Wzmocnienie pozycji organów regulacyjnych w zakresie zwalczania oszustw podatkowych
Szacuje się, że każdego roku straty w kasach publicznych wynikające z unikania zobowiązań podatkowych, uchylania się od płacenia podatków i prania pieniędzy sięgają 15 bilionów euro. Niestety przez zbyt długi czas taki obrót pieniędzmi był możliwy ze względu na brak międzynarodowych regulacji i przepisów. Jednak sytuacja zaczęła się zmieniać wraz z kryzysem finansowym z 2008 roku i wynikającą z niego potrzebą szybkiego zwiększenia dochodów przez państwa. Od 2008 roku wprowadzano szereg reform politycznych mających na celu walkę z uchylaniem się od płacenia podatków. Reformy te wprowadzają fundamentalne zmiany w polityce podatkowej i systemie podatkowym UE, dlatego istotne jest, aby nowe wymagania i przepisy były jasne dla wszystkich zainteresowanych stron. Aby to umożliwić, w ramach finansowanego ze środków UE projektu COFFERS opracowano ramy służące lepszemu zrozumieniu obecnego stanu rzeczy, monitorowaniu przebiegu zmian regulacyjnych, określeniu kierunku zmian systemu oraz usunięciu niedociągnięć w polityce fiskalnej UE. „Naszym głównym celem było ściągnięcie niezapłaconych podatków i zwrócenie ich do kas publicznych”, mówi Brigitte Unger, profesor na Uniwersytecie w Utrechcie i koordynatorka projektu COFFERS.
Identyfikacja luk prawnych
Aby osiągnąć ten cel, naukowcy analizowali skuteczność międzynarodowych reform podatkowych w ograniczaniu unikania zobowiązań podatkowych, uchylania się od płacenia podatków i prania pieniędzy. Oszacowali również kwotę niezapłaconych podatków i przedstawili decydentom politycznym zalecenia dotyczące likwidacji luk w międzynarodowym systemie podatkowym. Jednym z istotnych wniosków jest to, że wprowadzony standard automatycznej wymiany informacji jest skutecznym narzędziem polityki międzynarodowej, ograniczającym możliwości unikania zobowiązań podatkowych. Jednak mimo że Stany Zjednoczone nie uczestniczą w reformie, Europa jest zobowiązana do przekazywania informacji na temat finansów obywateli Stanów Zjednoczonych. „Ten brak wzajemności tworzy luki prawne dla Europejczyków i zachęca ich do lokowania pieniędzy poza granicami UE”, tłumaczy Unger. Prace prowadzone w ramach projektu wykazały również negatywny wpływ takich polityk krajowych jak program „złotych wiz” na zgodność finansową. „Za niewielkie pieniądze można kupić złoty paszport na Malcie, Cyprze lub w innych jurysdykcjach i dzięki temu uniknąć wymiany informacji podatkowych”, mówi Unger. Kolejną luką, którą zidentyfikowali uczeni, są wolne porty. „Wolne porty miały pozwolić na bezcłowe sprowadzanie z zagranicy towarów, które były przeznaczone do ponownego eksportu”, wyjaśnia Unger. „Nie obowiązują tam istniejące przepisy, dlatego zaczęto je wykorzystywać do bezterminowego przechowywania pieniędzy, dzieł sztuki i majątków w miejscach takich jak Szwajcaria czy Luksemburg”.
Pokusa potencjalnego zysku
Według Unger wiele z tych luk jest wykorzystywanych przez międzynarodowe firmy zajmujące się doradztwem podatkowym, które utrzymują się z agresywnego planowania podatkowego. „Ci sami doradcy odgrywają często role regulatorów i audytorów, co stanowi potencjalny konflikt interesów i powinno zostać ujawnione”, zauważa badaczka. Co można zrobić, żeby zlikwidować te luki? Zalecenia sformułowane w ramach projektu COFFERS wskazują, że organy regulacyjne powinny stworzyć rejestry publiczne, co przyniosłoby im wzajemne korzyści. „Jeśli dana osoba wie, kto stoi za złożonymi międzynarodowymi korporacjami, funduszami powierniczymi, spółkami partnerskimi i fundacjami, może zostać skuszona potencjalnym zyskiem”, dodaje Unger. Zespół projektu opracował szereg narzędzi, które są dostępne na www.coffers.eu (stronie projektu COFFERS), aby pomóc organom regulacyjnym w tworzeniu takiego rejestru.
Słowa kluczowe
COFFERS, unikanie zobowiązań podatkowych, niepłacenie podatków, pranie pieniędzy, polityka podatkowa, polityka fiskalna UE, automatyczna wymiana informacji
