Dziedzictwo zagrożone: unijne badania i innowacje zwiększające trwałość dziedzictwa kulturowego
Dziedzictwo kulturowe ma dla nas, jako obywateli, społeczności i społeczeństw, uniwersalną wartość. Dziedzictwo nie jest statyczne, ale ewoluuje dzięki naszemu zaangażowaniu, i ma do odegrania znaczącą rolę w budowaniu przyszłości Europy. Wszystkie te czynniki stały się podstawą decyzji Unii Europejskiej, by rok 2018 ogłosić Europejskim Rokiem Dziedzictwa Kulturowego. Dziedzictwo kulturowe w Unii Europejskiej to bogata i zróżnicowana mozaika ekspresji kulturowej i twórczej: nasze dziedzictwo po poprzednich pokoleniach Europejczyków i to, co pozostawimy przyszłym pokoleniom. Obejmuje ono miejsca o szczególnych walorach przyrodniczych, zabytki architektury, stanowiska archeologiczne, krajobrazy, muzea, pomniki, dzieła sztuki, zabytkowe miasta, dzieła literackie, muzyczne i audiowizualne, a także wiedzę, praktyki i tradycje mieszkańców Europy. Bogactwo to nie tylko jest czymś, co musimy zachować, ale także czymś, co przynosi zyski w postaci wzrostu gospodarczego, miejsc pracy i spójności społecznej. Działalność kulturalna i artefakty kultury dają nam szansę na rewitalizację obszarów miejskich i wiejskich oraz na promowanie zrównoważonej turystyki.
Nasze dziedzictwo dla przyszłych pokoleń
O ile za ochronę artefaktów i obiektów odpowiadają przede wszystkim państwa członkowskie, o tyle UE koncentruje się na ochronie i wzmacnianiu europejskiego dziedzictwa kulturowego poprzez szereg polityk i programów, między innymi wspierających badania naukowe i innowacje. Niektóre z projektów przedstawionych w tej broszurze doprowadziły do powstania zaawansowanych rozwiązań społecznych i technicznych. W ramach innych opracowano wytyczne i zalecenia dla ekspertów i decydentów politycznych. Wszystkie te rezultaty przyczynią się do zwiększenia odporności obiektów dziedzictwa kulturowego na klęski żywiołowe, zmiany klimatu, zmieniające się środowisko i warunki itp. Pod auspicjami inicjatywy HERITAGE PLUS znalazły się trzy projekty ponadnarodowe, w których uczestniczą naukowcy specjalizujący się w tej dziedzinie. W ramach trzech projektów z powodzeniem zastosowano technologie kosmiczne w celu zidentyfikowania szczególnie narażonych obiektów i opracowano praktyczne podręczniki na temat zagrożeń, przeznaczone dla decydentów politycznych, organizacji globalnych i organizacji pozarządowych. Niniejsza broszura przedstawia również wartościowe prace prowadzone w ramach projektów STORM i https://cordis.europa.eu/result/rcn/230160_pl.html (HERACLES) - kluczowych dla działań mających na celu poprawę adaptacji do zmiany klimatu i odporności obiektów dziedzictwa kulturowego. Te finansowane ze środków UE inicjatywy podkreślają wartość łączenia wiedzy i zasobów z całej Europy w celu ochrony naszego wspólnego dziedzictwa europejskiego i wzmocnienia współpracy z państwami spoza UE w sposób zrównoważony. Aby pokazać, w jaki sposób projektowano i wznoszono dawne budowle, w broszurze przedstawiamy wyniki takich projektów jak REGOTHICVAULTDESIGN, poświęcony sposobom budowy gotyckich sklepień. Jeżeli chodzi o kraje pozaeuropejskie, w ramach projektu TRANS-SAHARA odkryto rodzaj grobu z pomalowanymi kaplicami, używanymi w regionie do oddawania czci przodkom. Dzięki projektowi Fragsus poznajemy złożoną i tajemniczą historię Malty. Jego uczestnicy wykorzystali dowody pochodzące ze starożytnych zbóż, erozji i wycinki drzew do stworzenia obrazu najwcześniejszej historii kraju. Projekt dowiódł, że ludzie przybyli na Maltę co najmniej 700 lat wcześniej, niż dotychczas sądzono. Aby usprawnić proces prowadzenia badań, uczestnicy finansowanego ze środków UE projektu IPERION CH podjęli się stworzenia europejskiej infrastruktury badawczej poświęconej ochronie i interpretacji naszego wyjątkowego dziedzictwa kulturowego oraz ułatwiającej zarządzanie nim.
