogowym z użyciem zautomatyzowanych czujników”, wyjaśnia Kris Vanherle, koordynator projektu WeCount z firmy Transport & Mobility Leuven. „Naszym celem było wyposażenie obywateli w narzędzia do zbierania i analizowania takich informacji oraz formułowania rozwiązań lokalnych problemów związanych z mobilnością”. W ramach projektu WeCount przeprowadzono pięć studiów przypadku, w których udział wzięły setki mieszkańców Cardiff, Dublina, Leuven, Lublany i Madrytu. „Udowodniliśmy, że metoda ta sprawdza się w różnych miastach, zmagających się z różnymi wyzwaniami kulturowymi i problemami dotyczącymi mobilności”, mówi Vanherle. „We wszystkich przypadkach znajdujemy przykłady praktycznych zmian, takich jak ustawienie progów zwalniających, obniżenie limitów prędkości i reorganizacja ruchu, które są bezpośrednim skutkiem działań podjętych przez obywateli w ramach projektu”, dodaje badacz.
Wykorzystanie wiedzy lokalnej
W projekcie WeCount wykorzystano licznik ruchu drogowego o nazwie Telraam: tanie i zaawansowane urządzenie, które obywatele montowali w oknach domów, by monitorować ruch przejeżdżających przed nimi pojazdów. Czujniki przesyłały dane do specjalnej platformy programowej, za której pomocą każdy użytkownik mógł wygodnie przeglądać i wizualizować dane. „Udoskonaliliśmy czujniki i platformę, by ich stosowanie i instalacja były prostsze z punktu widzenia obywatela oraz by ułatwić naukowcom zarządzanie projektem nauki obywatelskiej”, mówi Vanherle. Jak dodaje badacz, choć technologia stanowiła istotny element projektu WeCount, był to przede wszystkim obywatelski projekt naukowy. „Nawiązaliśmy współpracę z obywatelami, by poznać problemy dotyczące lokalnego ruchu, gromadzić i interpretować dane oraz by umożliwić dialog między mieszkańcami i decydentami”. Mieszkańcy lepiej rozumieją konkretne lokalne problemy, dzięki czemu mogą wyjaśnić nieoczekiwane trendy obserwowane w danych o ruchu. Na przykład: szczytowe natężenie ruchu obserwuje się zwykle w godzinach porannych i wieczornych, jednak niektóre ulice mogą cechować się nietypowymi wzorcami użytkowania, których ekspert siedzący za biurkiem może nie rozumieć.
Strategia miejska oparta na zaangażowaniu społecznym
Zespół projektu WeCount zamierzał stworzyć system, który będą mogli skopiować mieszkańcy innych europejskich miast w ramach realizacji przyszłych projektów nauki obywatelskiej. Opracowano także dwa informatory polityczne: pierwszy dotyczył wyzwań związanych z dostosowywaniem metodologii nauki obywatelskiej do środowiska internetowego, wymuszonym przez restrykcje związane z pandemią COVID-19. W drugim przedstawiono udane inicjatywy w ramach projektu WeCount oraz opisano, jak tworzyć lepsze strategie miejskie w oparciu o uzyskane wnioski. „Zespół projektu zwrócił się również do władz lokalnych, regionalnych i miejskich, by zaprezentować im korzyści wynikające z angażowania obywateli w proces gromadzenia danych”, mówi Cláudia Ribeiro, kierowniczka projektów z POLIS, sieci skupiającej europejskie miasta i regiony współpracujące na rzecz zrównoważonej mobilności miejskiej. „Dzięki temu decydenci będą mogli podejmować bardziej świadome decyzje w zakresie planowania ruchu i zarządzania nim”, dodaje badaczka.
Słowa kluczowe
WeCount, ruch uliczny, miejski, zliczanie, obywatel, nauka, czujnik, strategia, dane, dowód
