Co, kiedy i gdzie – dostęp do danych dotyczących różnorodności biologicznej
Ekosystemy na całym świecie ulegają transformacji w alarmującym tempie, za co odpowiada szereg zagrożeń związanych ze zmianą klimatu, zanieczyszczeniem i eksploatacją zasobów w sposób niezrównoważony. Jednym z narzędzi niezbędnych do walki z tymi zagrożeniami i do ochrony różnorodności biologicznej są dokładne i wiarygodne dane obserwacyjne z monitorowania środowiska. Są one zbierane z wielu różnych źródeł, w tym od naukowców-wolontariuszy, instytucji muzealnych, organizacji badawczych i zautomatyzowanych czujników. Koordynacja informacji o różnorodności biologicznej w obliczu szybkich zmian zachodzących w środowisku jest niezbędna do wdrażania skutecznej polityki w dziedzinie środowiska i ochrony świata przyrody. Korzystając z możliwości, jakie oferują kluczowe zmienne dotyczące bioróżnorodności (ang. Essential Biodiversity Variables, EVB), uczeni skupieni wokół finansowanego ze środków UE projektu B3 wykorzystują koncepcję kostek danych, aby poprawić dostęp do danych i ich koordynację.
Kostki danych wsparciem polityki
Portal EVB oferuje nowe podejście do zarządzania danymi, ukierunkowane na integrację i standaryzację informacji. Dzięki wykorzystaniu koncepcji kostek danych pomaga organizacjom zwiększyć efektywność i zmniejszyć fragmentację ich działań w zakresie monitorowania danych, zapewniając zdolności adaptacyjne i zrównoważony rozwój. Kostka danych dotyczących różnorodności biologicznej koordynuje informacje związane z czasem, miejscem i komponentem biologicznym. Koordynacja tych czynników pozwala naukowcom i innym zainteresowanym stronom na tworzenie opartych na wiedzy prognoz dotyczących konkretnych problemów i wdrażanie skutecznych polityk ochrony środowiska. Zapewnienie szerokiego dostępu do tych zasobów wiedzy stanowi główny cel projektu B3. Partnerzy projektu opracowali narzędzia programowe z myślą o środowisku przetwarzania w chmurze z uwzględnieniem zasad FAIR. Zapytany o najbardziej obiecujące wyniki prac prowadzonych w projekcie B3, jego koordynator Quentin Groom podkreśla: „Korzystanie z języka SQL do uzyskania dostępu do Światowej Sieci Informacji o Bioróżnorodności (GBIF) stanowi przełom w dziedzinie tworzenia zautomatyzowanych procesów opartych na danych dotyczących różnorodności biologicznej. Jest tak wszechstronny, że umożliwia codzienne dostarczanie wskaźników z GBIF i szybkie powtarzalne modelowanie”. Kostki danych to wielowymiarowe struktury danych, które pozwalają na wydajne przechowywanie, wyszukiwanie i analizowanie danych. Zwiększają one możliwości modelowania dzięki łączeniu różnych zbiorów danych, co zapewnia dokładniejsze prognozy dotyczące środowiska i owocuje podejmowaniem bardziej świadomych decyzji politycznych. Kostki danych B-3 powstały z myślą o ułatwieniu złożonych zapytań i agregacji potrzebnych do poprawy zdolności modelowania i lepszego prognozowania stanu środowiska.
Skalowalność i studia przypadków
Testy dotyczące zastosowania i przydatności algorytmów i narzędzi programowych opracowanych w ramach projektu B3 zostaną wykonane na podstawie czterech studiów przypadków. Obejmują one szereg sytuacji, zarówno na poziomie lokalnym, jak i globalnym, umożliwiając uwzględnienie istotnych funkcji oferowanych przez rozwiązanie B3. Dwa studia przypadków są poświęcone kwestiom regionalnym. We Flandrii (Belgia), regionie dysponującym ogromną ilością danych na temat różnorodności biologicznej, badane w ramach projektu procedury mają za zadanie generować wskaźniki i modele różnorodności biologicznej. Z kolei w Republice Południowej Afryki prezentowany jest zupełnie inny scenariusz regionalny z uwagi na fakt, że pomimo bogatej różnorodności biologicznej region ten posiada stosunkowo niewiele danych obserwacyjnych. Oba badania zapewniają kontekst dla szczegółowego celu inicjatywy B3, jakim jest zmniejszenie wpływu gatunków inwazyjnych. Jeśli chodzi o studia przypadków obejmujących dużo szerszą skalę, jedno z nich poświęcone jest badaniu znaczących rozbieżności w monitorowaniu bioróżnorodności na świecie. Wreszcie, ostatnie studium przypadku koncentruje się na kontynencie europejskim, a konkretniej na gatunkach wchodzących w zakres unijnej dyrektywy siedliskowej. Badanie to – prowadzone z udziałem zainteresowanych stron – wesprze realizację wymagań w zakresie monitorowania i sprawozdawczości. Tempo zmian zachodzących w środowisku oraz ich negatywny wpływ na różnorodność biologiczną przybrały alarmujący poziom. Dobra wiadomość jest taka, że społeczeństwo jest w stanie skutecznie reagować na te problemy. Jak zauważa Groom: „Projekt B3 dąży do urzeczywistnienia wizji przyszłości, w której podstawowe dane dotyczące różnorodności biologicznej są płynnie zintegrowane z systemami monitorowania i prognozowania, dzięki czemu polityka i zarządzanie mogą w sposób aktywny reagować na problemy, łagodząc negatywne skutki utraty różnorodności biologicznej”.
Słowa kluczowe
B3, różnorodność biologiczna, ramy EVB, kostki danych, Światowa Sieć Informacji o Bioróżnorodności, dyrektywa siedliskowa
