Terapia genowa zaburzeń OUN
W ciągu ostatnich dziesięciu lat osiągnięto ogromne postępy w zakresie zrozumienia mechanizmów i zasad zarówno normalnego funkcjonowania mózgu, jak i zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Choć informacje te sprawiają, że nowe metody leczenia chorób układu nerwowego są bardziej realistyczne, obecne strategie leczenia farmakologicznego w chorobach zwyrodnieniowych układu nerwowego oferują jedynie leczenie objawowe i nie są w stanie wpływać na przebieg choroby. Choć terapia genowa wciąż jest podejściem eksperymentalnym, stanowi ona obiecującą strategię na rzecz trwałego korygowania fenotypu genetycznego. Zidentyfikowano szereg protein i RNA do regulacji normalnej funkcji mózgu i oddziaływania na progresję choroby. Celowanie w te molekuły bezpośrednio poprzez terapię genową może okazać się bardziej opłacalne czasowo i kosztowo w porównaniu z lekami opracowanymi drogą klasycznej farmakologii. Szukając sposobu na leczenie największych zaburzeń zwyrodnieniowych układu nerwowego, zespół finansowanego ze środków UE projektu Neugene ("Advanced gene therapy tools for treatment of CNS-specific disorders") skupił się na przezwyciężeniu istniejących ograniczeń stosowanych obecnie wektorów w terapii genowej w celu uzyskania bezpiecznych i wydajnych metod. Konsorcjum wykorzystało jako model chorobę Parkinsona, mając za podstawowy cel skierowanie wektorów wirusowych na określone typy komórek mózgowych i osiągnięcie regulowanej, wydajnej i bezpiecznej ekspresji cząsteczek terapeutycznych albo w neuronach, albo tkance glejowej. Opracowano wektory oparte na adenowirusie (AAV) i lentiwirusie (LV), które dostarczały geny terapeutyczne do astrocytów i do głównej docelowej populacji komórek dotkniętych chorobą Parkinsona. Poprzez swoiste promotory i metody białkowe, partnerzy uzyskali docelową ekspresję transgenową. Mając na uwadze bezpieczeństwo opracowanych wektorów, konsorcjum wykazało, że istniejąca odporność na serotyp AAV 2 może podważyć wydajność transferu i ekspresji transgenowej. Użycie alternatywnych wektorów opartych o wirus niedokrwistości zakaźnej koni (EIAV), wobec których ludzie nie są naturalnie czynni immunologicznie, przemawia za ponadprzeciętnym profilem bezpieczeństwa. Wektory opracowane przez zespół Neugene poddano funkcjonalnej walidacji w modelu mysim choroby Parkinsona, demonstrując przywrócenie wydolności motorycznej. Ponadto opatentowano wektory ekspresjonujące neurotrofinę i udostępniono do użytku klinicznego. Podsumowując, badania w ramach projektu Neugene pozwoliły na rozwiązanie ważnych kwestii dotyczących terapii genowej zaburzeń OUN. Nowo opracowane wektory okazały się skuteczne, jednak ograniczone komórkowo. Ponadto regulowały ekspresję transgenetyczną, dając podstawy do terapii genowej zaburzeń OUN.
