Lepsze rokowania dla pacjentów z przewlekłą chorobą nerek
PChN jest częstym zaburzeniem w krajach uprzemysłowionych. Na czynność nerek ma wpływ wiele czynników, w tym cukrzyca i powikłania sercowo-naczyniowe, które łącznie mogą doprowadzić do końcowego stadium choroby nerek (ESRD). W finansowanym przez UE projekcie SYSKID (Systems biology towards novel chronic kidney disease diagnosis and treatment) zidentyfikowano czynniki związane ze stylem życia oraz sformułowano zalecenia w ramach profilaktyki. Parametry czynników ryzyka można wykorzystać do optymalizacji diagnozy i terapii. Szeroki zakres badania umożliwił przeprowadzenie analizy porównawczej zachorowalności na PChN w całej Europie. Zintegrowano wszechstronny zestaw czynników ryzyka, tworząc modele do oceny ryzyka zachorowania. Zespół przyjął podejście oparte na danych, aby opisać mechanizmy molekularne i komórkowe PChN. Podejście interdyscyplinarne umożliwiło analizę procesów molekularnych wywołujących PChN i opracowanie narzędzi do identyfikacji osób, u których występuje ryzyko postępującej choroby. Przeprowadzono wysokoprzepustowe badanie czynników genetycznych, ekspresji genowej oraz poziomów metabolitów i białek w modelu i próbkach od pacjentów. Umożliwiło to identyfikację potencjalnych biomarkerów zachorowania na PChN i progresji choroby. Przeprowadzono walidację na dużą skalę z wykorzystaniem około 2 000 próbek od pacjentów z cukrzycą typu II na różnych etapach zaawansowania PChN. W projekcie SYSKID opracowano też innowacyjne narzędzia do tworzenia profilu postępującej PChN, w tym zestaw biomarkerów peptydowych w moczu do oceny ryzyka progresji PChN u cukrzyków. Badacze z projektu zastosowali wyniki analizy molekularnej PChN u ludzi i w układach modelowych choroby, scalając je w strukturę biologii systemów w celu identyfikacji nowych metod zatrzymywania progresji choroby. Takie podejście pozwoliło lepiej poznać patofizjologię PChN oraz stworzyć modele do zwiększania skuteczności określonych terapii i identyfikacji nowych celów terapeutycznych do leczenia etapów progresji. W projekcie SYSKID z powodzeniem poszerzono zestaw molekularnych i klinicznych biomarkerów. Większa wiedza na temat szlaków molekularnych związanych z chorobą, którą można wbudować w modele choroby, dostarczyła badaczom kluczowych elementów i narzędzi do pomyślnego opracowania nowych, celowanych leków na PChN. Wyniki popularyzowano poprzez ponad 170 publikacji w czasopismach naukowych, w tym w specjalnym wydaniu czasopisma NDT przekazującym wyniki projektów w ogólnodostępnej formie. Zaprezentowano ponad 300 odczytów na konferencjach naukowych, w tym podczas sesji dedykowanych na największej europejskiej konferencji poświęconej chorobom nerek, organizowanej przez ERA-EDTA w 2015 roku. Ponadto aktualizacje strony internetowej projektu, regularnie wydawane biuletyny internetowe i aktywność w mediach społecznościowych zagwarantowały najszersze możliwe rozpowszechnienie wyników badania SYSKID.
Słowa kluczowe
Przewlekła choroba nerek, cukrzyca, biomarkery, układy modelowe, biologia systemów
