Narzędzia do monitorowania i dostosowywania treningu z myślą o zwiększeniu korzyści dla zdrowia
Ćwiczenia fizyczne mają ogromny wpływ na ludzkie zdrowie, zapobiegając m.in. chorobom metabolicznym i układu krążenia. Niestety u 20 do 30% osób regularne ćwiczenia nie przekładają się na sprawność fizyczną ani na wrażliwość insulinową. To zjawisko nazwano brakiem podatności na ćwiczenia fizyczne. Celem finansowanego przez UE projektu META-PREDICT (Developing predictors of the health benefits of exercise for individuals) było zwiększenie efektywności ćwiczeń i sprawdzenie, czy indywidualne programy zdrowego stylu życia mogą pomóc zwalczać choroby metaboliczne, takie jak otyłość czy cukrzyca, i choroby układu krążenia, bądź im zapobiegać. Do określenia, czy dana osoba jest zdrowa czy chora na konkretną chorobę, można wykorzystać biomarkery stanowiące mierzalne wskaźniki stanu zdrowia. Partnerzy projektu zidentyfikowali niezbędne biomarkery molekularne i przeanalizowali z ich użyciem odpowiedź danej osoby na ćwiczenia i trening. Następnie opracowali spersonalizowane narzędzia interwencyjne bazujące na profilach molekularnych opracowanych na podstawie analizy próbek krwi i mięśni. W szczególności jako podstawowe narzędzie molekularne wykorzystali transkryptomikę. Narzędzie to zostało użyte do określenia zależności między odpornością, i wytrzymałością a intensywnością i czasem trwania treningu u otyłych dorosłych kobiet i mężczyzn prowadzących siedzący tryb życia. Za główne biomarkery stanu zdrowia uznano zmiany sprawności aerobowej i/lub tolerancji glukozy. Naukowcy przebadali ponad 220 ochotników stosujących dwa różne programy treningu o wysokiej intensywności. Okazało się, że krótszy i bardziej intensywny trening znacząco poprawia wydolność fizyczną, wrażliwość insulinową oraz klirens insuliny, beztłuszczową masę ciała i średnie ciśnienie tętnicze. Zespół META-PREDICT stworzył też największą i najbardziej kompleksową bazę danych biologicznych dotyczących dorosłych osób ćwiczących pod nadzorem. Zespołowi udało się też opracować i zweryfikować nowy model ćwiczeń interwałowych, które pozwolą poprawić sprawność fizyczną i przemianę materii. Model ten jest porównywalny do tradycyjnych, czasochłonnych programów wytrzymałościowych, a w niektórych przypadkach nawet od nich lepszy. Wprowadzając spersonalizowane narzędzia interwencyjne, projekt META-PREDICT powinien przyczynić się do poprawy stanu zdrowia mieszkańców Europy.
Słowa kluczowe
Ćwiczenia, zdrowie, sprawność fizyczna, biomarkery molekularne, choroby metaboliczne, META-PREDICT