Woda na Marsie?

Naukowcy liczą, że analiza natury wody na dawnym Marsie pomoże lepiej zrozumieć panujące na niej dawniej warunki sprzyjające powstaniu życia.

Przemysł kosmiczny

Choć dziś Mars określany jest mianem „czerwonej planety”, w pewnym momencie swego istnienia był także planetą wilgotną. „W ciągu pierwszego miliarda lat swojej geologicznej historii Mars był pokryty wodą, w tym dużymi lodowcami, rzekami, jeziorami i morzami”, mówi Alberto Fairén, badacz planetarny z Hiszpańskiego Centrum Astrobiologii. Ale skąd wzięła się ta woda i jaki wpływ miała na geologię, mineralogię i potencjał istnienia życia na tej planecie? Z odpowiedzią spieszy zespół finansowanego przez UE projektu MarsFirstWater. „Wykorzystując zbiory danych z różnych misji kosmicznych, eksperymentów laboratoryjnych, symulacji komputerowych i badań terenowych, chcieliśmy ilościowo określić naturę wody na wczesnym Marsie”, dodaje Fairén, który pełni funkcję koordynatora projektu. Wspierany przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych (ERBN) projekt stanowi kontynuację icyMARS, wcześniejszego projektu ERBN, w którym badano obecność wody i perspektywy powstania życia na zimnej planecie.

Nowe narzędzia do badania dawnego Marsa

W projekcie opracowano kilka nowych metod i narzędzi do badania dawnego Marsa. Obejmują one innowacyjne podejście do ilościowej oceny zakresu, w jakim mikroorganizmy mogą rozwijać się w niezwykle rzadkiej i bardzo zimnej ciekłej wodzie i solankach, które kiedyś istniały na planecie. Naukowcy zbudowali także instrument astrobiologiczny do poszukiwania biomarkerów na Marsie i lodowych księżycach zewnętrznego Układu Słonecznego. „Wprowadziliśmy pojęcie »astrobiologicznych analogów czasowych«, które możemy wykorzystać do zrozumienia przemian środowiskowych i możliwych sukcesji ekologicznych na wczesnym Marsie”, zauważa Fairén.

Dowód na to, że na Marsie mogło kiedyś rozwijać się życie

Dysponując tymi rozwiązaniami, zespół z powodzeniem zidentyfikował szlak metaboliczny, dzięki któremu mikroorganizmy mogą zwiększyć zdolność do życia w zimnych roztworach soli. „Jeśli to się potwierdzi, ta strategia mikrobiologiczna może przyczynić się do pogłębienia naszej wiedzy na temat tego, jak życie mogło rozwijać się na dawnym Marsie”, wyjaśnia Fairén. Innym ważnym rezultatem projektu było znalezienie glaukonitów na Marsie. „Obecność tego typu gliny dowodzi, że jeziora na dawnym Marsie były zarówno długowieczne, jak i przyjazne dla organizmów żywych”, zauważa Fairén. W ramach projektu przetestowano także różne instrumenty, które są obecnie używane na czerwonej planecie lub mają zostać użyte podczas planowanej misji, aby sprawdzić, czy są one optymalne pod względem poszukiwania życia na Marsie.

Wspieranie innych badań dotyczących wody na Marsie

Owocem przeprowadzonych w ramach projektu badań jest ponad 50 recenzowanych artykułów naukowych, w tym jeden, który zdobył nagrodę European Astrobiology Network Association – 2021 Outstanding Paper Award. „Projekt MarsFirstWater wytyczy szlak dla jakościowych i ilościowych analiz marsjańskiej hydrogeologii, geochemii i mineralogii, wraz z modelowaniem komputerowym, mikrobiologią oraz operacjami robotycznymi i analizą danych – otwierając nowe możliwości eksploracji in situ za pomocą lądowników i łazików”, dodaje na koniec Fairén. Fairén liczy na kontynuację swoich badań dzięki dodatkowemu grantowi ERBN.