Badanie tajemnic umierających gwiazd i ich niewidocznych towarzyszy
Badanie przeprowadzone przez międzynarodowy zespół naukowców doprowadziło do niezwykłego odkrycia dotyczącego umierającego czerwonego olbrzyma w układzie W Aquilae. Przeprowadzone przy udziale finansowanych przez UE projektów ICEDRAGON, UniverScale, AEROSOL, EXWINGS i ParisRegionFP prace ujawniły, że chłodny czerwony olbrzym krąży wokół swojej gwiazdy towarzyszącej po wysoce eliptycznej orbicie, której domknięcie zajmuje mu około 1000 lat.
Nieoczekiwane odkrycie
Badając ostatnie etapy życia gwiazdy za pomocą chilijskiego teleskopu ALMA, zespół dostrzegł nietypową emisję molekularną, w szczególności azotku krzemu, po jednej stronie umierającej gwiazdy. To nieoczekiwane odkrycie wskazywało, że w rzeczywistości mamy do czynienia z układem podwójnym. „Kiedy dostrzegliśmy osobliwą emisję azotku krzemu po jednej stronie, wiedzieliśmy, że natrafiliśmy na coś niezwykłego”, mówi główna autorka badania dr Taïssa Danilovich z Monash University School of Physics and Astronomy w Australii, cytowana w artykule opublikowanym w serwisie „Phys.org”. Emisje te stanowiły dla naukowców dowód, że umierająca gwiazda nie jest sama i że współistnieje z dłużej żyjącą gwiazdą podobną do Słońca, poruszając się wokół niej po wysoce eliptycznej orbicie. Ustalili, że na zatoczenie pełnego okręgu wokół gwiazdy towarzyszącej umierająca gwiazda potrzebuje nie kilkuset, jak początkowo spekulowano, ale prawie tysiąca lat. Zespół wykorzystał symulacje hydrodynamiczne, aby zbadać wpływ gwiazdy towarzyszącej na wiatr gwiazdowy, czyli szybko poruszające się strumienie cząstek, wyrzucany przez umierającą gwiazdę. Uczeni odkryli, że gwiazda towarzysząca miała duży wpływ na wiatr gwiazdowy czerwonego olbrzyma, prowadząc do powstania widocznych koncentrycznych pierścieni. Odkrycie to potwierdziły dane z ALMA oraz dodatkowo obserwacje dokonane za pomocą instrumentu SPHERE w Bardzo Dużym Teleskopie Europejskiego Obserwatorium Południowego i Kosmicznego Teleskopu Hubble'a. Omawiane badanie dostarcza cennych informacji na temat dynamiki układu W Aquilae, ale także wprowadza nową technikę wykorzystującą ALMA do określania chemicznych sygnatur dawnych układów podwójnych gwiazd. Nowa metoda potencjalnie pozwoli astrofizykom odkryć niewidocznych za pierwszy rzut oka towarzyszy innych umierających gwiazd. W dalszej części artykułu czytamy: „Żyjemy w galaktyce, w której prawie połowa gwiazd takich jak nasze Słońce występuje w układach podwójnych lub potrójnych, a badanie to okazuje się niezwykle ważne dla zrozumienia, w jaki sposób gwiezdni towarzysze kształtują losy swoich sąsiadów”. Wyniki badania, które został wsparte ze środków projektów ICEDRAGON (Modelling of dust formation and chemistry in AGB outflows and disks), UniverScale (Sub-percent calibration of the extragalactic distance scale in the era of big surveys), AEROSOL (Astrochemistry of old stars: direct probing of unique chemical laboratories), EXWINGS (Explaining the winds of cool giant and supergiant stars with global 3D models) oraz ParisRegionFP (Paris Region Fellowship Programme), ukazały się w czasopiśmie „Nature Astronomy”. Więcej informacji: projekt ICEDRAGON projekt UniverScale strona projektu AEROSOL strona projektu EXWINGS projekt ParisRegionFP
Słowa kluczowe
ICEDRAGON, UniverScale, AEROSOL, EXWINGS, ParisRegionFP, gwiazda, chłodny czerwony olbrzym, umierająca gwiazda, W Aquilae, wiatr gwiazdowy, orbita, teleskop
